Door meditatie betere concentratie

Mediteren is sinds eind 20ste eeuw behoorlijk ingeburgerd. Mensen kijken niet meer op als zelfs topmensen in het zakenleven zeggen dat ze tijd nemen om te mediteren. Het is gemeengoed geworden. Wat voor degene die er nog niet of nauwelijks mee te maken heeft gehad vaak een item blijft, is wat meditatie oplevert. Hoewel dit voor iedereen weer anders kan zijn, zijn er ook algemene thema’s. Concentratie door meditatie is er zo een én een die we in de hectisch Westerse maatschappij goed kunnen gebruiken.

Wat is de essentie?

Het maakt niet uit waar je meditatie ook voor toepast, waar het altijd een bijdrage aan levert is aandacht. Concentratie levert een basis voor je focus op alle aspecten van het leven, zowel in de werkelijkheid áls in de geest. Het draagt tevens bij aan het kalmeren van lichaam en geest.

Waarom zinvol?

Mogelijk klinkt de essentie simplistisch, maar voor veel mensen geldt dat hun aandacht juist zo versnipperd raakt. Dit heeft bijvoorbeeld te maken met het continu bereikbaar (moeten) zijn, het nieuws en de gevolgen daarvan (moeten) volgen en/of er een mening over (moeten) hebben. Een niet onbelangrijk aspect is ook alles denken te (moeten) kunnen en doen.

Voor veel van deze zaken zijn we van mening dat het ‘hoort’ en we doen er dus massaal aan mee. Dit is vaak jaren prima vol te houden, maar op een gegeven moment heb je er óf genoeg van óf het lukt je niet meer. Waar de een lusteloos wordt, gaat de ander nog harder vechten tegen de bierkaai en weer iemand anders zoekt een manier om weer in balans te komen. Voor dat ‘in balans komen’ zijn verschillende manieren en je zult er zelf achter moeten komen wat voor je werkt. Wat inmiddels wel gebleken is, is dat een groep mensen baat heeft bij meditatieoefeningen.

Meditatiemoment voor (meer) concentratie

Voorbereiding

Er zijn wat zaken die je kunt doen om een oefening prettig te doorlopen. Niets mag namelijk afleiden, dus let op het volgende:

• Draag gemakkelijke en eventueel losjes vallende kleding.
• Ga op een lekkere rustige plek zitten. Een plekje waar je geen last van afleiding hebt. Denk hierbij aan blaffende honden, spelende kinderen, zoemende deurbellen of telefoons.
• Probeer met jezelf af te spreken hoe lang je de meditatie vol denkt te houden. Het komt niet op de minuut, maar ga minimaal van een minuut of vijf uit, maar bij voorkeur iets meer.
• Ga op een lekkere zachte stoel of kussen zitten, maar ga wel met een rechte rug zitten. Je hebt zo een actieve houding.
• Zet een kaars op ooghoogte of iets lager voor je neer. Dit kan helpen bij de concentratie.
• Ga nu lekker zitten met de handen op de knieën of dijen en begin met het ademen* door de neus.
• Je ogen hoef je niet per se te sluiten, maar kijk of je tot ‘gedempt licht’ kunt komen door je ogen bijvoorbeeld half te sluiten en door je wimpers te kijken. Zo blijft alleen de kaars nog echt goed zichtbaar.

* Probeer je ademhaling niet te veel te sturen, maar adem via de neus en zorg dat je aan ‘buikademhaling’ doet. Met andere woorden plat je middenrif af tijdens de inademing, zodat je buik opbolt. Hoe lager je komt hoe beter het is. Neem vervolgens iets meer tijd voor de uitademing.

Oefening
Als je een concentratieoefening gaat doen dan focus je de geest op één object. Dit kan van alles zijn, maar vaak wordt als eerste de ademhaling genomen. Dat is prettig, want zo reguleer je deze ook direct. Wat voor degene die nog niet zo bedreven is kan werken om in concentratie te komen, is de blik op de vlam van een kaars die je voor je geplaatst hebt. Zodra je voelt dat je aandacht lijkt te verschuiven, ga je weer terug naar je basisuitgangspunt (de vlam).

Je zult merken dat op het moment dat je die focus vast kunt houden, alle andere (dagelijkse) gedachten langzaam wegebben. Je hoofd gaat als het ware leger aanvoelen en je lichaam ontspant langzaam. Probeer dit moment zo lang mogelijk vast te houden. Ook voor dit soort oefeningen geldt dat als je het vaker doet, het steeds gemakkelijker voor je zal werken.

Achteraf

Als je klaar bent, althans als het zo voelt, dan blijf je nog even zitten. Kom langzaam terug in het hier en nu. Pas als je voelt dat je ‘klaar’ bent dan sta je op en pak je de dagelijkse draad van het leven weer op.

Hoe nu verder?

Mediteren kan nooit kwaad, maar gebruik het goed. Sommige mensen zweren erbij om de dag met een meditatiemoment te beginnen. Het geeft ze rust in het hoofd om een drukke dag te beginnen. Maar de ander haalt er weer energie uit. Weer iemand anders wil de dag liever afsluiten met een meditatiemoment. Er zijn echter ook mensen die meditatie gebruiken op het moment dat ze zich bijvoorbeeld hyper voelen. Ze kunnen dan uit zichzelf niet meer tot kalmte komen en een meditatiemoment waarbij ze zichzelf moeten dwingen om tot dat rustmoment te komen kan mogelijk wel werken.

Volgende stap: inzicht

Een volgende vorm van meditatie is om inzicht te krijgen in bepaalde zaken. Je volgt dan dezelfde procedure, maar gaat in plaats van de concentratie opzoeken juist alles wat in je waarnemingsveld komt ‘bekijken’. Je ‘bekijkt’ alles vanuit een kalme en neutrale houding. Je vormt geen oordeel en trekt er geen conclusies uit. Je neemt op deze wijze veel waar, zonder er vervolgens iets concreets mee te doen.

Als je dit toepast dan krijg je langzaam inzicht in hoe je als mens in elkaar zit en hoe je op alles wat op je afkomt ook anders kunt reageren. Het geeft je steeds meer inzicht in waarom mensen reageren zoals ze reageren en hoe ze het ook op een andere manier kunnen benaderen. Dit geldt uiteraard dus ook voor jezelf. Inzichtsmeditatie is wat lastiger, dus begin bij de concentratiemeditatie. Langzaam kan je je meditatiemoment uitbreiden met inzichtsmeditatie.

Tot slot

Mediteren zit allang niet meer in de ‘hocus pocushoek’ en is algemeen geaccepteerd. Maar dat maakt het niet gemakkelijker om er aan te beginnen. Het zit niet in de natuur van de Westerse mens, dus moet je het er aan toevoegen en onderdeel van je leven maken. Ook al zal dit mogelijk met horten en stoten gaan.