Het effect van roken op de gezondheid

Rokers lopen heel wat risico´s, naast alle klachten leven rokers ook korter. Maar omdat roken een gevoel van welbehagen geeft en verslavend werkt is het lastig om te stoppen. Rokers die willen stoppen met roken krijgen te maken met ontwenningsverschijnselen die maandenlang kunnen duren. Slapeloosheid, gewichtstoename, prikkelbaarheid en concentratiestoornissen zijn obstakels waar ze mee te maken krijgen. Daarom is het verstandig om je goed voor te bereiden als je wilt stoppen met roken. De e-sigaret is iets minder ongezond dan een gewone sigaret, maar biedt geen echte oplossing.

Columbus en Europa

Columbus maakt Europa bekend met het roken van tabak. In eerste instantie vindt men het helemaal niets, maar later wordt tabak als geneesmiddel gezien. Zelfs drenkelingen worden gereanimeerd met tabaksrook. Als de republiek Venetië een heffing oplegt op tabak wordt de houding ten opzichte van tabak meer verdraagzaam. Tabak wordt gebruikt in sigaretten, sigaren, pijp, pruim- en snuiftabak en in shag.

Wat is het effect van de stoffen in tabak

In tabaksrook zitten koolmonoxyde, cyanide, pyreen en andere teerproducten, positief carcinogeen en nicotine. Koolmonoxyde en cyanide zijn snelwerkende vergiften, de combinatie van de stoffen zorgt ervoor dat de weefsels worden aangetast, bovendien zorgt de nicotine ervoor dat het zenuwstelsel wordt aangetast en men verslaafd raakt. Door de temperatuur van de tabak worden de irriterende eigenschappen van de bestanddelen in tabak nog eens extra versterkt. Hierdoor zijn mensen vatbaarder voor verkoudheid en neus- en keelontstekingen en/of chronische bronchitis. Nicotine versnelt de hartslag, vernauwt de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk. Koolmonoxyde bindt zich aan hemoglobine waardoor de weefsels te weinig zuurstof krijgen.

Het effect van roken

Door te roken raken de trilhaartjes van de luchtwegen aangetast door teer waardoor ze niet langer de luchtwegen schoon kunnen houden van bacteriën en stofdeeltjes. Hierdoor ontstaat de rokershoest waarbij overtollig slijm wordt opgehoest. Door de rokershoest gaan de longblaasjes kapot zodat de opname van zuurstof geleidelijk minder wordt. De elasticiteit van de longen vermindert wat kan zorgen voor longemfyseem, hierbij raakt het longweefsel dusdanig beschadigd dat de borstkas na het inademen niet voldoende terug kan veren. Dit zorgt voor benauwdheid en vermoeidheid.

Overige aandoeningen

Astma verergert door te roken, rokers lopen meer kans op gehoorverlies, dit zou komen doordat de bloedvaatjes in het binnenoor beschadigd raken. Bij hersen- en hartinfarcten gebeurt hetzelfde, de koolmonoxyde in de tabaksrook zorgt ervoor dat de bloedvatwand te weinig zuurstof krijgt waardoor hij beschadigd raakt en cholesterol zich af kan zetten. Tevens kan roken de oorzaak zijn van slokdarm-, blaas- en alvleesklierkanker.

De ziekte van Buerger en de ziekte van Raynaud

Bij mannelijke rokers komt soms de ziekte van Buerger voor, hierbij zijn de benen onvoldoende doorbloed en kunnen er alleen nog kleine stukjes worden gelopen. Men moet steeds even stoppen, dit heet ook wel etalagebenen. Uiteindelijk zullen de weefsels afsterven zodat er in het ergste geval een onderbeen moet worden geamputeerd.
Bij vrouwen zien we door roken de ziekte van Raynaud (dode vingers).

Neveneffecten van roken op de gezondheid

• Mensen die roken hebben een verhoogd gehalte aan MMP-1, dit is een eiwit dat het huidcollageen afbreekt. Meestal hebben rokers om die reden meer rimpels dan mensen die niet roken.
• Rokers zorgen ook voor overlast voor hun omgeving, zo zullen kinderen van rokende vaders meer kans maken om later leukemie te krijgen en kinderen van rokende moeders zullen bij de geboorte een lager gewicht hebben dan gemiddeld. Mensen met astma hebben er hinder van als er in hun omgeving wordt gerookt.
• Roken geeft meer kans op wiegendood.
• Het gebruik van nicotine zorgt voor een beslagen tong, gele tanden en een slechte adem.
• Rokers hebben vaak een slechte conditie.

Toch kent roken ook voordelen. Nicotine heeft een gunstig effect bij schizofrenie, bij de ziekte van Parkinson en bij het syndroom van Gilles de la Tourette.

Roken en de ontwenningsverschijnselen

Roken zorgt voor een prettig gevoel, het verdrijft de moeheid en het hongergevoel verdwijnt. Stoppen met roken zorgt voor de bekende ontwenningsverschijnselen. Dan hebben we het over lichamelijke afhankelijkheid. Psychische afhankelijkheid duurt langer, dit heeft te maken met de koppeling tussen de situatie en het roken, zoals na het eten een sigaretje opsteken. Hierdoor is het moeilijk om te stoppen. Mensen krijgen te maken met slapeloosheid, gewichtstoename, prikkelbaarheid en kunnen zich slecht concentreren. Ook kan men angstig worden. In deze gevallen worden er soms antidepressiva voorgeschreven.

Wat kun je doen om van het roken af te komen?

• Vertel je omgeving dat je bent gestopt met roken
• Maak een lijstje met daarop de momenten waarop je het moeilijk hebt en probeer alternatieven te bedenken
• Blijf bezig
• Ga sporten
• Volg een cursus stoppen met roken bij de GGD
• Gebruik eventueel nicotinevervangers
• Leer op een andere manier ontspannen, zonder sigaret

Is de e-sigaret een oplossing om van het roken af te komen?

Elektronische sigaretten zijn apparaatjes met batterijen die de vorm en afmeting hebben van een gewone sigaret. Er zit geen tabak in de e-sigaret, maar een nicotine-oplossing. Het gebruik ervan is ongeveer hetzelfde als bij de traditionele sigaret.
Er zijn zowel wegwerpsigaretten te krijgen als sigaretten met een navulling. Aan de sigaretten worden smaken toegevoegd zoals banaan, cola, appel en kers. Net als de gewone sigaret zijn ze overal te koop.

Schadelijk voor de gezondheid

De e-sigaret bevat giftige stoffen, kankerverwekkende stoffen en chemische stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Een ander probleem is dat de lege ampullen van de e-sigaret kunnen worden weggegooid, waardoor het milieu verontreinigd raakt.
In sommige gevallen zullen rokers door de e-sigaret kunnen minderen met roken of zelfs helemaal stoppen. Toch is de werkzaamheid als hulpmiddel niet bewezen als mensen echt van het roken af willen.

De e-sigaret viel niet onder de Tabakswet, wel golden er sinds 1 februari 2014 richtlijnen voor het gebruik van de e-sigaret. Per 2020 wordt het huidige rookverbod voor tabaksproducten uitgebreid met de e-sigaret, zowel met als zonder nicotine.