De geneeskracht van herfsttijloos

Herfsttijloos heeft een lichtroze bloem aan een lange buisvormige steel zonder bladeren. Het is een siergewas in de tuin. Hij lijkt op een krokus en is net als deze plant een bolgewas. Herfsttijloos verwilderd gemakkelijk. Ze houden van water maar soms zie je ze ook in de bossen. In Nederland is het een zeldzame plant in het wild maar hij wordt wel veel gekweekt. Van oorsprong komt de herfsttijloos uit West-Azië en het Middellandse Zeegebied maar tegenwoordig zie je hem in heel Europa met uitzondering van het noorden. Het is een plant met grote toxiciteit of giftigheid. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Giftige plant
• Naamgeving
• Geschiedenis herfsttijloos
• Werkzame stoffen
• Herfsttijloos bij jicht
• Herfsttijloos bij zweren
• Waarschuwing herfsttijloos

Giftige plant

De plant geldt als giftig; je kunt de bloemen of andere delen van herfsttijloos beslist niet eten. Zoals bij veel giftige planten heeft het in minieme concentraties geneeskrachtige eigenschappen. De plant is echter dermate toxisch dat niemand het zomaar kan gebruiken. Het heeft ernstige bijwerkingen. Het medicinaal gebruik van deze plant dient enkel onder medisch toezicht te gebeuren.

Naamgeving

De Latijnse naam van herfsttijloos is Colchicum Autumnale. In het Nederlands heet deze bloem naast herfsttijloos: Bloem zonder blad, Droogbloeier, Kale juffer, Levensbloem, Naakte begijn en Spinbloem. De Latijnse naam Colchicum komt vcan Colchis. Dat is een streek aan de Zwarte Zee waar de bloem volop groeit. Autumnale betekent herfst, deze naam kreeg de plant omdat hij bloeit in de herfst of zoals je mooi kan zeggen: in het herfsttij. In het voorjaar erop krijgt hij pas bladeren.

Geschiedenis herfsttijloos

In de Griekse mythologie kent men een mooie oorzaak voor het ontstaan van deze plant. Tovenares Medea bereidde een verjongingsdrank voor Aeson. Er vielen enkele druppels van de drank op de grond en daaruit ontstond de herfsttijloos. Vroeger werd herfsttijloos gebruikt bij reuma, peesschedeontsteking, ontstekingen van het maagdarmkanaal, leveraandoeningen en astma. Tegenwoordig zijn deze medicinale toepassingen in onbruik geraakt.

Werkzame stoffen

Eeuwen geleden werd voor geneeskrachtig gebruik de bol aangewend maar tegenwoordig wordt alleen het zaad gebruikt. In herfsttijloos zitten met name de tropopnalkaloïden colchicnine, cornigerine, demecolcine, colchiciline, cholchifoline en derivaten van deze stoffen.

Herfsttijloos bij jicht

Herfsttijloos is geen plant om zelf mee te experimenteren. Dat komt omdat de therapeutische dosis dicht bij de giftige dosis ligt. Daarnaast heeft de plant niet bijzonder veel medicinale aanwendingen. Er zijn alternatieve geneesplanten zonder risico´s die net zo goed kunnen worden ingezet. Wel heeft de plant een bijzondere werking bij jicht. Vele planten verlichten of genezen jicht doordat ze diuretisch werken waardoor alle afvalstoffen sneller uit het lichaam worden afgevoerd. Ook de afvalstoffen die jicht veroorzaken verdwijnen sneller door diuretica. Maar herfsttijloos werkt anders; ze heeft een rechtstreekse ontstekingsremmende werking. Colchicine uit herfsttijloos werkt sterker dan het synthetische medicijn tegen jicht indometacine.

Herfsttijloos bij zweren

Ulceraties of verzweringen kunnen worden aangepakt met herfsttijloos. Deze toepassing is in de fytotherapie niet alom in gebruik, mede gelet op de mogelijke bijwerkingen. Toch wordt het door sommigen ingezet bij:

• Syndroom van Behcet of ulceraties in mond, keel en genitaliën gepaard gaande met oog-, huid- en gewrichtsontstekingen.
• Familial Mediterranian fever, een erfelijke aandoening met koortsopstoten, buikpijn, gewrichtspijnen en beschadigde nieren.

Waarschuwing herfsttijloos

• Het gebruik van colchicine dient uitsluitend onder medisch toezicht te gebeuren.
• Een arts geeft net zoveel colchicine dat er geen diarree optreedt, bijvoorbeeld 1 mg geïsoleerde colchicine per keer.
• De toxische verschijnselen doen zich pas twee tot zes uur na inname voor.
• De toxische verschijnselen zijn: brandend gevoel in de mond en slokdarm, dorst, misselijkheid, braken, pijnlijke kolieken, bloederige diarree, meteorisme, bloed in de urine, overmatig vochtverlies, verlamming, ademnood, blauwverkleuring, shock, te lage bloeddruk, ademhalingsverlamming en uiteindelijk de dood.