42, 43 of 44 graden koorts

Koorts is een natuurlijke afweermechanisme bij ziekte. Soms kan koorts hoog oplopen: tot 42, 43 of 44 graden. In deze gevallen kan koorts gevaarlijk worden. Maar in hoeverre is koorts dodelijk en wanneer schakel je de arts in? Kinderen kunnen beter tegen koorts dan volwassenen. Dit wil niet zeggen dat de lichaamstemperatuur bij kinderen hoog mag oplopen. En voor baby's tot 3 maanden oud is dit weer anders: bij hen mag de lichaamstemperatuur zeker niet te hoog worden.

Wat is koorts?

In de hersenen zit de thermostaat van het lichaam: de lichaamstemperatuur wordt vanuit de hersenen gereguleerd. De normale gemiddelde lichaamstemperatuur bedraagt 37 graden Celsius. Verhoging is wanneer de lichaamstemperatuur tussen de 37.5 en 38 graden bedraagt. Boven de 38 graden wordt er van koorts gesproken.

Koorts treedt op bij een infectieziekte door bijvoorbeeld een virus of een bacterie, of bij een ontstekingsreactie. Doordat micro-organismen het lichaam binnendringen of er ergens een ontstekingsreactie ontstaat komt het lichaam in actie om de schade te beperken en te herstellen. Hiervoor zijn bepaalde stoffen nodig die beter werken bij een wat hogere lichaamstemperatuur. De thermostaat in de hersenen wordt dus hoger gezet en er treedt koorts op. Daarnaast heeft koorts nog een nuttige functie: veel micro-organismen maar ook bijvoorbeeld kankercellen zijn niet goed bestand tegen een hogere omgevingstemperatuur, verzwakken en zijn zodoende makkelijker uit te schakelen.

Kinderen zijn beter bestand tegen koorts

Over het algemeen kunnen kinderen beter omgaan met hoge koorts dan volwassenen. Een kind kan wel hangerig zijn en voor ouders is het vaak zorgwekkend om te zien dat hun kindje koorts heeft, maar in de meeste gevallen kan koorts geen kwaad en is het zelfs nuttig om de infectie te bestrijden. Zouden we de koorts omlaag brengen, dan kan het lichaam onvoldoende opkomen tegen de infectie. Een kind moet wel voldoende water drinken en de kans krijgen de overtollige warmte kwijt te raken. Kleed een kind dan ook niet te warm aan en stop het niet te dik toe. Oudere kinderen kunnen prima zelf aangeven of ze het warm of koud hebben.

Voor kinderen onder de drie maanden geldt een lichaamstemperatuur van 38 graden als het maximum. Boven de 38 graden heeft een jonge baby moeite de warmte kwijt te kunnen. Baby's jonger dan drie maanden moeten bij koorts hoger dan 38 graden daarom altijd gezien worden door een arts.

Kinderen tot een jaar of twee worden vaak ziek en krijgen hiermee vaak koorts. Dit komt omdat jonge kinderen nog geen weerstand hebben opgebouwd en daardoor extra gevoelig zijn voor virussen en bacteriën. Door iedere griep of verkoudheid goed uit te zieken, wordt de weerstand optimaal opgebouwd. Eigenlijk is het goed dat jonge kinderen vaak ziek zijn. Kinderen die in hun jonge leventje in een steriele omgeving zijn opgegroeid krijgen later veel vaker te maken met ernstige ziekten of chronische ziekten.

42 graden koorts

Bij koorts als gevolg van een infectie wordt de lichaamstemperatuur via de hersenen verhoogd en binnen bepaalde normen gehouden. Over het algemeen zal de lichaamstemperatuur niet boven de 41 tot 42 graden koorts uitstijgen. De inwendige thermostaat zorgt hiervoor.

Neem in de volgende gevallen zeker contact op met een (huis)arts:

• Bij versuftheid
• Bij kortademigheid
• Bij te weinig drinken
• Bij terugkerende koorts

Wacht zeker niet te lang bij:

• Koorts in combinatie met een hartziekte, longziekte of diabetes
• Een ernstige ziekte of verminderde weerstand

43 of 44 graden is gevaarlijk

De inwendige thermostaat houdt de lichaamstemperatuur op ten hoogste 42 graden. Soms is deze thermostaat ontregeld, en stijgt de lichaamstemperatuur. vaak wordt er dan gesproken over hyperthermie. Dit kan optreden bij bijvoorbeeld een zonnesteek of opgesloten zitten in een afgesloten auto in de volle zon. Maar hyperthermie kan ook ontstaan bij bepaalde infectieziekten, zoals tetanus. Tetanus is een ziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie die we vooral in aarde en in straatvuil tegenkomen.

Hyperthermie kan dodelijk zijn. Wanneer er niet snel wordt ingegrepen, treden er stuipen op, bewusteloosheid, een verstoorde ademhaling en uiteindelijk soms hartstilstand. Hyperthermie wordt behandeld middels medicijnen die de lichaamstemperatuur snel omlaag brengen. Wanneer er dus 43 of 44 graden koorts gemeten wordt, is het zaak om direct een arts te waarschuwen of het alarmnummer te bellen.

Overigens gaan je hersenen niet 'koken' of 'verbranden' zoals vaak gedacht wordt. Er komt geen stoom uit de oren, maar het proces lijkt wel op vlees dat gebakken wordt. Vanaf 43 graden Celsius gaan de eiwitten in de hersenen zich ontvouwen. In beginsel is dit proces nog te herstellen, maar later niet meer. Wanneer bewusteloosheid optreedt en later ademhalingsproblemen, dan is het proces al ver op weg. Vaak is er dan al sprake van 44 graden koorts of hyperthermie. Soms kan de patiënt wel gered worden maar blijft er een schade aan de hersenen achter.

Let ook op het gebruik van de thermometer: soms is deze kapot en geeft een foutieve lichaamstemperatuur aan of wordt verkeerd gebruikt. Een thermometer die anaal wordt gebruikt geeft het beste resultaat. Een oorthermometer is een prima tweede keus, maar kan iets meer afwijking vertonen.