Borstkanker: hoe ga ik daarmee om?

Borstkanker is een veel-voorkomende vorm van kanker. Voornamelijk bij vrouwen, maar het komt ook bij mannen voor, hoewel bij de laatste groep beduidend minder dan de eerste. Dit artikel vertelt meer over de fasen waar je voor kunt komen te staan vanaf de constatering van je ziekte, tot aan de periode dat je na je behandeling weer je gewone leven kunt oppakken. En met name beschrijft deze tekst jouw mogelijke gevoelens en reacties op deze fasen.

Inhoud:

• Constatering van de borstkanker
• Details over je ziekte en de behandeling
• Nadere onderzoeken
• Behandelplan
• Start van de behandeling van borstkanker
• Operatie
• Chemotherapie
• Prognoses
• Immunotherapie
• Hormoontherapie
• Reguliere controles
• Omgaan met iemand die kanker heeft

Constatering van de borstkanker

Het is zover: je arts spreekt de woorden uit dat je borstkanker hebt. Je was misschien al vrij zeker van deze uitslag, ofwel je verwachtte helemaal geen slechte uitslag, of misschien vermoedde je wel iets maar dacht je dat het niet zo zou zijn, of werd je heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. Hoe het ook was, de woorden zijn uitgesproken. Je reactie op de uitslag kan ook heel divers zijn. Misschien wordt letterlijk de grond onder je voeten vandaan geslagen, of blijf je onbewogen –van buiten en/of van binnen-, of dringt het wel tot je door maar blijf je rustig. Alle reacties zijn mogelijk, en zijn menselijk. Je weet niet van tevoren hoe je gaat reageren. Misschien heeft je arts ook al de woorden uitgesproken dat je ziek bent. Ook dat kan heel vreemd op je overkomen, want waarschijnlijk zit je redelijk fit bij je arts en voel je je, afgezien van zenuwen, helemaal niet ziek!

Details over je ziekte en de behandeling

Na het geven van de uitslag zal de arts enkele details geven over je borstkanker. Dat kan zijn de grootte van de tumor, vermoeden of de kanker is uitgezaaid naar andere delen van je lichaam, mogelijke behandeling. Misschien ben je nog helemaal van slag van de uitslag, dan is het fijn als je iemand hebt meegenomen naar deze afspraak, die jou kan steunen en tevens jouw oren kan zijn. Deze persoon zal meer informatie oppikken dan jij en dat is fijn en ook heel nuttig, zo mis je zo min mogelijk nuttige informatie. Het zijn dat de arts je doorverwijst naar een ander ziekenhuis, omdat de behandeling die je geadviseerd wordt, niet in dit ziekenhuis kan worden gegeven. Mocht het zo zijn dat je inderdaad wordt doorverwezen, dan kan het goed zijn dat de reeds uitgevoerde onderzoeken daar opnieuw worden uitgevoerd.

Nadere onderzoeken

Om exact te weten tot welk stadium jouw borstkanker zich ontwikkeld heeft en welke specifieke kenmerken deze heeft, zul je nog een flink aantal onderzoeken moeten doorlopen. Deze onderzoeken zullen in min of meerdere mate belastend voor je zijn. Men adviseert om deze wat gelaten over je heen te laten komen, de artsen weten wat ze moeten onderzoeken, voor jou is alles nog nieuw.

Behandelplan

Nadat alle onderzoeken zijn uitgevoerd en de uitslagen daarvan bekend zijn, zul je in een gesprek met je arts overgaan tot bespreken van een behandeling. Meest voor de hand liggend zijn: operatie (al dan niet borstbesparend), chemotherapie, hormoontherapie. Meestal zal er sprake zijn van een combinatie van behandelingen. Ook hier geldt dat er zoveel over je heen komt, dat je het waarschijnlijk niet allemaal kan bevatten. Toch is het zaak dat je meedenkt over de geadviseerde behandelingen, want uiteindelijk gaat het om jouw lichaam en ben jij de beslisser daarover.

Start van de behandeling van borstkanker

Hopelijk is de periode tussen de beslissing over de behandeling en de start daarvan, kort. Waarschijnlijk wil je in deze vreemde, onzekere periode niets liever dan het ‘kwaad’ uit je lichaam bestrijden dus wil je starten met de behandeling, hoe vervelend dat ook lijkt. Het is goed om wat praktische voorbereidingen te treffen, zoals opvang na de behandeling, misschien hulp in huis, enz. De eerste gang naar het ziekenhuis voor je eerst behandeling zal moeilijk zijn, maar bedenk je dat de eerste keer de moeilijkste is. Al gauw zul je wat bekender raken met het ziekenhuis en het personeel waar je veel mee in contact komt. Het is fijn om zeker de eerste keer/keren een vertrouwd persoon mee te nemen om je te ondersteunen.

Operatie

Je borstkanker-operatie komt eraan, met de daarbij behorende onzekerheden. Misschien krijg je eerst je operatie, en daarna chemotherapie. Maar het kan ook zijn de artsen willen kunnen zien wat de resultaten zijn van de therapie op jouw tumor, dan is de volgorde eerst chemotherapie, gevolgd door de operatie. We noemen dit neo-adjuvant. het prettige is dat dit je een goed gevoel kan geven bij (hopelijk) een goed resultaat, er is nl. bewijs wat de therapie heeft gedaan. Nadeel is wel dat je langer doorloopt met een tumor in je lichaam, en dat kan een vervelend idee zijn.

De operatie is voor de meeste mensen een ingrijpende behandeling. Je borst, een wezenlijk deel van je lichaam sinds je puberteit, wordt beschadigd of geheel weggehaald. Het is heel individueel wat dat met je zal doen. Ook je relatie (als je die hebt) zal hiermee te maken krijgen. Hier wordt geadviseerd om te praten over je gevoelens, hoe je tegen de operatie aankijkt en de gevolgen daarvan. Misschien krijg je een amputatie met directe reconstructie, of zul je daarna ‘plat’ zijn tot aan een latere hersteloperatie, ofwel zul je na een borstbesparende operatie nog een deel van je eigen borst kunnen behouden.

Chemotherapie

Welke behandeling het zwaarst wordt ervaren is heel verschillend. Chemotherapie vinden sommige mensen goed te doen, maar anderen vinden het idee dat er een soort van gif (voor bepaalde cellen in je lichaam) wordt toegediend, vreselijk. Voor hen geldt dat ook dat idee went. Het is fijn om hulp te accepteren, want het kan zijn dat je je na de behandeling ziek zult gaan voelen. Ook zul je waarschijnlijk moeten dealen met aspecten als uitvallend haar. Zeker voor een vrouw is dat zeer ingrijpend. Maar bedenk dat je haar weer terugkomt. Voorbereiding zoals een pruik kopen, en/of hoofddoekjes of petten, is verstandig en door er op deze manier mee bezig te zijn leer je om ook hier mee om te gaan. Andere klachten, zoals slecht kunnen eten of vaginale droogheid, zijn tijdelijk en soms ook tijdens de behandeling al op te lossen middels extra medicatie.

Prognoses

Of je wilt weten wat je exacte prognose is van genezing van de borstkanker ofwel verwachte levensjaren, of dat je deze informatie niet wilt weten, is weer heel persoonlijk. De vraag is daarbij of je ermee opschiet. In de praktijk geldt dat het erop of eronder is: 100% of 0% genezing na de behandeling. Een goede prognose kan heel fijn, maar ook valse hoop zijn. En het lastige is dat je niet kan zeggen tegen je arts: “Als de prognose goed is, wil ik die wel horen, anders niet”.

Immunotherapie

Indien jouw vorm van borstkanker speciale kenmerken bezit zoals de Her2neu-receptor, dan kan het zijn dat je tijdens de chemotherapie al start met immunotherapie zoals Herceptin. Had zo'n kenmerk voorheen een nadeel voor je prognose, maar door de zeer effectieve behandeling wordt deze ook weer als voordeel gezien. Wat moet je ervan denken? Ook hier geldt: laat het maar wat over je heenkomen.

Hormoontherapie

Voor een hormoongevoelige tumor wordt meestal tevens hormoontherapie geadviseerd. Dat betekent dat je behandeling nog vele jaren doorgaat na de intensieve periode, dus als je je normale leven weer meer of minder hebt opgepakt. Dat betekent dat je waarschijnlijk niet het gevoel hebt dat je los kunt komen van het ziekenhuis, zeker niet in de eerste periode. Toch went ook dat weer, zeker als je komende controles goed blijven. Ook aan chronisch medicijngebruik, althans voor vele jaren, wen je weer.

Reguliere controles

De eerste jaren zul je heel regelmatig controles krijgen. Inmiddels ben je waarschijnlijk wat gewend aan de gang naar het ziekenhuis en is het een beetje bij je leven gaan horen. Toch kan het gevoel van gewenning heel plotseling nog omslaan in heftige gevoelens over wat je is overkomen en waar je nu nog mee te dealen hebt.

Omgaan met iemand die kanker heeft

Ben je niet zelf getroffen door borstkanker, maar lees je dit artikel omdat een bekende erdoor getroffen is? Lees dan mijn artikel Omgaan met iemand die kanker heeft gekregen. Dit artikel geeft je nuttige tips over wat je voor iemand in zo'n moeilijke periode kunt betekenen, en ook wat je juist niet moet doen.

Borstkanker: een aangrijpende ziekte voor vrouwen, en ook mannen.

Lees verder

• Naar de sauna en borstkanker: kan dat?
• Vaginale droogheid: middelen zonder hormonen
• Omgaan met iemand die kanker heeft gekregen
• Hoe Lance Armstrong kanker overwon - boek Door de pijngrens