Mierikswortel: gezondheidsvoordelen, toepassing en effect
De mierikswortel is de witte wortel van de mierik (Armoracia rusticana), een plant uit de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae).Het worden vrij forse planten van wel 90 cm hoog. Mierikswortel smaakt een beetje naar mosterd en radijs. Hij behoort tot de kruisbloemige groenten. In Japan kennen ze wasabi, wat veel wegheeft van de mierikswortel. Mierikswortel wordt gebruikt als keukenkruid en soms ook als geneeskruid. De wortel is van binnen sneeuwwit, van buiten geelachtig wit. De wortel wordt geschild voor consumptie en vervolgens geraspt. Je kan het verwerken in rauwkost of roeren door mayonaise, zure room of Griekse yoghurt. De aanwezige etherische oliën zijn kruidig en kunnen een irriterend effect hebben, zodat je tranende ogen en een loopneus krijgt tijdens het verwerken en bij het eten van deze wortel.- Wat is mierikswortel?
- Mierik in de tuin
- Teelt
- Groei
- Ingrediënten
- Toepassing en effect
- Gezondheidsvoordelen
- Belang voor de gezondheid
- Bijwerkingen en contra-indicaties
- Contra-indicaties
- Kinderen
- Uitwendig gebruik
- Slijmvliesirritatie
- Allergische reactie
Mierik / Bron: Pethan, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Wat is mierikswortel?
De mierikswortel is de witte wortel van de mierik (Armoracia rusticana) en is een van de oudste gewassen en groeit vaak wild langs paden. De plant wordt beschouwd als een aanwijzing voor braakliggende moestuinen. Zelfs na vele jaren toont de aanwezigheid van mierikswortel dat er vroeger een moestuin in de omgeving was. De plant met de scherpe wortels behoort tot de familie van de kruisbloemenfamilie, Brassicaceae. Mierikswortel smaakt enigszins naar mosterd en radijs.Mierik in de tuin
Teelt
De teelt van mierikswortel is gedocumenteerd sinds de 12e eeuw. De middeleeuwse abdis Hildegard van Bingen (1098-1179) vermeldt in haar botanische geschriften de gezondheidswaarde van de mierikswortel maar ook het gebruik ervan in de keuken. De teelt van mierikswortel in de moestuin is de moeite waard, omdat alleen vers opgegraven wortels alle aroma's bevatten en hun fijne scherpe smaak behouden. Geraspte mierikswortel wordt gegeten met rundvlees, worstjes of gerookte vis.Groei
De mierik is een vaste, winterharde plant die groeit op bijna alle grondsoorten en gedijt in halfschaduw. In diepe en humusrijke gronden vormt het echter bijzonder mooie en smaakvolle wortels. Terwijl mierikswortel minder aroma en kruidigheid ontwikkelt op lichte zandgronden, worden de wortels op zeer leemachtige grond snel vezelig. In de meeste tuinen staat mierik jarenlang op dezelfde locatie. Eenmaal geplant, is het moeilijk te verwijderen, omdat de plant al kan opkomen uit kleine wortelstukjes.
Mierikswortelen / Bron: Anna reg, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)De plantafstand is minimaal 60 centimeter. Deze schijnbaar grote afstanden zijn nodig omdat een mierikswortelplant veel ruimte om zich heen nodig heeft. Bedek de plek vervolgens enkele centimeters hoog met tuingrond of rijpcompost. Als je grotere hoeveelheden wilt oogsten, plant deze dan in diep losgemaakte bedden met een voldoende laag compost op een afstand van 70 tot 100 centimeter en een rijafstand van 15 tot 20 centimeter.
Ingrediënten
Alleen de lange hoofdwortel wordt gebruikt in de keuken of als geneeskrachtig kruid. Mierikswortel is niet alleen een gezonde stimulans, maar ook een medicinale plant, een echt natuurlijk medicijn. Afgezien van de essentiële oliën, wordt het gekenmerkt door een hoog vitamine C-gehalte. Mierikswortel bevat twee keer zoveel vitamine C als een citroen. Het bevat ook vitamine B1, B2 en B6, die de zenuwen versterken, evenals mosterdolie en flavonoïden. Mierikswortel bevat mineralen zoals calcium, magnesium, fosfor, kalium en ijzer.Toepassing en effect
De ingrediënten van deze scherpe wortel hebben een antibacterieel, zweet inducerend en slijmoplossend effect. Mierikswortel heeft een speciaal antibioticum-effect op blaasontstekingen en schimmelinfecties. De flavonoïden in mierikswortel zijn verantwoordelijk voor het antibacteriële effect. Flavonoïden bestrijden vrije radicalen en schadelijke stoffen die het lichaam vervuilen door uv-stralen. Deze verbindingen worden door de flavonoïden omgezet in onschadelijke verbindingen. Mierikswortel heeft ook anti-mutagene effecten. Dit betekent dat een DNA-verandering kan worden tegengegaan. Het roept daarom de vraag op of mierikswortel ook ingezet kan worden tegen kanker. In dierstudies werd geconcludeerd dat glucosinulaten in mierikswortel effectief kunnen zijn tegen borstkanker, leverkanker en longkanker. Er zijn ook successen bij slokdarmkanker en maagkanker.[1] Mosterdolie kan de dood van tumorcellen veroorzaken. Het zou echter goed zijn als voldoende van deze stoffen al in de cellen waren opgeslagen voordat kanker zich kon ontwikkelen. Zelfs met problemen met het cholesterolgehalte is mierikswortel een voorkeursmiddel. Bloedlipiden worden verlaagd en mierikswortel helpt triglycerideniveaus te normaliseren.Gezondheidsvoordelen
Mierikswortel kent de volgende indicaties:- blaasontsteking
- schimmelinfectie
- hypertriglyceridemie (een verhoogd triglyceridengehalte in het bloed)
- verkoudheid
- hoesten
- problemen met de spijsvertering
Belang voor de gezondheid
Mierikswortel wordt al lang beschouwd als een geneeskrachtig kruid en wordt vaak gebruikt in de volksgeneeskunde. Pijnverlichting kan worden bereikt door een kompres te maken van vers geraspte mierikswortel en deze behandeling kan ongeveer tien minuten op de plek inwerken. Bij spijsverteringsproblemen werkt een mengsel van mierikswortel en melk. Hiervoor wordt de melk, ongeveer een halve liter, lauw opgewarmd. Voeg vervolgens ongeveer een halve theelepel vers geraspte mierikswortel toe. Dit mengsel moet een tijdje staan en vervolgens worden gedronken.Het effect van mierikswortel op hoest, verkoudheid en problemen met de bovenste luchtwegen is bevestigd door klinische studies.[2] De aanbevolen remedie voor een hoestmedicijn is vers geraspte mierikswortel gemengd met honing in dezelfde hoeveelheid. Als je driemaal daags een theelepel vol neemt, zul je snel verlichting voelen. Ook tegen blaasontsteking kan je hetzelfde mengsel nemen.
Een speciale manier om de mierikswortel te gebruiken voor verkoudheid is een heel oud huismiddeltje. Snijd hiervoor een mierikswortelwortel in plakjes van ongeveer een centimeter dik en rijg deze in. Bind de ketting om je nek en ga ermee slapen.
Mierikswortel moet altijd zo vers mogelijk worden gebruikt en geschild en geraspt mag het slechts voor korte duur gebruikt worden. De wortel verliest na het raspen al snel de essentiële oliën en veel van zijn genezende werking.
Bijwerkingen en contra-indicaties
Contra-indicaties
Mierikswortel mag niet worden gebruikt voor maag- of darmzweren, inflammatoire darmaandoeningen (zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) en voor acute of chronische ontsteking van de nieren.Kinderen
Voor kinderen jonger dan vier jaar mag je geen mierikswortel gebruiken.Uitwendig gebruik
In het geval van preparaten voor uitwendig gebruik, mag het gehalte aan mosterdolie niet hoger zijn dan 2%, omdat anders ernstige huidirritatie kan optreden.Slijmvliesirritatie
Allylisothiocyanaat (onder meer in mosterdolie en de olie van mierikswortel of wasabi) is giftig en kan slijmvliesirritatie veroorzaken. De onverdunde etherische olie wordt als een gevaarlijke stof beschouwd. Mierikswortel mag ook slechts matig worden gebruikt als specerij. Het wordt aanbevolen om geen grote hoeveelheden (5-20 g) te consumeren.Allergische reactie
Bij sommige mensen kan er een allergische reactie op mosterdolie optreden.Noten:
[OLIST]University of Illinois College of Agricultural, Consumer and Environmental Sciences (ACES). "Cancer-fighting properties of horseradish revealed." ScienceDaily. ScienceDaily, 17 May 2016. www.sciencedaily.com/releases/2016/05/160517122054.htm.
Agneta, R., Möllers, C. & Rivelli, A.R. Genet Resour Crop Evol (2013) 60: 1923. https://doi.org/10.1007/s10722-013-0010-4
[/OLIST]
