Artemisia tegen kanker

Artemisia, ofwel Alsem, is vooral bekend geworden door de speciale soort die een geneeskrachtige werking blijkt te hebben. Al tientallen jaren wordt het samen met andere geneesmiddelen gebruikt tegen de bestrijding van malaria. Onderzoekers zijn er nu ook achter gekomen dat het wonderlijke plantje kankercellen kan vernietigen. Bij dierproeven worden positieve resultaten gezien en ook zijn er positieve ervaringen van patienten te vinden. In Nederland zijn er sinds 2001 dan ook verschillende medicijnen met artemisinine op de markt.

Het kruid Artemisia of alsem

Artemisia, in Nederland ook wel alsem genoemd, is een kruidplantje waarvan er vele soorten bestaan. Ook in Nederland zijn er enkele soorten bekend. Er is echter een speciale soort, de Artemisia annua, ook wel de Zomeralsem, zoete alsem of qing hao genoemd. Het plantje komt niet in Nederland voor. Het lijkt wat op een varen en heeft gele bloemen. Vroeger werd de plant door Chinezen gebruikt tegen koorts. In 1972 was ontdekt dat het artemisinine uit de plant kon dienen als middel tegen malaria, maar onderzoeken wijzen erop dat de plant ook een rol kan spelen bij de genezing van kanker.

Artemisinine winning

Artemisinine kan uit de Artemisia gewonnen worden door het met een vloeistof met een laag kookpunt te extraheren. In de bovenste delen van de plant is de concentratie artemisinine het hoogst. Het stofje bevindt zich zowel in de bladeren als in de stelen en de bloemen van de plant. Het gehalte aan artemisinine in de plant is echter erg laag. Hierdoor is de opbrengst laag en stof erg duur. Om artemisinine beter verkrijgbaar te maken verricht de Wageningen Universiteit onderzoek naar het verkrijgen van artemisinine op een ander manier. Dit doen ze door de geïsoleerde stof te planten in Cichorei. Als dit lukt zou dit betekenen dat de opbrengst acht keer groter zou worden waardoor de prijs wordt verlaagd naar zo’n 50 dollarcent.

Semisynthetische winning

Door de complexiteit van het artemisinine molecuul kan de stof niet op een synthetische wijze geproduceerd worden. Er zijn echter wel semisynthetische varianten:

• Artesunate, dit is een in water oplosbare stof. Deze stof is niet toxisch en maar kort actief in het lichaam.
• Artemether, dit is een in olie oplosbare stof. Deze stof is toxisch en lang actief in het lichaam. Het kan het zenuwgestel bereiken doordat het de bloed-hersenbarrière kan passeren.

Behandeling van malaria en kanker

Door de Wereld Gezondheid Organisatie is artemisinine al aangeprezen voor veilige malaria-behandeling. De malariaparasiet infecteert rode bloedlichaampjes, waarbij het ijzer uit deze rode bloedcellen zich ophoopt in de malaria parasiet. Het endoperoxide uit de Artemisinine wordt door het ijzer ontpopt tot vrije radicalen en vernietigt daarna de parasiet. Ditzelfde principe geldt voor een kankercel. Ook kankercellen nemen door de snelle vermenigvuldiging veel ijzer op. De receptoren aan de kankercellen trekken ijzer aan. Het Artemisinine maakt dit ijzer giftig voor de kankercel waardoor de cel afsterft. Artemisinine vernietigd voor elke 12.000 kankercellen één gezonde lichaamscel . In tegenstelling tot een chemokuur, die voor elke 10 kankercellen een gezonde cel vernietigd, kan artemisinine dus in veel hogere doseringen gegeven worden, wat het veel effectiever maakt. Een dosis van twee maal daags 500 mg artemisinine op een lege maag zou de beste resultaten hebben. IJzer uit voeding kan namelijk het medicijn onwerkzaam maken.

Onderzoek naar artemisinine en kanker

In December 2005 heeft de Universiteit van Washington onderzoek gedaan naar het effect van artemisinine op borstkanker. Ze gaven ratten een dosis van een stof waarvan bekend is borsttumoren te veroorzaken. De helft van de ratten werden vervolgens gevoed met gewone voeding, terwijl de andere helft eten met 0,02 procent artemisinine kreeg. 96 procent van de ratten die gewone voeding gehad hadden kregen na 40 weken tumoren, terwijl maar 57 procent van de ratten gevoed met artemisinine tumoren kregen. Deze tumoren waren daarnaast ook significant kleiner. Naast bovenstaand onderzoek zijn er ook dierproeven gedaan naar vormen van prostaatkanker, leukemie en andere kanker cellen waarbij positieve resultaten gezien werden.

Genezing bij mensen

De effecten die gezien worden bij dierproeven hoeven niet altijd hetzelfde te zijn bij mensen. Er worden wel situaties beschreven waarbij er sprake is van genezing van kanker na gebruik van artemisia. Hoewel er geen rekening is gehouden met andere factoren, geven onderstaande situaties wel aan dat er mogelijk een verband is tussen artemisia en een verminderde groei van kankercellen.

Lymfoom

Een 47 jarige man met de diagnose lymfoom had twee weken lang het wonderlijke kruid artemisia genomen waarna de groei van de tumor was afgenomen. Na vier weken was deze zelfs helemaal verdwenen.

Borstkanker

Een 47-jarige vrouw die na een borstamputatie ten gevolge van borstkanker uitzaaiingen had in haar wervelkolom voelde zich een korte periode na het gebruik van artemisinine veel beter. Een CT scan wees in dit geval uit dat de tumor aan het verkleinen was.

Ook een andere patiënt met borstkanker was na twee jaar van alternatieve therapie genezen door het gebruik van Artemisinine.
Artsen melden dat veel patiënten kankervrij blijven als ze voor een periode van twee jaar artemisinine blijven gebruiken. Achtergebleven kankercellen zouden dan geen kans krijgen om uit te groeien.

Medicijnen met artemisinine

Er zijn in Europa medicijnen in de handel op basis van semisynthetisch artemisinine. In Nederland zijn sinds 2001 voor therapeutisch gebruik een aantal medicijnen op de markt:

• Artesef®,
• Artemotil® (op basis van arteether)
• Riamet® (op basis van artemether en lumefantrine)

Hiernaast zijn er nog andere preparaten als artesunate (artenam) en dihydroartemisinine (cotexin) verkrijgbaar.