De symboliek, magie en kracht van transformatie van de vlier

De vlier wordt geassocieerd met tijdloosheid, elfen en magie. Ook wordt hij in verband gebracht met regeneratie, wedergeboorte en het getal dertien. De vlier heerst over de dertiende maand in de Keltische bomenkalender. In het Ierse ogham-alfabet staat de vlier hoog aangeschreven en het is de dertiende boom en letter. De vlier wordt in haar symbolische betekenis verbonden met de maan, water en zuivering van het oude, met venus en schoonheid, maar ook met saturnus, wijsheid, de dood en de onverbiddelijke tijd. De vlier staat symbool voor het gegeven dat je altijd weer opnieuw kunt beginnen, na elk einde komt weer een nieuw begin. De kracht van zuivering en regeneratie of vernieuwing is zeer groot. Vlierbloesemthee is goed voor de luchtwegen, zweetdrijvend en kan zeer krachtig werken. In oude kruidenboeken wordt gesteld dat de hele vlier een complete huisapotheek vormt. De Noord-Europese gewone vlier is de sambucus nigra, de Noord-Amerikaanse variant is de sambucus canadensis.

• De vlier is een veelvoorkomende boom
• De gewone vlier
• De taaie, onverwoestbare vlier vernieuwt zich doorlopend
• De actieve dynamische vlier
• De symboliek van de vlier
• De vlier verbonden met transformatie en de onderwereld
• Pluto, Kali en de vlier
• De vlier is verbonden met diepe aardekrachten
• Oude zowel als jonge vliervrouw
• Ervaring bij een oude vlier
• De symboliek van de vlier in het ogham-systeem
• De vliermaand
• De symbolische betekenis in het ogham-systeem
• Veranderingen en wijsheid
• Poort naar andere werelden
• De vlier helpt bij het aangaan van veranderingen in je persoonlijke leven
• Het noodlot en de symbolische dood
• De vlier beschermt het huis waar je woont
• Raadgeefster aan huis
• Een vlier omzagen?
• Toepassingen van de vlier
• Vlierbloesem
• Vlierbessen
• Bast en bladeren
• Beschermende kracht
• Geestverruimend?
• De symboliek van de kleur van de diep-rode tot zwarte bessen
• Kleurstof

De vlier is een veelvoorkomende boom

De vlier is een heel gewone boom. Hij is klein, lijkt vaak meer op een struik. Doordat de vele roodzwarte vlierbessen gegeten worden door vogels, worden de zaadjes overal verspreid en komen jonge vlierboompjes op waar ze maar even de kans zien. In de maand mei bloeit de vlier met haar prachtige, heerlijk geurende, roomwitte bloemschermen waar je gezonde thee van kan zetten, of die je in beslag kunt dopen en zo frituren.

De gewone vlier

Er zijn vele vliervarianten, tot wel 600 verschillende soorten. De in Nederland voorkomende gewone vlier is de sambucus nigra. Deze wordt niet hoger dan zeven meter en kan vijftig jaar oud worden.

De taaie, onverwoestbare vlier vernieuwt zich doorlopend

Doordat de vlier vaak dode takken heeft, is zijn eerste indruk niet altijd even aantrekkelijk. Maar dode takken zijn gewoon voor een vlier, het is onderdeel van het voortgaande proces van verjonging en vernieuwing. Zonder het afsterven van het oude is vernieuwing niet mogelijk. Ook de taxus, die zelfs meer dan duizend jaar oud schijnt te kunnen worden, vernieuwt zich op deze wijze. In de enorme groeikracht van de vlier kun je de ontembare wilde kracht van de natuur zelf zien.

De actieve dynamische vlier

Door het jaar heen is de vlier een van de laatsten die nog actief is met nieuwe groene bladeren en al, en het ook weer een van de eersten die begint uit te lopen, al is het pas februari in een zachte winter. Je zou kunnen concluderen dat de vlier blijkbaar goed tegen kou kan. Zeker is de vlier een taaie. Hij weet gebruik te maken van de mogelijkheden: zon en een iets oplopende temperatuur.

De symboliek van de vlier

Net zoals bij vele andere bomen en bloemen, wordt er vanouds nogal wat symbolische betekenis verbonden aan de vlier. De Germanen verbonden aan de vlier de kracht van de dondergod Thor en die van Hel, de godin van de onderwereld. Er werd gezegd dat heksen zich konden veranderen in een vlier. Ook zou de vlier veel magie mogelijk maken en toegang bieden tot het contact met de magische krachten van andere bomen en allerlei natuurwezens. In het Duitse taalgebied wordt de vlierbloesem in verband gebracht met romantiek en jonge, zuivere liefde. Maar over het algemeen lijkt transformatie een kernbegrip te zijn als het om de vlier gaat.

De vlier verbonden met transformatie en de onderwereld

De vlier met zijn diepe transformerende krachten van leven, dood, wedergeboorte, wordt in verband gebracht met de onderwereld. Vrouw Holle uit het sprookje, is een andere naam voor de Germaanse godin Hel, die over de onderwereld heerste en de zielen begeleidde op hun weg na de dood. Vrouw Holle zou in de vlier wonen en heeft ook domicili ergens onder de grond, waar je belanden kunt als je per ongeluk in een put valt, zoals in het sprookje.

Pluto, Kali en de vlier

In de astrologie is Pluto de god van de onderwereld, de dood, wedergeboorte en radicale veranderingen, het oude brandt af, oude zekerheden gelden niet meer. Kali is de zwarte Hindoegodin die al het kwaad verslindt, opdat transformatie plaats kan vinden. Ze is de oermoeder die voedend is, maar ook vernietigend kan zijn. Haar beschermende, transformerende kracht kan verschrikkelijk zijn, maar is wel voor het goede doel: leven en de voortgang van het leven mogelijk maken. Deze krachten zijn soortgelijk als de krachten die in de vlier herkend kunnen worden.

De vlier is verbonden met diepe aardekrachten

De vlier is sterk verbonden met diepe aardekrachten, ze heeft een krachtig vermogen tot regeneratie. De vlier verbindt je met moeder aarde zelf. Haar beschermende en voedende kracht is groot. Met de vlier staat je een intens potentieel ter beschikking om te genezen, te verjongen, te zuiveren en tot nieuw leven te wekken.

Oude zowel als jonge vliervrouw

De vlier wordt meestal verbonden met het beeld van een oude wijze vrouw. Maar de vlier kent ook de levendige kracht van een jonge, frisse vrouw, mooi als Venus. Ook de rijpe vrouw van middelbare leeftijd is verbonden met de krachten van de vlier. Hierin zijn de drie nornen te herkennen, de spinsters en behoedsters van de levensdraad. De vlier wordt in verband gebracht met deze drie nornen en de werkingen van het lot, waar de nornen voor staan.

Ervaring bij een oude vlier

Als je bij een hele oude vlier staat, maken het beeld van de bast en de hele indruk van de boom, bemoste takken, een diepe indruk. De vlier lijkt wel een soort heksenboom, of een heks in boomgedaante. Tussen de takken staand, in de uitstraling van de boom, zijn zowel krachten die diep de grond ingaan, als krachten die juist uit de diepte voortkomen te ervaren. Maar dan vlaagt daar tussendoor ineens een hele frisse, jonge energie, die zomaar doet denken aan een spontane jonge, mooie blonde vrouw. Als de vlier dan eenmaal in bloei staat, dan is de oude vlier een heerlijk geurende, prachtig bloeiende, verjongde versie van zichzelf.

De symboliek van de vlier in het ogham-systeem

Het oude geheime schrift van de druïden was de ogham. Belangrijker dan de functie van het schrift zelf, is nu de symboliek die verbonden wordt aan de letters en de bomen van dit systeem, en de achterliggende levensvisie. De vlier wordt hier verbonden aan de letter R, van de Keltische naam: ruis (roe-iesj). Het teken is een liggende of staande streep met vijf schuine dwarsstrepen erdoorheen. Van de 20 bomen van dit alfabet behoort de vlier, samen met bomen als de eik, es, taxus en de hazelaar tot de hoogste rang, stamhoofden genoemd.

De vliermaand

Volgens de ogham-duider Colin Murray wordt de vlier verbonden met de laatste drie dagen van oktober. De symboliek hiervan is te herkennen als een periode van snelle transformatie, een korte hevige periode van zowel het einde van een fase als het begin van een nieuwe. Volgens anderen duurt de vliermaand van 25 november tot 22 december. De donkerste dagen voor de winterzonnewende. In deze periode kan het oude afgerond worden, genezen en losgelaten, opdat een nieuw begin mogelijk is. De duivels van het oude jaar worden afgeschud om plaats te maken voor iets nieuws.

De symbolische betekenis in het ogham-systeem

In het ogham-systeem staat de vlier voor de onophoudelijke afwisseling van leven en dood, uit het oude wordt het nieuwe geboren, een wedergeboorte. In het begin is het einde vervat en in het einde ligt weer een begin. In het leven is de dood inbegrepen en in de dood blijkt leven te zijn. Vernieuwing en creativiteit zijn mogelijk. Deze cyclus van afwisseling is tijdloos. Alles is eeuwig verbonden: oude fasen, oude ervaringen, nieuwe fasen, nieuwe levenservaringen. Aldus de ogham-duider: Colin Murray.

Veranderingen en wijsheid

Volgens een andere ogham-duider, Jon Dathen, heeft de vlier te maken met veranderingen die op komst zijn, waarbij het raadzaam is om je kracht en stabiliteit te bewaren. De veranderingen kunnen gelukkig wel gepaard gaan met inzicht in je situatie, of in die van je dierbaren. Weet open te staan voor goede raad van anderen, maar luister vooral ook naar je eigen intuïtie. Weet de juiste keuzen te maken. Belangrijke nieuwe inzichten dagen. Groei in wijsheid door lessen te trekken uit je ervaringen (neem er de tijd voor). Deze wijsheid kan diepe inzichten bevatten met betrekking tot het wezenlijke van het bestaan.

Poort naar andere werelden

Volgens Kenneth Meadows (een moderne westerse sjamaan) verbinden sjamanen de vlier aan die momenten waarop verschillende levenskrachten samenkomen en een soort spiralende energiestromen vormen. Momenten in het jaar, zoals de wisseling van de seizoenen en momenten in de dag, vnl. bij zonsopgang en zonsondergang. Men zegt dat de deur naar andere werelden of dimensies op die momenten open staat. Ook in een mensenleven zijn er van die overgangen, die een heel nieuw perspectief laten zien.

De vlier helpt bij het aangaan van veranderingen in je persoonlijke leven

De wijsheid van de vlier helpt bij veranderingen. Soms voel je dat het tijd is om een periode, een fase achter je te laten. Of je voelt dat het tijd is voor een grote opruiming. Het is misschien de geest van de vlier wel die je dit influistert, of een van die oerkrachten van transformatie die van tijd tot tijd in ons leven extra werkzaam zijn. De vlier helpt je op te ruimen en los te laten. De vlier is een leraar die je helpt bij vernieuwing. Je kunt op verschillende manieren in contact komen met de vlier. Belangrijk is om je open te stellen, de vlier te willen leren kennen. Je wordt stil en kijkt en luistert. Luister naar je ingevingen, hoe subtiel ook.

Het noodlot en de symbolische dood

De vlier staat voor die tijden dat het noodlot ingrijpt. Het is tijd voor iets nieuws, het oude voldoet niet meer. Door te lang te zijn doorgegaan op bekende wegen, met oude gewoonten en zienswijzen, zonder er ooit een vraag bij te stellen, kan het op losse schroeven zetten van dat alles, een enorme verwarring en onzekerheid met zich mee brengen. Net zoals in de herfst oude bladeren verdrogen en afvallen, tijdens heftige stormen, zo kan ook in een mensenleven de naaktheid van het bestaan ervaren worden. Het is de dood of lijkt de dood, de winter. Soms is er geen duidelijke reden aan te geven, waarom verandering of heftige ingrepen van het noodlot nodig was. Er is niet altijd een reden, het is wat het is. De regeneratieve kracht van de vlier geeft de kracht om verder te gaan.

De vlier beschermt het huis waar je woont

Vroeger werd er altijd een vlier geplant naast het huis (als er niet al vanzelf een was opgekomen; de zaadjes in de bessen worden verspreid door vogeluitwerpselen). Boze geesten zochten de vlier op en het huis bleef vrij ervan. Goede geesten en natuurgeesten zoals elfen vonden ook een plek bij de vlier en oefenden hun beschermende, gelukbrengende, transformerende en inspirerende kracht uit. Misschien dat de vlier niet zoveel onderscheid maakt tussen positief en negatief. Het zijn allemaal levenskrachten, die in beginsel neutraal zijn.

Raadgeefster aan huis

De vlier is verbonden met je huiselijke situatie, of er nu wel of niet een vlier naast je huis staat. Veiligheid en bescherming, opruimen en weggooien, een nieuw huis vinden, de vlier kan hierbij een rol spelen. Maak contact met de wijze vlier, de moeder en raadgeefster. Ook familie,voorouders, grootouders, ouders, broers en zussen, kleinkinderen en huisgenoten vallen onder de bescherming van de vlier. In het Engels heet de vlier elder, wat ouder betekenen kan, of oudere, de voorouders wellicht. Katten en muizen passen ook bij de vlier. De vlier maakt je huis een thuis. Maak contact met de ondersteunende en beschermende basiskracht waar de vlier voor staat.

Een vlier omzagen?

De rondtrekkende zigeuners zullen geen vlier omhakken voor brandhout of andere doeleinden. Het is alsof je een beschermende kracht die je huis bewaakt en je op reis vergezelt omhakt. Wil je toch een vlier verwijderen, heb dan even een gesprekje waarin je je daad aankondigt en geef de geesten de tijd om een andere plek te vinden. Ook is het belangrijk om het hout niet meteen te verbranden, maar het vlakbij op een stapeltje te laten liggen, dan kunnen de geesten rustig uit het hout kruipen en een nieuw onderkomen vinden.

Toepassingen van de vlier

De vlier kent vele toepassingen. Elk deel van deze kleine boom is bruikbaar: bladeren, bast, wortels, bloemen en bessen.

Vlierbloesem

Vlierbloesem geurt heerlijk. Je kunt hem oogsten op een droge zonnige dag. Op een grauwe dag geoogste vlierbloesem heeft weinig geur. Je kunt er lekkere thee van zetten, goed bij verkoudheid. De thee is zweetdrijvend.

Vlierbessen

Om de vlierbessen zó te eten is niet echt lekker. Je krijgt er in elk geval een hele rode mond van. Meer dan een paar bessen zo rauw te eten is niet aan te raden, er zit een stof in die enigszins giftig werkt. De sambucus werkt sterk ontgiftend en is in detox preparaten verwerkt. Vlierbessensiroop is goed bij koorts, griep en verkoudheid. Vlierbessen bevatten veel vitamine C, je kunt er jam van maken. Door het koken wordt de bes geschikt voor consumptie.

Bast en bladeren

De bast van jonge takken werkt laxerend. Ook de bladeren zijn bruikbaar, net zoals de bessen bevatten ze veel vitamine C.

Beschermende kracht

De bladeren en de bessen van de vlier werden gebruikt voor bescherming tegen kwade krachten, voor het verbreken van betoveringen en vervloekingen.

Geestverruimend?

Uit de bessen van de vlierstruik werd een bewustzijnsverruimende drank, een heilige wijn, gebrouwen, die helderziendheid bevorderde. De geur van de vlier zou je in een andere geestesstaat brengen.

De symboliek van de kleur van de diep-rode tot zwarte bessen

De vlierbessen kleuren van groen naar rood, naar dieper rood en uiteindelijk zien ze er vrijwel zwart uit. Dan pas zijn ze bruikbaar. Het sap is een sterke kleurstof, dieprood. Deze diep-rode of zwarte kleur is de kleur die verbonden wordt aan transformatie, Kali, de zwarte godin, Pluto de god van de onderwereld. De reis van de Soemerische oergodin Inanna naar de onderwereld. Het is de kleur van oerkracht. Het is een kleur die past bij het basischakra, het chakra van overleving, stevig staan en territorium.

Kleurstof

Alle delen van de vlier, bast, wortels, bladeren en bessen, zijn als kleurstof te gebruiken

Lees verder

• De taxus als levensboom en boom van kracht
• Rode jaspis, steen voor aarding, kracht en moed
• Contact maken met de natuur en haar voelen en ervaren
• De levensboom, schakel tussen hemel en aarde