De geneeskracht van kruidvlier

Kruidvlier is een vaste, overblijvende plant en komt voor op heel het Euraziatische deel van de wereld. Het is in Nederland een veel gebruikte sierplant. In de natuur zie je het steeds minder vaak; het staat op de lijst van rode planten. Kruidvlier wordt 60 cm tot 150 cm hoog. Hij bloeit in juli en augustus en heeft witte bloemetjes met rode meeldraad. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Niet eetbare bessen
• Inhoudsstoffen kruidvlierbessen en -wortel
• Gebruik kruidvlierwortel
• Bladeren van kruidvlier
• Bij giardiasis
• Het koken van de bessen
• Zelf kweken kruidvlier
• Naamgeving
• Overige aanwendingen kruidvlier

Niet eetbare bessen

Kruidvlier bevat een toxische stof. Daarom kun je er slechts een paar eten zonder ziek te worden. Een paar bessen van de kruidvlier zouden purgerend werken; dat is reinigend en ontlastingsbevorderend. Te veel bessen eten leidt tot braken, misselijkheid en diarree. Vroeger werd van de bessen een kruidvliermoes gemaakt en deze werd gebruikt om het lichaam te reinigen. De bessen werden verzameld in september en oktober. Ook vroeger al waarschuwde men dat je niet te veel bessen moet eten. Een theelepeltje kruidvlierbessenmoes is genoeg. Dat staat gelijk aan maximaal drie bessen.

Inhoudsstoffen kruidvlierbessen en -wortel

De bessen van kruidvlier bevat giftige bitterstoffen zoals esteridoïdeglycosiden ebuloside en isosweroside. Daarnaast zit er koffiezuur, P-coumaarzuur en sporen van blauwzuurglycosiden in. Uit de wortel zijn anno 2014 14 substanties geïsoleerd waaronder: ebuloside, 7-hydroxyebuloside, 6´-O-β-D-apiofuranosylebuloside, isosweroside, secoeboloside, morroniside en koaburaside. De wortel staat net als de bessen bekend als giftig; er wordt maar heel weinig van gebruikt in de volksgeneeskunde. Het verschil tussen giftig en geneeskrachtig ligt in de dosis van een stof, zo luidt een denkbeeld wat Paracelsus al eind Middeleeuwen overbracht op de mensheid en wat nooit aan waarheid heeft ingeboet.

Gebruik kruidvlierwortel

De wortel van kruidvlier wordt geoogst in november en december waarna ze wordt gedroogd en verpoederd voor later gebruik. Twee mespuntjes gedroogd wortelpoeder van kruidvlier is goed voor een thee die kan worden ingezet bij oedeem of waterzucht, met name in de buik. Van deze thee wordt ´s morgens en ´s avonds slechts een half kopje gedronken. Kruidvlierwortelthee werkt vochtafdrijvend en zweetafdrijvend. Je zult vaker naar de W.C. moeten om te plassen aangezien deze plant de nieren stimuleert om afvalstoffen uit te scheiden.

Bladeren van kruidvlier

De bladeren van de kruidvlier zijn niet eetbaar maar worden als medicijn gebruikt. Ze werken nog sterker dan de bessen. Daarom is het niet verstandig om ze te gebruiken naar eigen inzicht; neem een therapeut in de hand die voor kruidengeneeskunde of fytotherapie heeft gestudeerd. De bladeren werken net als de bessen goed voor de nieren en ze zijn bovendien galdrijvend, wat het een leverstimulerende geneesplant maakt. De lever is samen met de nieren zeer belangrijk voor de reiniging van het lichaam. Kruidvlierblad kan aldus mensen helpen om afvalstoffen uit het lichaam te werken.

Bij giardiasis

Giardiasis is een infectie in de dunne darm veroorzaakt door de Giardia Lamblia parasiet. Een half miljoen mensen per jaar hebben giardisis, zo luiden de cijfers va de Wereldgezondheidsorganisatie anno 2014. Deze ziekte duurt vaak maar twee weken maar het is wel een vervelende aandoening. Uit wetenschappelijk onderzoek uit Iran blijkt dat een extract van kruidvlier werkt bij de parasieten die giardiasis veroorzaken werkt.

Het koken van de bessen

In Engeland doen ze soms een paar bessen van de kruidvlier in een soep. Let wel: niet meer dan een paar; het geeft een extra aroma aan de soep. Als het fruit gekookt wordt, verdwijnen veel van de toxische stoffen. Wanneer de bessen worden verwerkt tot kruidvliermoes worden ze ook gekookt waardoor de ergste toxiciteit verdwijnt.

Zelf kweken kruidvlier

Kruidvlier kun je zelf aanplanten. Het groeit op vele verschillende gronden maar het houdt het liefst van leem- en kleiachtige grond. De wortels kruipen onder de grond ver door. Soms verschijnt er een nieuwe spruit ongeveer een meter van de moederplant. Na een aantal jaar zul je de plant wat moeten indammen. Het is een ideale natuurlijke bodembedekker. Je kunt met deze plant een onverzorgd stukje tuin met weinig inspanning netjes laten lijken. De plant heeft een beetje gekke geur die voor sommigen afstotend wordt gevonden.

Naamgeving

De Latijnse, wetenschappelijke naam van kruidvlier is Sambucus Ebulus. In het Nederlands wordt deze plant ook wel lage vlier of hadik genoemd. In het Engels wordt het dwarf elderberry genoemd en in het Duits heet deze plant Zwerg-Holunder. De Nederlandse naam ´vlier´ is afkomstig van het door de wind heen vlieren, wat de bladeren doen. Vlieren is een oude naam voor ´fladderen´. Sambucus is een Latijns woord wat komt van het Griekse woord ´Sambux´ en dat betekent ´rode inkt´, vernoemd naar het sap wat de besjes opleveren en wat je als inkt kan gebruiken. Ebulus betekent ´goede raad´, het is een samenstelling van de Griekse woorden ´eu´ wat goed betekent en ´boule´ wat staat voor raad.

Overige aanwendingen kruidvlier

• De besjes kunnen worden gebruikt om een rode inkt te verkrijgen waarmee je kan schrijven.
• De wortel wordt gebruikt om het haar zwart te verven.
• Kruidvlier is een ideale bodembedekker over grote oppervlakten zoals langs een weg.
• De bladeren kunnen worden gebruikt om mollen en muizen te weren. Je kan de plant aanplanten rondom het huis zodat muizen niet door een open deur naar binnen gaan. Wanneer de planten een meter uit elkaar worden geplant, vormen ze een dik bladerdek dat evenwel ruimte openlaat voor andere planten.