Hoe stop ik met roken? Over motivatie en verandering

Wat is motivatie? En hoe kan je er voor zorgen dat iemand zijn leven betert? Veel mensen hebben last van verslavende gewoontes, gewoontes die niet goed voor ze zijn maar waar moeilijk vanaf te komen is. Toch zijn er redenen, beweegredenen waarom mensen hun leven beteren. Kern van de aanpak is om in te springen op deze punten. Het is tijd om deze hulpverleningstechnieken in werking te zetten! Mensen vragen zich vaak af waarom mensen nou niet veranderen, als iemand een hartaanval heeft gehad dan verwacht je namelijk toch dat iemand wat aan zijn gezondheid gaat doen? En toch gaan mensen na een hartaanval soms niet aan de slag met hun gezondheid en toch nemen ze na een hartaanval niet altijd hun medicijnen in. Het feit dat gewoonten standhouden ondanks dat er keihard bewijs is voor hun verwoestende werking is een kenmerk van een soort gewoonte wat men een verslavende gewoonte noemt. Veel van het onderzoek over verandering bij mensen is dan ook gedaan in de praktijk van de verslavingszorg. Maar mensen veranderen ook, het is productiever en interessanter om ernaar te kijken waarom mensen nou wel veranderen.

Waarom mensen veranderen

Waarom veranderen mensen nou? Mensen veranderen door een natuurlijk proces, zonder dat er een officiële behandeling aan te pas komt, zo’n natuurlijk proces van verandering wordt ook wel een spontane remissie genoemd. Soms kunnen mensen al vrij snel veranderen door de effecten van korte interventies. Er is zelfs bewijs dat 2 behandelgesprekken net zo veel verandering teweeg kunnen brengen dan een hele lange behandeling. De meeste verandering gebeurt dan ook in het begin van een behandeling, de mate van verandering in het begin voorspelt hoeveel een persoon uiteindelijk zal veranderen. De effecten van dosering zijn dus gering, vaak blijkt dat meer therapie en behandeling niet per se meer effectiviteit op de lange termijn betekent.

De kracht van (bij)geloof

Ook geloof en hoop hebben een positieve invloed op de mate waarin mensen zich veranderen. Dit heet zelfwerkzaamheid, hoe meer je gelooft dat iets je gaat lukken, des te groter de kans is dat het je daadwerkelijk lukt. Ook de hulpverlener zijn verwachtingen kunnen ervoor zorgen dat iemand wel of niet verandert door middel van de inmiddels bekende selffulfilling prophecy.

Een goede hulpverlener is het halve werk

Persoonlijke eigenschappen van hulpverleners spelen ook een rol in de mate waarin een behandeling effectief is. Een goede cliëntgerichte interpersoonlijke relatie waarin de hulpverlener aan drie voorwaarden, namelijk nauwkeurige empathie, belangeloze warmte en echtheid, voldoet is meer succesvol dan het wel of niet toepassen van een bepaalde methodiek. Met name empathie zorgt ervoor dat een cliënt openstaat voor verandering. Wanneer een hulpverlener het talent en de vaardigheden heeft om een veilige en ondersteunende atmosfeer te creëren draagt dit bij aan de bereidheid tot verandering bij de cliënt. De hulpverlener moet niet directief zijn maar hij of zij moet de cliënt in alle openheid zijn eigen situatie moet laten verkennen.

Het belang van verandertaal

Ook zegt het gebruik van verandertaal bij mensen veel over of mensen daadwerkelijk gaan veranderen. Als mensen zeggen dat ze gaan veranderen, dan doen ze dat vaak ook. Deze verandertaal is door de hulpverlener op te wekken door een reflectieve, ondersteunende hulpverlenerstijl. Deze manier van hulpverlenen wordt gebruikt om weerstand bij de cliënt tegen te gaan.

Motivatie?

Al deze aspecten komen terug op 1 begrip, namelijk motivatie. Motivatie wordt in het boek beschouwd als het fundament van verandering en bestaat volgens de auteurs uit gereedheid, bereidheid en vermogen, oftewel klaar zijn, willen en kunnen. Willen is het belang inzien van verandering, kunnen is vertrouwen hebben in verandering en klaar zijn betekent dat de verandering op dat moment jouw prioriteit is, je bent er klaar voor om aan je probleem te gaan werken. Zonder motivatie geen verandering. En deze motivatie kan weer beïnvloed worden door de eerder genoemde factoren.

Belangrijk is dat bestraffing van buitenaf weinig verandering lijkt te bevorderen en dat het zoeken naar intrinsieke motivatie, naar een beloning, veel beter werkt.