De gevolgen van alcohol voor jongeren

Jongeren drinken bij het uitgaan of andere (feestelijke) gelegenheden alcohol. Eén à twee glazen per gelegenheid per week zou ongeveer het maximum zijn voor een jongere van zestien. Echter wordt er meestal meer en vaker dan dit gedronken. Welke effecten heeft dat op de ontwikkeling van een jongere?

Mogelijke positieve gevolgen

Alhoewel niet alle onderzoekers het erover eens zijn, lijkt het gebruiken van een lage dosis alcohol over het algemeen het risico op hart- en vaatziekten te verlagen. Echter lijkt dit alleen te gelden voor mensen die een regulier matig drinkpatroon hebben zonder episoden van zwaar drinken (meer dan eenmaal per week meer dan zes glazen alcohol). Tevens lijken deze positieve effecten pas effect te hebben na het 45ste levensjaar.

Negatieve gevolgen

Natuurlijk reageert elke persoon anders op alcohol. Factoren als gewicht, voedselinname, de sociale context op het moment van drinken en verwachtingen spelen daarin een grote rol. Een bepaalde hoeveelheid alcohol leidt dan ook niet noodzakelijk bij elk persoon tot dezelfde/een reactie. Toch wordt er steeds meer gedronken door jongeren en zijn er nog andere opvallende ontwikkelingen in het drankgebruik onder jongeren die erg gevaarlijk kunnen zijn voor de ontwikkeling van het lichaam en de geest.

Een ontremmend effect

Aangezien alcohol een ontremmend effect heeft (oftewel dat alcohol een dempend middel is) kan dit leiden tot meer durven in een sociale context. Iemand kan zich ‘vrijer’ of ‘losser’ voelen. Dit kan leiden tot het makkelijker maken van sociale contacten. Echter kan dit ook doorslaan naar agressief en riskant gedrag. Iemand kan dingen gaan doen die hij anders nooit zou doen, zoals one-night stands, vechtpartijen uitlokken of vreemde weddenschappen aannemen. Er is bijvoorbeeld gebleken dat meiden die gedronken hebben, eerder (onbeschermde) seks hebben. Hierdoor riskeren zij het om zwanger te worden en/of een SOA op te lopen. Jongeren die wekelijks drinken (12 tot 16 jarigen) blijken ook meer delinquent, gewelddadig en agressief gedrag te laten zien dan jongeren die niet wekelijks drinken.

Gevolgen op de korte termijn: Alcoholvergiftiging

Ondanks dat dronkenschap ook een symptoom is van vergiftigingsverschijnselen, wordt met alcoholvergiftiging vaak het stadium bedoelt dat na dronkenschap komt. Naast de symptomen van de ‘normale’ dronkenschap zal de persoon suf, afwezig en vermoeid gedrag vertonen. Daarnaast zal hij steeds inslapen. Bij alcoholvergiftiging is er vaak sprake van overgeven, diarree en het zich niet lekker voelen. De persoon zal niet meer reageren op aanspreken, roepen of fysiek contact (zoals aantikken). Ernstigere alcoholvergiftiging kan leiden tot een ademstilstand, een coma of zelfs een hartstilstand – hiermee kan een alcoholvergiftiging dus dodelijk zijn.

Lichaam: Hersenen en organen

Alcohol is een niet-lichaamseigen stof en het lichaam heeft moeite om alcohol af te breken. Dit heeft zijn weerslag op het lichaam van de jongere, mogelijk nog meer dan op het lichaam van een volwassene, vanwege het nog in ontwikkeling zijn van het lichaam. Zo worden onder andere de hersenen aangetast. Er is gebleken dat bij jongeren met een indicatie voor alcoholmisbruik of afhankelijkheid er afwijkingen zijn in zowel volume als de structuur van de hersenen. Zij hebben dan ook meer moeite met leren en het geheugen.
Daarnaast worden op (langere) termijn de organen aangetast, met name de lever. De belangrijkste problemen zijn levervet, hepatitis en levercirrose. Daarnaast is er een verhoogde kans op kanker, hart- en vaatziekten, beschadigingen in de hersenen (bijvoorbeeld door een beroerte) en de zenuwen.

Geheugenverlies

Bij grote hoeveelheden drank kan er geheugenverlies optreden. Vaak wordt dit benoemd als een black-out. Hierbij zijn er gaten in de herinnering van de periode waarin gedronken werd of zijn alle herinneringen weg. In de jeugdige periode leidt het excessief alcoholgebruik mogelijk ‘slechts’ tot geheugenverlies, naarmate men ouder wordt kan het leiden tot het syndroom van Korsakov (kenmerken zijn geheugenverlies en desoriëntatie) of delirium (toestand van geestelijke verwarringen, desoriëntatie en het onvermogen de aandacht ergens op te richten).

Wat doet de overheid hieraan?

De overheid probeert het gebruik van alcohol onder jongeren te beperken. Op 1 januari 2013 was het voor jongeren onder de 16 verboden om alcohol bij zich te hebben. Vanaf 1 januari 2014 is deze leeftijdsgrens verhoogd naar 18 jaar. Dit betekent dat jongeren onder de 18 geen alcohol bij zich mogen hebben, maar ook dat het strafbaar is om alcohol aan hen te verkopen.
Daarnaast wordt er ingezet op preventie. Huisartsen krijgen bijvoorbeeld richtlijnen om de eerste tekenen van alcoholisme te herkennen. Ook wordt er aan voorlichting op scholen gedaan. Hiervoor zijn speciale lespakketten ontwikkeld door Trimbos Instituut en worden uitgevoerd door de GGD en instellingen voor verslavingszorg. Verder worden ouders gevraagd alcohol mee te nemen in hun opvoeding.

Lees verder

• Alcohol als dempend middel
• Alcohol onder jongeren: opvallende ontwikkelingen
• Roken, zwangerschap en kinderen