Botkanker, botmetastase, goedaardige bottumoren: behandeling

Bot is het harde, bijna niet buigzame weefsel waaruit het lichaamsskelet bestaat. Het houdt het lichaam overeind, omhult en beschermt de inwendige structuren. Gezwellen in een bot kunnen goedaardig of kwaadaardig (botkanker) zijn. Wat zijn de oorzaken en de symptomen? Hoe kunnen goedaardige bottumoren, primaire botkanker of botmetastasen behandeld worden en wat is de prognose?

Inhoud artikel

• Bot
• Goedaardige bottumoren (symptomen, diagnose, behandeling, prognose)
• Primaire botkanker (oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling, prognose)
• Botmetastase of secundaire botkanker (oorzaken, symptomen, behandeling, prognose)

Bot

Bot is levend weefsel met zenuwen en bloedvaten. Bot wordt constant afgebroken en weer opgebouwd. Bot kan minder sterk worden door verschillende factoren: hormonale en voedingsfactoren, bepaalde langdurige ziekten, door medicijnen of door langdurige bedrust.

Goedaardige bottumoren (symptomen, diagnose, behandeling, prognose)

Het gaat om woekeringen, maar niet om kanker, die leiden tot pijn in het bot. Het bot kan ook van vorm veranderen.

Bij wie komt het voor?

Het komt het meest voor bij kinderen en jongvolwassenen. Bijna nooit boven de veertig jaar.

Waar in het lichaam?

Ze kunnen in ieder gedeelte van het bot voorkomen, maar met name in de pijpbeenderen van de ledematen.

Symptomen goedaardige tumoren

• Er kan pijn zijn in het deel dat getroffen is.
• Het bot kan in omvang toenemen en veranderen van vorm.
• Het bot dat getroffen is kan sneller breken.
• Als er sprake is van druk op de zenuwen dan kan dat tintelingen veroorzaken of verlies van gevoel.
• Drukt de tumor op een pees dan kun je pijn hebben als je je beweegt.
• Bewegen kan problemen opleveren.

Diagnose goedaardige tumoren

De diagnose kan gesteld worden door röntgenonderzoek, MRI-scan of scintigram. Om te beoordelen of het om een goedaardige of een kwaadaardige tumor gaat, kan er een stukje bot worden weggenomen. Dit wordt dan microscopisch onderzocht.

Behandeling goedaardige tumoren

Een operatieve ingreep kan nodig zijn als iemand pijnklachten heeft of als het bot een andere vorm krijgt of in omvang toeneemt. Vervolgens kan transplantatie van bot nodig zijn. Dit bot kan eigen bot zijn (van een andere plek in het lichaam), maar het kan ook gaan om kunstmatig bot of bot van een andere persoon (donor).

Prognose goedaardige tumoren

Het kan zijn dat de tumor weer terugkomt, dan volgt er weer een operatieve ingreep.

Primaire botkanker (oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling, prognose)

Kwaadaardige gezwellen die ontstaan in het botweefsel. Bij primaire botkanker gaat het om tumoren die in het bot ontstaan. Dit komt niet vaak voor, in Nederland ongeveer honderdvijftig gevallen per jaar.

Bij wie komt het voor en waar in het lichaam komt het voor?

Het komt het meest voor bij kinderen, maar ook bij jongvolwassenen.
Primaire botkanker slaat meestal toe in het been, vlak boven of even onder de knie.

Soorten primaire botkanker

Primaire botkanker houdt in dat de kanker ontstaan is vanuit het bot of de botcellen zelf.
Hieronder vallen onder anderen:

• Osteosarcoom;
• Chondrosarcoom (kraakbeenkanker);
• Ziekte van Kahler (beenmergkanker).

Oorzaken botkanker

Soms spelen erfelijke elementen een rol.

Symptomen botkanker

• Meestal beginnen de klachten met zwelling die pijn doet of gevoelig is.
• Is er sprake van botkanker in een been dan kunnen er pijnklachten zijn bij staan maar ook in rust.
• De pijn kan verergeren in de nachtelijke uren.
• Het bot was is getroffen kan sneller breken.

Diagnose botkanker

De arts zal röntgenonderzoek doen of een CT-scan, MRI-scan. Om te kijken of de kanker naar andere delen in het lichaam is verspreid kan röntgenonderzoek van de borst worden verricht. Voor de behandeling is het belangrijk om te weten om welke soort kanker van het bot het gaat. Er wordt een klein stukje bot weggenomen, dit wordt microscopisch onderzocht.

Behandeling botkanker

Meestal wordt de tumor verwijderd middels een operatie. Het bot kan vervangen worden door kunstmatig bot, bot van een andere plek uit het lichaam of bot van een donor. Na de operatie kan radiotherapie of chemotherapie worden voorgeschreven. Dit is om eventuele kankercellen te vernietigen die nog niet verdwenen zijn. Amputatie van het aangedane lichaamsdeel is gelukkig bijna nooit nodig.

Prognose botkanker

De kanker kan terugkeren binnen vijf jaar, daarna is terugkeer niet waarschijnlijk (maar het kan wel).

Botmetastase of secundaire botkanker (oorzaken, symptomen, behandeling, prognose)

Bij botmetastase gaat het om kwaadaardige tumoren/kanker in het bot die van ergens anders uit het lichaam zijn uitgezaaid.

Bij wie komt het voor en waar in het lichaam komt het voor?

Het komt meer voor bij oudere mensen. Metastasen laten zich vaak zien in de wervelkolom, bekken, ribben, schedel of pijpbeenderen. Het komt veel meer voor dan primaire botkanker,met name bij ouderen, bij wie andere kanker meer opduikt.

Vormen van kanker die het vaakst naar bot uitzaaien

• Longkanker
• Borstkanker
• Nierkanker
• Prostaatkanker
• Schildklierkanker

Symptomen botmetastase

• Een knagende pijn in het bot die in de nachtelijke uren kan verergeren.
• Het gedeelte van het bot wat is aangedaan kan zwellen.
• Het gebied boven het deel wat is aangedaan kan gevoelig zijn.
• Botten die zijn getroffen kunnen sneller breken, bijvoorbeeld na een lichte blessure.

Behandeling botmetastase

Als nog niet bekend is waar de primaire kanker zich bevindt dan zal deze plaats gezocht moeten worden. De behandeling kan dan gericht worden op deze primaire kanker. Chemotherapie kan ingezet worden als behandeling, radiotherapie of hormoontherapie is ook mogelijk. Meestal kan de pijn in het bot hierdoor goed behandeld worden.

Prognose botmetastase

De toekomstverwachting voor iemand met botmetastasen hangt af van wat voor soort de oorspronkelijke kanker is. Ook van de mogelijkheden van behandeling van deze primaire kanker. Het streven is om een tijdelijke teruggang van de kanker te bewerkstelligen en zo mogelijk meer.