Hoe ongezond is de rook van Shisha?

Wie wil weten hoe schadelijk Shisha eigenlijk is, raakt van Google niet veel wijzer. De ene keer bestaat de rook voor 95% uit waterdamp, dan weer bevat die evenveel gif als een sigaret. Een aantal chemiestudenten aan de Universiteit van Darmstadt, zelf gebruikers, deed eigen onderzoek met behulp van de meest geavanceerde analyse-apparatuur. Hier volgen hun bevindingen.

De schadelijke effecten van de waterpijp

Goede onderzoeken naar de schadelijke effecten van de waterpijp zijn schaars en de meetmethoden zijn niet gestandaardiseerd:

• De onderzoekers in Darmstadt maakten bij de testen gebruik van de waterpijp van een der studenten en teer- en nicotinefilters voor de twee meest schadelijke stoffen;
• Voor de rest van het “schorriemorrie” dat zich in rook bevindt, werden verschillende spectrogrammen en chromatogrammen gehanteerd;
• Het "trek-apparaat" werd door middel van een opzetstuk op dezelfde onderdruk ingesteld als die welke de gebruikers bij het roken opwekten, gemeten bij het slanguiteinde, ongeveer 80 mbar;
• In totaal werd er 12 keer getest met 6 personen. Elke keer had de proefpersoon de beschikking over een slang in een “shisha-achtige entourage”: gemakkelijke stoel, relaxed muziekje, gedempt licht en een kleinigheidje te drinken;
• De andere slang bevond zich aan het trekapparaat dat door het indrukken van een knop simpel gestart en uitgeschakeld kon worden;
• In het onderzoek werd overigens ook de rook geanalyseerd die weer door de proefpersonen werd uitgeademd! In vergelijkbare onderzoeken elders, werd een dergelijke meting achterwege gelaten.

Hoeveel teer bevat de rook van Shisha?

Shisharook bevat per absolute trek (één volledige teug Shisha vergeleken met één volledige teug bij een sigaret) 0,5 tot 5% van het teergehalte van een sigaret. Waar die teer dan van afkomstig zou moeten zijn, lag niet meteen voor de hand. Teer ontstaat namelijk als organisch materiaal verbrandt! Een sigaret bereikt aan de gloeipunt een temperatuur van maximaal van 800 graden. Shisha tabak komt hooguit aan 120 graden.

De hoeveelheid nicotine bij Shisha-rook

De ingeademde rook bevatte per trek ongeveer (afhankelijk van het merk), een 3- tot 5-voudige hoeveelheid aan nicotine vergeleken met een trek aan een sigaret.

Dat verraste de onderzoekers in eerste instantie omdat nicotine een zeer sterk gif is en tot een van de meest verslavende stoffen behoort die er bestaan. En dát terwijl niemand van de Shisha-gebruikers ook maar ooit de "dringende behoefte" voelde om Shisha te roken. Totdat men op het idee kwam om ook de rook te analyseren die weer wordt uitgeademd. En ziedaar, 78% van de geïnhaleerde nicotine maakt nog steeds deel uit van de weer uitgeademde rook.

Hoe wordt de rook van Shisha gefilterd?

• De sterkste filterende werking wat teer en andere derivaten betreft, had vreemd genoeg de rookzuil en niet het water, namelijk 95% van alle kankerverwekkende stoffen;
• Direct daarna volgt de filterende capaciteit van de slang. Teer en kankerverwekkende stoffen worden door het water het minst uitgefilterd;
• De sterkst filterende werking voor alle giftige stoffen samen (dus inclusief nicotine, acroleïne enz.) bezit overigens wél het water. Met name nicotine werd zoals verwacht zeer sterk uitgefilterd;
• Acroleïne is een van de belangrijkste oorzaken voor het schraperig gevoel dat veel rokers ervaren. Het ontstaat bij de afbraak van glycerol en is een zeer sterk gif. Glycerol wordt afgebroken bij ongeveer 290 graden Celsius, wat te heet is voor Shisha-tabak. Zolang Shisha niet “schuurt” ontstaat er zó weinig acroleïne, dat het, indien al aanwezig, volledig wordt uitgefilterd.

Over rokerslongen

Dat roken niet gezond is, daarvan zijn we ons allemaal bewust, althans iedereen zou zich daarvan bewust moeten zijn:

• waar tabak in het spel is, is ook nicotine;
• en als rook in het spel is er altijd teer bij;
• en dan hebben we het nog niet over de rest van alle schadelijke stoffen.

Maar pikant detail met betrekking tot rokerslongen is, dat passagiers in een normale metro (eentje met remmen die niet snorren of brommen bij het optrekken en afremmen) met open venster bij een ritje van meer dan 2 km de 5-voudige hoeveelheid aan fijnstof en kankerverwekkende stoffen binnen krijgen dan uit de rook van één sigaret. Schuld daaraan is het remstof.