Energy drink: afkicken van verslaving

Kunnen energy drinks of energiedrankjes verslavend zijn? Jazeker! Elk jaar stijgt het verbruik, met name onder jongeren. Erger nog is dat veel mensen flink wat blikjes nuttigen en algauw niet meer zonder kunnen. Een verslaving aan energy drinks is naast kostbaar en vervelend ook gevaarlijk voor je gezondheid. Lichamelijk opbranden, hartkloppingen, maar ook hartinfarcten, diabetes (suikerziekte) en zelfs de dood tot gevolg is allemaal mogelijk. Reden genoeg om van je verslaving aan dit zoete drankje af te kicken. Maar hoe vind je de motivatie en hoe kick je vervolgens af? Van een verslaving afkomen begint met besef: waar ben je mee bezig en waarom is het slecht? Daardoor raak je gemotiveerd, een absolute voorwaarde om af te kicken.

Inhoud:

• Nieuws: Meisjes eerder ongesteld door zoete drankjes, met risico op borstkanker - febr. 2015
• Nieuws: Artsen pleiten voor verbod onder 13 jaar, kabinet: waarschuwing voldoende - nov. 2014
• Wat is een energy drink?
• Waarom drinken vooral jongeren energy drink?
• Hoe werkt een energy drink
• Energy drinks en de nadelen voor de gezondheid
• Welke merken energy drinks zijn er?
• Hoe kun je afkicken van energy drink?
• Hoe houd je het afkicken vol
• Na het afkicken

Wat is een energy drink?

Energy drinks, wie kent ze nog niet? De blikjes die vooral door jongeren vaak meermalen per dag genuttigd worden, waarvan de vaak mierzoete lucht je al van verre tegemoet komt. Niet te verwarren met sportdrankjes:
Over de laatste soort hebben we het hier: de drankjes om wakker of fit te blijven terwijl je eigenlijk moe bent. Of gewoon omdat je het zoete smaakje lekker vindt. De in nagenoeg elke supermarkt verkrijgbare energy drink bevat meestal o.a.:

• cafeïne: gelijk aan -minimaal- een kop koffie
• taurine: zesmaal de benodigde dagelijkse dosis
• suiker of zoetstof: 6 suikerklontjes

Waarom drinken vooral jongeren energy drink?

Ondanks dat energy drinks ook gedronken worden door mensen die de jeugd al -ver- achter zich hebben gelaten, is het een feit dat de jeugd de grootste consument is. Op de middelbare school en onder studenten wordt het veel gebruikt om wakker en fit te blijven in examentijd en in het drukke studieleven wat vaak wordt aangevuld met een bijbaan. Dat betekent vaak lange dagen maken waarbij vermoeidheid een grote rol speelt. Hoewel de meeste blikjes ongeveer evenveel cafeïne bevat als een kop koffie is een blikje energy drink veel makkelijker mee te nemen en op voorraad te houden. Er rijden zelfs mensen met continu een tray energy drinks in hun auto, die in de pauzes van school, stage of werk genuttigd wordt.

Maar ook jongere leeftijden drinken steeds meer deze drankjes. Stoer doen naar klasgenoten op het schoolplein met trays of hele verhalen van "ik drink er wel 20 per dag", of met foto's op Facebook en Instagram. Energy drinks wedijveren met mobieltjes om besteding van het zakgeld.

Hoe werkt een energy drink

Op korte termijn werkt het bij de meeste mensen zoals verwacht. Ben je moe en moet je nog veel doen, dan pept een energy drink je snel op. Je voelt nieuwe energie en zin om aan de gang te gaan. De cafeïne maar zeker ook de suiker doet zijn werk in je lichaam. He, denken veel beginnende drinkers, dat is fijn! Instant energie in een blikje.

Helaas blijkt dat energy drinks al snel verslavend werken. Net zoals mensen die dagelijks vele koppen koffie nodig hebben, kunnen ook energy drinkers algauw niet meer zonder een dagelijkse shot. De cafeïne en de suiker, maar zeker ook de gewoonte van dagelijks gebruik werken algauw verslavend. Terwijl uit onderzoeken is gebleken dat mensen die geen cafeïne drinken net zo wakker en alert zijn als mensen die wél cafeïne drinken. Een gemiddeld blikje energy drink bevat algauw aan zes klontjes suiker. En suiker staat erom bekend om na een snelle piek gevolgd te worden door een diepe dip die je vermoeid en slap maakt. De verleiding om die te verjagen met een nieuw blikje is dan erg groot. Immers: het werkte de eerste keer toch ook... En waar sneeuwbaleffect treedt op, tot groot genoegen vanzelfsprekend van de fabrikanten.

Energy drinks en de nadelen voor de gezondheid

Het lijkt onschuldig, zo'n blikje energy drink dat je immers vrij in de supermarkt kunt kopen, hoe jong je ook bent. Geen waarschuwing op de verpakking zoals bij sigaretten. Dan kan het toch niet zo fout zijn? Je hebt het mis. De hoge dosis suiker en cafeïne geven je lichaam pep als je dat eigenlijk niet hebt, waardoor je je lichaam uitput. Je gaat over je grenzen heen. Een keer is dat niet zo erg, dat doet iedereen weleens, ook zonder energy drink. Maar keer op keer over je grenzen gaan is een ware aanslag op je lichaam. Het krijgt geen tijd om te herstellen, je leeft als het ware op geleende energie. Je wordt moeier en futlozer, en de verleiding naar nog een blikje is nog weer groter. Je maakt meer kans op een burnout.

Het hoge suikergehalte is een ware oorlogvoering voor je gebit. Veel mensen ondervinden gaatjes en tanderosie, met vaak hoge tandartskosten tot gevolg, en dat is zonde van je geld. Je tong krijgt vaak een dood gevoel omdat je smaakpapillen worden aangetast. Oorzaak is zowel de suiker als het zuur in het drankje. Het hoge suikergehalte kan je ook dik maken en zelfs diabetes (suikerziekte) tot gevolg hebben.

Ook een gejaagd gevoel en hartkloppingen komen veel voor. Je bloed wordt stroperiger en dat kan bloedstolsels en vervolgens een herseninfarct of hartinfarct veroorzaken. De veroorzaker hiervan: de cafeïne, is snel verslavend en kan in combinatie met alcohol je lichaam nog meer doen uitdrogen en je nachtrust nadelig beïnvloeden. Je kunt last krijgen van maagzuur. Maar het kan nog erger. Een 'overdosis' energiedrank kan, vooral bij kinderen en volwassen mensen met diabetes en/of een hartafwijking, leiden tot een beroerte of een hartaanval, in het ergste geval met de dood als gevolg. In 2012 overkwam dat een Amerikaans meisje, die 1,5 liter van het drankje op 1 dag dronk, hetgeen gelijk staat aan 6 blikjes van 25 milliliter. Wel is het zo dat de Amerikaanse energy drinks vaak veel meer cafeïne bevatten dan in Nederland.

Welke merken energy drinks zijn er?

Red Bull is wel het bekendste merk binnen de inmiddels enorme markt. Gelanceerd in 1987 was het in 2012 goed voor een omzet van 5 miljard blikjes wereldwijd. Algauw kwamen goedkope alternatieven in de supermarktschappen: Bullit, Euroshopper energy drink van de Albert Heijn, Slammers van de Emté en nog vele andere merken.

Hoe kun je afkicken van energy drink?

Veel mensen onderkennen inmiddels ook de nadelen van hun vaak jarenlange gebruik en hun afhankelijkheid ervan. Vaak kunnen ze geen boodschappen meer doen zonder de drankjes te kopen. Net als een verslaafde roker voelen ze zich niet fijn als ze geen voorraadje in huis hebben of enkele blikjes bij zich. En net als rokers die vaak een pakje of anderhalf per dag roken zijn de energy drink gebruikers vaak grootgebruikers: 8 tot 12 blikjes per dag zijn eerder regel dan uitzondering. Even wat minderen is niet aan de orde, want zware hoofdpijnen treden dan op, die dan weer bestreden worden met paracetamol of pijnstiller ibuprofen, die weer andere lichamelijke nadelen heeft.

Steeds meer mensen willen afkicken maar weten niet hoe. Zware hoofdpijn belemmert je in je dagelijkse werk of studie en houdt veel mensen tegen om door het ontwenningsproces of detox heen te gaan. Maar als je erkent dat je eraan verslaafd bent en gemotiveerd bent om af te kicken zijn er wel degelijk mogelijkheden.

Geleidelijk aan minderen

Het afbouwen van je verbruik is lichamelijk gezien het minst zwaar. Immers je vermindert heel geleidelijk aan je verbruik in aantal blikjes. Drink je 8 blikjes op een dag, dan ga je terug naar bijvoorbeeld 7. Ofwel je drinkt je blikje niet helemaal meer leeg maar gooit het laatste deel weg. Zonde van het geld, maar als het je uiteindelijk van je verslaving afhaalt, waarom niet. Of giet het spul over in kleinere flesjes zodat je steeds minder drinkt. Ook kun je het weggegooide deel vervangen door het resterende drank aan te lengen met water. Zo wen je bovendien aan een wat zwakkere variant.

Wellicht kun je zo afkicken zonder nare hoofdpijn en verstoort het je dagelijkse leven niet of nauwelijks. Het vergt echter wel een wilskracht. Je neemt immers nog steeds een dosis energy drink tot je, enkel minder. Je moet echt sterk in je schoenen staan en je de hele tijd bedenken wat je voornemen was en hoeveel blikjes je nog mag drinken die dag.

Cold turkey

Veel verslaafden, en ook afkickspecialisten, kiezen voor ineens stoppen met gebruik van het verslavende middel. Dat is duidelijk: je gooit de laatste resten demonstratief weg, nu kies je voor je gezondheid. Bazuin rond wanneer je stopt, zodat je omgeving je aan je voornemen kan houden en herinneren. Daarna is het een kwestie van volhouden. Afhankelijk van je gewoonte kun je nu flink last krijgen van afkickverschijnselen zoals:

• (zware) hoofdpijnen
• stemmingswisselingen, chagrijnig zijn, het bekende korte lontje
• moe, grieperig en ziek gevoel

Afkicken: starten op donderdag

Kies je direct of uiteindelijk voor cold turkey afkicken van energy drinks, dan kun je het beste beginnen op een donderdag -ervan uitgaande dat je in het weekend vrij bent van school of werk-. Waarom? Je zwaarste dagen met flinke hoofdpijn heb je op de derde en vierde dag. Door op donderdag te stoppen vallen deze dagen in het weekend die je meer ruimte geven om je ellendig te voelen zonder dat je veel 'moet'. Plan in je weekend een vrijblijvende afspraak die wat afleiding geeft, maar waar je ook makkelijk vanaf kan mocht je je echt te ziek voelen. Het wennen aan een leven zonder kan je 1 tot 2 weken kosten, daarna is je lichaam weer behoorlijk gewend aan de nieuwe situatie.

Combinatie

Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Wageningen is gebleken dat een combinatie van afkicktherapieën het beste werkt. In het genoemde onderzoek ging het om stoppen met roken, maar aangenomen wordt dat voor het stoppen met energy drinks hetzelfde geldt. "langzaam afbouwen en daarna 'cold turkey' stoppen, deze combinatie geeft het beste resultaat" aldus het onderzoek. Door eerst te verminderen kom je als verstokte gebruiker 'op de wip te zitten', je gaat je realiseren dat je moet veranderen en dat dat ook lukt, door het geleidelijk verminderen. Je eerste succesjes stimuleren en zetten je op de wip van willen gebruiken naar steeds gemotiveerder zijn om te willen stoppen. Daarna pas cold turkey stoppen heeft veel meer kans op succes. Een methode die de moeite waard is te proberen.

Hoe houd je het afkicken vol

Beslissen om te stoppen en gemotiveerd zijn is een ding. Het daadwerkelijk doen is wat anders. Je ellendig voelen met hoofdpijn is niet fijn en daar wil je liefst snel vanaf. Je kunt jezelf het beste afleiden door iets leuks te gaan doen, toch sociaal te zijn, een hobby uit te voeren enz. Probeer je zo min mogelijk bezig te houden met hoe erg het voor je is.

Je kunt als vervangers thee gaan drinken (liefst groene), water, en wat veel mensen nemen: aanlenglimonade. Kijk uit met koffie, want voor je het weet is je energiedrankjes-verslaving vervangen door een koffieverslaving.

Na het afkicken

Het is je gelukt: je bent afgekickt van energy drinks. Een leven zonder gang naar de supermarkt voor je dagelijkse blikjes, niet meer continu je voorraad in de gaten houden, niet meer denken 'heb ik wel wat bij me' als je weggaat van huis. Het leven lacht je toe en je lichaam draagt zelf weer energie aan in plaats van dat je het uit een blikje moet halen. Je kunt je bijna niet meer indenken waarom je uberhaupt niet zonder het drankje kon. Maar de valkuil is groot. Omdat het zo goed gaat zonder denk je dat je best bestand bent tegen af en toe een drankje. Want je bent immers niet meer afhankelijk. Maar een leidt tot meer, dus kijk goed uit voordat je het eerste blikje weer aan je mond zet.

Lees verder

• Borstkanker: hoe ga ik daarmee om?
• Shisha pen: jongeren roken zonder nicotine
• Krokodil, verwoestende drug in Rusland