Atelectase van de long

Atelectase is het samenvallen van een orgaan. Bij de long noemen we dit dan ook longatelectase. Tijdens de zwangerschap is longatelectase een normaal verschijnsel. Direct na de geboorte vullen de longen zich met lucht en ontplooien de longen zich. Wanneer dit niet het geval is kan de oorzaak de hyaliene membranenziekte zijn. Andere oorzaken zijn een afsluiting van de luchtwegen door een infectie of tumor of een trauma. Symptomen zijn kortademigheid en benauwdheid, die langere tijd kan blijven bestaan.

Atelectase

Atelectase van de long wordt ook wel longatelectase genoemd. Er is sprake van een toestand van het longweefsel waarbij de long is samengevallen. Voor de geboorte is het normaal dat de longen zijn samengevallen: er stroomt nog geen lucht door de longen. Direct na de geboorte neemt de pasgeborene de eerste teug lucht, waardoor de longen zich ontvouwen. Het duurt nog enkele dagen tot na de geboorte voordat de longen volledig ontplooid zijn. Longatelectase na de geboorte is geen normale toestand.

Oorzaak

Bij te vroeg geboren baby's kan de foetale atelectase te lang blijven voortbestaan. Vaak is de hyaliene membranenziekte hier de oorzaak van. Ook kinderen die via een keizersnede zijn geboren komt dit soms voor. Andere oorzaken op latere leeftijd kunnen zijn een ongeval of trauma, waarbij de borstholte wordt geopend. Ook kan er vocht in de borstholte ontstaan. Dit noemt men compressie-atelectase. Ook kan er sprake zijn van een onvoldoende ventilatie van de longen. Dit komt voornamelijk voor bij mensen die veel op bed liggen (oude en zieke mensen). Een klaplong kan ook atelectase veroorzaken. Ook een buikoperatie komt soms voor. We spreken dan van resorptie-atelectase. Een tumor, een slijmprop, een voorwerp of voedsel in de longen kan ook de veroorzaker zijn. Als laatste kan afsluiting van een luchtpijptak worden aangemerkt als oorzaak, waarbij de lucht geresorbeerd wordt (opnieuw opgenomen in het lichaam) zonder dat er andere lucht wordt afgevoerd.

Vergrote lymfeklieren

Longatelectase ontstaat wel eens als gevolg van vergrote lymfeklieren. De lymfeklieren raken vergroot als gevolg van een infectieziekte, maar ook dor kanker. Dit hoeft niet alleen longkanker te zijn maar ook andere vormen van kanker. Wanneer de lymfeklieren vergroot zijn kunnen ze de luchtwegen afsluiten. De patiënt wordt kortademig en krijgt het benauwd. In eerste instantie ontstaan deze klachten bij inspanning. Wanneer de afsluiting langer duurt of de afsluiting nauwer wordt, zullen de klachten verergeren. Longatelectase kan dus het gevolg zijn van een ernstige onderliggende ziekte. Wanneer een onderliggende infectie de oorzaak is dan zal een antibioticakuur vaak voldoende zijn om ervoor te zorgen dat de lymfeklieren weer krimpen.

Symptomen

In de meeste gevallen ontstaat er benauwdheid. Deze kan zeer licht tot zwaar zijn. De klachten kunnen alleen aanwezig zijn bij inspanning, maar ook bij rust. Wanneer de oorzaak een groeiende tumor is, zullen de klachten geleidelijk aan ontstaan. De bloeddruk is vaak verlaagd en de hartslag versneld. Ook ontstaat er duizeligheid. In ernstige gevallen worden de slijmvliezen en de lippen, later de vingers en tenen blauw. Koorts en hoesten worden vaak als bijkomend symptoom gezien. De symptomen kunnen langzaam aan ontstaan, maar zullen in veel gevallen ook snel en direct optreden. Een snelle behandeling is dan nodig om ernstige schade te voorkomen.

Gevolgen

De lucht uit de longblaasjes wordt opgenomen in het bloed. Dit heeft als gevolg dat de longblaasjes ineenkrimpen. Het samengeklapte longweefsel vult zich vaak met bloed of slijm, met een infectie als gevolg. Wanneer het longweefsel langere tijd atelectatisch blijft en meerdere keren ontstoken is geweest, zal dit verschrompelen. De schade is dan onherstelbaar.

Behandeling

Bij atelectase van de long is het belangrijk om de oorzaak weg te nemen of te behandelen. Vocht of lucht dat zich in de pleuraholte bevindt, wordt afgezogen. Vaak wordt antibiotica toegediend om ter voorkomen dat er een infectie ontstaat of om een bestaande infectie te bestrijden. Bij een herhaaldelijke of langdurige ontsteking is het longweefsel vaak verschrompeld. Dit gedeelte wordt dan weggenomen. Na de behandeling wordt de patiënt gestimuleerd om diep en op de juiste manier adem te halen. Dit kan bereikt worden middels fysiotherapie/ ademtherapie. Soms is tijdelijk extra beademing nodig. Longatelectase kan weer terugkeren wanneer er opnieuw een afsluiting van de luchtwegen of door een andere oorzaak ontstaat.