Autisme binnen de relatie: hoe kan het toch werken?

Autisme binnen een relatie. Hoe ga je daar mee om? Want autisme wordt steeds vaker geconstateerd. Ook mensen die al jaren bij elkaar zijn komen er soms achter dat één of beide partners aan autisme lijden. Soms vinden mensen in een relatie met autisme de middelen om samen te blijven, soms ook is het moeilijk om daar een weg in te vinden. Leer hoe je het misschien wel kunt laten werken als jullie beide of één van jullie autisme heeft.

Partners in autisme

In het boek “Partners in autisme” schetst Cis Schiltmans een goed beeld van hoe verschillend relaties kunnen zijn in een relatie waarbij één of beide mensen autisme hebben. In de interviews waarbij de beide partners aan het woord komen, wordt heel goed duidelijk hoe mensen met autisme en zonder autisme omgaan met elkaar en met de beperkingen en voordelen van het autisme. Bovendien zijn de relaties heel uiteenlopend. Van stellen die samen wonen tot stellen die op afstand een relatie hebben, van stellen met kinderen en stellen zonder kinderen en van hetero relaties tot homoseksuele relaties.

Partners die beide autisme hebben

Uit het boek komt ook goed naar voren dat er ook veel relaties bestaan waarbij beide partners aan autisme lijden. Van verliefdheid is in deze relaties eigenlijk amper sprake, zij hebben vaak een gemeenschappelijke hobby of interesse en kunnen het goed vinden samen. De echte hevige verliefdheid lijkt bij veel mensen met autisme niet te ontstaan, meer een gevoel van saamhorigheid. In één van de interviews staat bijvoorbeeld de reactie van Frank zelf autistisch en met een vriendin met autisme:”Ik kan niet zeggen dat er op een bepaald moment een vonk oversloeg. Dat soort intermenselijke emoties zijn mij vreemd. Die heb ik voor niemand. Ik beredeneer alles.” Zijn partner had evenmin kriebels in haar buik, maar vond het wel moeilijk om zaken met iemand anders te doen. Ze zegt daarover dat ze moest wennen aan het samen zijn, aan het luisteren en praten en aan het rekening houden met iemand.

Verschillende soorten autisme gaan niet altijd goed samen

Ook zegt deze vrouw dat het samenzijn moeilijk was omdat haar partner op een andere manier autistisch is dan zij zelf. Zij wilde bijvoorbeeld doordat haar een vraag werd gesteld iets vertellen, maar haar partner stelde nooit vragen. Toch lukt het haar om zich daar over heen te zetten en toch dingen uit zichzelf te vertellen.

Partners met autisme: Hebben wij een relatie?

Ook opvallend is als de vraag gesteld wordt of het stel een relatie heeft de man antwoord dat hij daar geen antwoord op heeft, omdat hij eerst wil weten wat dan de definitie is van een relatie. Het ontbreken van een echte liefdesband en het feit dat de twee niet willen samenwonen, geeft volgens hem voor de buitenwereld aan dat ze geen relatie hebben. Hij geeft daar bij heel duidelijk aan dat hij het intermenselijke emotionele gebied geen betekenis kan geven.

Echtpaar waarvan 1 partner aan autisme lijdt, de andere niet

Uit een ander interview komt een paar naar voren waarvan de man aan autisme lijdt, maar ook hoogbegaafd is. Hij vertelt onder andere doodeerlijk dat zijn vrouw nu niet bepaald de mooiste is en zij zegt dat ze die eerlijkheid wel op waarde kan schatten terwijl anderen dat niet kunnen. Ook vertelt hij dat hij voor de eerste afspraak bloemen voor haar kocht, omdat zijn ouders hem dat hadden verteld. Anders was dat nooit in hem opgekomen. Ook blijkt uit zijn verhaal zijn grote weerstand tegen harde geluiden. De kinderen die het stel later kreeg, mochten nooit eens hard schreeuwend door het huis lopen, want dat was te veel voor hem. Ook zijn enorme gevoel voor rechtvaardigheid spreekt uit het interview. Hij spreekt mensen dan ook onmiddellijk aan als ze iets doen dat niet deugt, maar dat zorgt wel voor grote problemen. Maar ook zijn onvermogen om te wachten met het doen van aankopen spreekt uit het verhaal. Nadat het echtpaar veel geld had gekregen kocht hij alles wat los en vast zat. Voor hem zelf.

Seksualiteit en autisme

Over seksualiteit binnen de relatie zegt zijn vrouw dat hij het wil zoals de boekjes het voorschrijven. Intimiteit is niet iets dat hij kent. Omdat hij na de geboorte van één van de kinderen niet zijn eigen gezicht herkent in het nieuwe kind, denkt hij vervolgens direct dat de jongste telg niet van hem is. Ook heeft hij volgens zijn vrouw de neiging om de schuld van al zijn problemen op allerlei mensen en instituten af te schuiven, maar kan of wil hij niet zijn eigen aandeel daarin zien.

Vrouw met autisme: op zoek naar een stabiele relatie

In een ander verhaal gaat het over een relatie waarbij de vrouw aan autisme lijdt. Ze kwam zomaar binnenvallen bij de buurman, waarvan ze gezien had dat hij haar stabiliteit kon bieden. Stabiliteit die zij zo hard nodig had en die deze man haar kon bieden. Uit het verhaal komt ook naar voren haar grote overgevoeligheid voor licht en temperatuurverschillen. Het echtpaar is inmiddels overigens gescheiden. Hij zegt daarover dat hij het moeilijk vindt om met iemand met autisme samen te zijn. “Het was bijvoorbeeld niet vanzelfsprekend dat ik belde zonder dat het vooraf wat afgesproken. Snel even iets tussendoor zegge, ging nooit.” Zij op haar beurt is weer geïrriteerd door het feit dat hij haar autisme (waar zij tenslotte ook niet om gevraagd heeft) niet wil accepteren of aanvaarden. Hij zegt op zijn beurt dat hij zich heel veel heeft aangepast, te veel heeft verdragen en te weinig gezegd wat hem stoorde. Buiten de relatie zegt zij dat ze haar eigen ik eigenlijk niet de vrije loop kan laten omdat dit er voor zorgt dat ze dan helemaal de kluts kwijt raakt. Terwijl ze het eigenlijk wel graag zou willen, omdat ze een wild en gepassioneerd mens is.

Autisme: nakomen wat je belooft

Uit een ander interview blijkt onde rmeer dat seks met iemand met autisme vooral lichamelijk is en niet geestelijk. Of het briefje dat hij haar schreef na maanden van ontmoetingen. Daarin staat dat hij haar niet veel te melden heeft en dan zijn naam. Maar vervolgens P.S. Ik hou van je. Daarna is er tussen die koppel een ontdekkingsreis en ziet zij tot haar grote verbazing dat hij altijd zijn rekenmachine bij zich moet hebben en helemaal in paniek raakt als hij die niet heeft. Met een bijzondere interesse in rekenen, was hij daar altijd mee bezig. Maar ook opvallend: wat hij beloofde deed en doet hij ook. De seksualiteit tussen de twee die bewaard bleef voor de huwelijksnacht, beeldde zij voor hem uit. In beeldtaal omdat hij dat het beste begreep.

Autisme en seksualiteit: afspreken wanneer iets te ver gaat

Uit het verhaal van dit stel komt ook naar voren dat deze man geen grenzen kan stellen aan wat op seksueel gebied te ver is en wat nog acceptabel is. Signalen van de ander begrijpt hij niet. Daarom spreekt het stel af wat mag en wat niet of wordt er indringend over gesproken. Door eerst rationeel te checken of iets mogelijk was, heeft dit stel een grens ingebouwd waardoor de ander niet gekwetst wordt. Hij geeft daarbij wel aan dat het voor hem altijd een evenwichtsoefening blijft om seks te hebben. Hij beeldt zich van tevoren allerlei dingen in en als die niet uitkomen voelt hij zich rot. Bovendien weet zij dat hij haar nooit spontaan aan zal voelen op dat punt. “Hij vraagt me vooraf wat ik wil, maar dat weet ik niet voordat we beginnen te vrijen. Die zin komt pas op als we beginnen te vrijen, maar dat is voor hem heel moeilijk.” Ook heeft zij moeite met het feit dat hij geen grenzen kent als het gaat om de omgeving en de situatie. Als hij zin heeft wil hij het overal, zelfs als de kinderen er bij zijn. Hij streelt haar bovendien omdat hij weet dat zij dat graag wil, maar heeft daar zelf helemaal geen behoefte aan.