Omgaan met iemand die kanker heeft gekregen

Ineens hoor je dat iemand in je naaste omgeving het heeft: kanker. Vaak is dat verpletterend nieuws. Degene die het heeft, is geschrokken, maar jij ook. Veel mensen weten niet hoe ze met iemand moeten omgaan die dit nieuws zelf te horen heeft gekregen. Daarom hier wat informatie die je handvaten kan geven in zo'n moeilijke periode. Dit artikel geeft informatie over:

• Het eerste contact
• Je weet eigenlijk niet wat je moet zeggen...
• Wat kun je doen?
• Meegaan naar het ziekenhuis voor een gesprek
• Meegaan naar het ziekenhuis voor onderzoek of behandeling
• Wat moet je niet doen?
• Luisteren, meeleven, afleiden
• Bang om dood te gaan
• Je eigen emoties
• Meer weten?

Het eerste contact

Je hebt het nieuws gehoord van de persoon zelf (bijv. via sms), of via een naaste van de persoon. Maak dan contact met de persoon, en indien het iemand uit je naaste omgeving is die je goed kent, doe dat dan persoonlijk, dus via de telefoon of een bezoekje. Houd het eerste contact in principe kort, zeg dat je het gehoord hebt, vraag hoe het nu gaat. Je merkt aan het antwoord al gauw of de persoon wat langer wil praten, of niet. Is het het laatste, houd het dan zelf kort, zeg dat je later weer opnieuw contact op zal nemen. Merk je dat de persoon wel wat langer wil praten, dan kun je bijvoorbeeld vragen hoe deze het nieuws in eerste instantie heeft opgevat, hoe deze zich er nu onder voelt, hoe het nu lichamelijk gaat,en wat er gaat gebeuren.

Je weet eigenlijk niet wat je moet zeggen...

Dat hebben heel veel mensen: je bent geschokt, je vind het heel erg, je hebt misschien nog nooit eerder kanker van dichtbij meegemaakt. Als je niet weet wat je moet zeggen, dan kun je dat ook heel goed zeggen! Meestal heeft de persoon zelf sinds de constatering al zoveel meegemaakt, dat die wel voldoende te vertellen heeft. Het is dus helemaal niet erg om zoiets zelf onder woorden te brengen.

Omdat over wat je moet zeggen of schrijven veel vragen gesteld werden, heb ik hierover een extra artikel geschreven: Wat schrijf of zeg je een ernstig zieke

Wat kun je doen?

Als je ook wat voor de persoon zou willen doen, dan kun je het beste vragen wat je kunt doen. Er is vaak veel wat je kunt doen:

• meegaan naar het ziekenhuis voor een onderzoek
• meegaan naar het ziekenhuis voor een behandeling, bijvoorbeeld een chemokuur
• aanspreekpunt om verhalen bij kwijt te kunnen
• boodschap doen
• een keer koken of eten brengen
• kinderen opvangen
• meegaan om een pruik uit te zoeken

Meegaan naar het ziekenhuis voor een gesprek

Een medisch gesprek is vaak een gesprek waarin medische termen worden gebruikt en veel informatie wordt gegeven. Het is fijn dat de persoon dan niet alleen is. Ook kun jij zelf een tweede luisterend oor zijn voor de dingen die de persoon zelf niet allemaal kan onthouden.

Meegaan naar het ziekenhuis voor onderzoek of behandeling

Sommige mensen vinden dit eng. Wat gaat de persoon ondergaan qua onderzoek of behandeling? Bedenk dat je bij een onderzoek of behandeling niet tot in de behandelkamer hoeft mee te gaan. Als je dat echter wel wilt, zal de persoon dat meestal wel fijn vinden. Ben je onzeker, bespreek dat dan met de persoon zelf. Vraag of die het fijn vindt dat je ergens bij bent, en geef aan wat je zelf vindt. Anders krijg je een situatie dat de persoon uit beleefdheid zegt dat iets niet hoeft, en jij denkt om de privacy te bewaren te moeten zeggen dat je wel in de wachtkamer zult blijven. En dat zou jammer zijn. Meestal zal de arts die de behandeling uitvoert, ook aangeven of je bij de behandeling kunt zijn, of dat het beter is van niet. Een bestraling is meestal snel voorbij. Een chemokuur duurt meestal een aantal uren tot een groot deel van de dag. Dan is het handig om zelf wat te lezen mee te nemen. De persoon zelf kan dan ook zelf wat lezen, of muziek luisteren, of misschien wat slapen tijdens de behandeling. Het is niet nodig om tijdens de gehele behandeling een gesprek op gang proberen te houden, dit zal ook meestal te vermoeiend zijn.

Wat moet je niet doen?

• aandringen dat jij iets gaat doen, of dat de persoon iets moet doen: doe voorstellen, maar neem niet het roer over, tenzij de persoon zelf dat echt zelf niet meer kan
• contact vermijden, dit is juist in deze situatie meestal een doodsteek voor vriendschap of een goede band, de regel 'in nood leer je je vrienden kennen' gaat hier zeker op!
• je teveel opdringen (ook al is dat met de beste bedoelingen) en mensen die dichter bij de persoon staan, voorbij streven

Luisteren, meeleven, afleiden

Vergeet zeker niet ècht goed te luisteren naar de persoon. Leef mee, maar overdrijf niet met medelijden, wat iets anders is dan medeleven. Luister naar de zorgen van de persoon, maar daarin te blijven hangen is niet goed. Probeer dan de persoon wat af te leiden met een ander onderwerp. Omdat de persoon zo in een rare wereld is terechtgekomen, zal deze het waarschijnlijk juist fijn vinden om te horen wat jij in de 'normale' wereld beleeft. Zo is deze daar ook nog een beetje deelgenoot van. Je kunt de persoon best wat opbeuren, maar doe dat niet teveel. En probeer niet te zeggen dat het allemaal niet zo erg is als het lijkt, want dan wordt het gauw bagatelliseren.

Bang om dood te gaan

Het kan zijn dat de persoon begint over de dood, een moeilijk onderwerp, voor zowel de persoon als voor jou als naaste. Praat er niet overheen, ook al ben je misschien geschokt door het onderwerp. Geef de persoon de ruimte om erover te praten, en bedenk dat je geen pasklaar antwoord hoeft te hebben.

Je eigen emoties

Vlak je eigen emoties zeker niet uit, want je zult merken dat betrokken zijn bij iemand met een ernstige ziekte ook jou veel energie kost. Een ziekenhuisbezoek is indrukwekkend, en een geliefde persoon in een van de medische stand afhankelijke situatie zien is dat al helemaal. Gun jezelf een huilbui, een avond nietsdoen door vermoeidheid, of een sombere bui. Je kunt tegelijkertijd een goed gevoel hebben, want je hebt een geliefd persoon wel hulp geboden en daarmee de zware periode wat lichter gemaakt.

Meer weten?

Een veel voorkomende vorm van kanker is borstkanker. Deze ziekte treft veel vrouwen, maar ook mannen. Ben je betrokken bij iemand die borstkanker heeft gekregen, dan kun je mijn artikel Hoe ga ik om met borstkanker lezen. Dit geeft je informatie over die specifieke vorm van kanker.

Heb je nog vragen die hier niet beantwoord zijn? Laat dan een reactie achter. Misschien kan ik ze beantwoorden. Ik heb zelf kanker gehad, en kan vanuit die ervaring informatie bieden.

Lees verder

• Borstkanker: hoe ga ik daarmee om?
• Naar de sauna en borstkanker: kan dat?
• Vaginale droogheid: middelen zonder hormonen
• Ernstig ziek: wat zeg of schrijf ik die persoon
• Hoe Lance Armstrong kanker overwon - boek Door de pijngrens