Genoeg drinken, waarom moet dat?

Ons lichaam bestaat grotendeels, voor ongeveer 50 tot 60 procent, uit water. Weeg je bijvoorbeeld 70 kilo, dan is dat dus pakweg 35 kilo. Zo’n tien procent daarvan, ongeveer 3 liter, wordt elke dag vernieuwd. Zou je stoppen met drinken dan zou je na hooguit twee dagen instorten. Ter vergelijking: houd je op met eten dan kan je lichaam dat meestal dertig dagen of langer volhouden. Drinken behoort evenals eten, opstaan en slapengaan tot van vanzelfsprekende dingen in ons leven. We denken niet echt na over onze vochtbalans en grijpen gewoon naar onze favoriete drank als de dorst zich meldt. Maar dorstgevoel is niet altijd betrouwbaar. Het prikkelt vaak pas als het lichaam al te veel vocht heeft verloren. En dát doet het onophoudelijk: via nieren, zweetklieren, en - in kleinere hoeveelheden - ook via de lucht die we uitademen.

Waarom genoeg drinken zo belangrijk is

Om een goede balans tussen vochtinname en vochtverlies te behouden is het belangrijk om het lichaam regelmatig van vocht te voorzien en goed te drinken. Maar vaak is dat nog niet zo gemakkelijk, want het hangt er niet alleen vanaf van hoeveel je drinkt, maar ook wat je drinkt.

Vochtbalans in lichaam constant houden

In het menselijk lichaam vinden doorlopend chemische processen plaats, vaak ongemerkt, soms ook duidelijk merkbaar. De waterhuishouding in ons lichaam varieert voortdurend van opname, vorming en afscheiding van vocht. Gedurende de dag verliest het lichaam door afscheiding en in de vorm van zweet via de huid twee tot drie liter vocht. Tijdens het sporten, bij warmte en ziekten zoals diarree of diabetes mellitus zelfs meer. Dit vochtverlies moet weer worden gecompenseerd om de vochtbalans in het lichaam constant te houden. Bij zeer hoog vochtverlies herinnert ons het lichaam daaraan door het geven van dorstsignalen.

Vocht is essentieel voor een goede stofwisseling

Voldoende vocht is bijvoorbeeld belangrijk voor de stofwisseling. Een groot gedeelte van het water dat de mens elke dag opneemt, is verantwoordelijk voor het transport van voedingsstoffen naar de cellen en voor het transport en de afscheiding van afvalstoffen en zouten. Veel afvalstoffen kunnen uitsluitend uitgescheiden worden wanneer ze in een bepaalde concentratie in water worden opgelost. Dat gaat natuurlijk alleen maar als er voldoende vocht in het lichaam aanwezig is.

Vocht reguleert ook onze lichaamstemperatuur

Bovendien komt vocht in het lichaam de belangrijke taak toe om de lichaamstemperatuur te reguleren. Zweten bijvoorbeeld is weliswaar een onaangenaam iets, maar het draagt ertoe bij om de lichaamstemperatuur constant op 37° C te houden, ongeacht hoe koud of warm het buiten ons lichaam is. En die constante temperatuur heeft het menselijk lichaam nodig om soepel te functioneren. Heeft het lichaam gebrek aan vocht dan verminderen de prestaties en voelt men zich moe en lusteloos. Niet zelden wreekt zich het lichaam op uitdroging met hoofdpijn.

Dorstlessers en vochtleveranciers

De beste dorstlessers zijn kraanwater, mineraalwater en ongezoete vruchten- of kruidenthee. Eventueel komt ook met water verdund vruchten- en groentesap in aanmerking. Cola en andere suikerhoudende frisdranken zijn niet echt geschikt als dorstlesser. Ze behoren tot de zogenaamde dikmakers, omdat ze zeer veel calorieën bevatten. Ook onverdunde vruchtensappen behoren daartoe. Hun hoge suikergehalte maakt ze tot ware caloriebommen.

Vaste voedingsmiddelen als vochtleveranciers

Naast dranken behoort ook vast voedsel tot de vochtleveranciers: fruit, groenten, aardappelen of vis bijvoorbeeld, hebben een vochtgehalte van meer dan 75%. Gevogelte, vleeswaren en sommige kaassoorten (bijv. Camembert) bestaan voor 50 tot 75% uit water. Zelfs brood, eieren en gebak komen tot een watergehalte van ten minste 25 tot 50%. In totaal leveren vaste voedingsmiddelen het lichaam dagelijks ongeveer één liter water. Vasten we, dan krijgen we via voedsel geen of minder vocht binnen. Iemand die vast, moet dus meer drinken.

Een kleine bijdrage aan de vochthuishouding levert ook het lichaam zelf: bij afbraak van voedingsstoffen produceert het ongeveer 300 ml. oxidatievocht.

Na aftrek van al deze vochtbronnen ontbreekt er dus, afhankelijk van verteerde voedingsmiddelen en lichaamsgrootte, bij een volwassene nog anderhalf tot twee liter vocht die van buitenaf moet worden aangevuld.

Vocht en lichaamsgewicht

De benodigde hoeveelheid vocht kan ook worden berekend op basis van het lichaamsgewicht. Als vuistregel geldt: per dag moet je ongeveer 30 tot 40 milliliter vocht per kilogram lichaamsgewicht opnemen. Een persoon die 60 kg weegt, moet daarom ten minste 1,8 liter water per dag drinken. Wie veel aan sport doet of een dieet volgt of vast, moet extra veel drinken. Ook ouderen en kinderen hebben meer vocht nodig.

Wacht niet met drinken tot je dorst krijgt

Dat er behoefte aan vocht bestaat, signaleert het lichaam meestal met een dorstgevoel. Maar men moet niet wachten met drinken tot men dorst heeft. Want het dorstgevoel meldt zich pas wanneer het lichaam al veel vocht verloren heeft. Daarom is het belangrijk om bij elke maaltijd en ook tussendoor veel te drinken, zelfs als men geen dorstgevoel heeft. Dat geldt vooral bij warm weer en als je fysiek actief bent. Bij sportbeoefening is het zaak om de waterhuishouding al op voorhand op peil te brengen.

Hoe kan je voldoende drinken?

Veel mensen vinden het moeilijk om gedurende de dag voldoende te drinken. De volgende tips kunnen je helpen bij het op peil houden van uw waterbalans.

• Drink gelijkmatig over de dag verdeeld minstens 1/2 tot 2 liter vocht. Bij hoge temperaturen en tijdens lichamelijke inspanning nog meer;
• Breng afwisseling in de dagelijkse keuze van dranken. Geschikt zijn kraanwater, mineraalwater, ongezoete fruit- en kruidenthee, maar ook verdunde vruchten- en groentesappen;
• Drinken moet een vast onderdeel van iedere maaltijd zijn;
• Drank binnen handbereik herinnert aan het drinken. Op die manier is het gemakkelijker om vaker te drinken;
• Las bepaalde vaste momenten van de dag in als drinkpauze;
• Drink 's morgen direct na het opstaan een glas water;
• Alleen alcoholvrije dranken tellen! Alcoholhoudende dranken werken vochtafdrijvend;
• Vermijd suikerhoudende en daardoor calorierijke dranken of gebruik ze met mate. Daartoe behoren bijvoorbeeld energiedrankjes, cola en frisdrank, evenals onverdunde vruchtensappen;
• Meende men lange tijd dat koffie het lichaam uitdroogde of er vocht aan onttrok, tegenwoordig ziet men dat anders. Koffie kan een positieve bijdrage leveren aan de vochtbalans. Door de stimulerende werking ervan, moet koffie echter niet te veel worden genuttigd. Tot vier kopjes per dag wordt aanvaardbaar geacht;
• Als je een glas wijn drinkt, drink daar dan ook een glas water bij;
• Als je bij gelegenheid sterk alcoholhoudende dranken nuttigt, is het zinvol om bij elk drankje 0,3 liter water extra te drinken.

De kleur van de urine

Of je genoeg hebt gedronken, kun je het beste zien aan de kleur van je urine. is die transparant en lichtgeel, dat is het in orde. Hoe geler, hoe meer je moet drinken.

Meer weten over een optimale vochtbalans in ons lichaam?

Wie meer wil meer weten over zaken als drinken en een optimale vochtbalans kan daarvoor het best terecht op sites als die van Gezondheidsplein.nl, een aanrader. Die website heeft zich in de afgelopen jaren gemanifesteerd als een vindplaats van begrijpelijke en betrouwbare medische informatie in de meest ruime betekenis.