Brandend maagzuur: oorzaak en behandeling

Brandend maagzuur komt erg vaak voor: ongeveer 1,5 miljoen Nederlanders hebben er dagelijks last van. Brandend maagzuur of reflux genaamd, is het naar boven komen van de inhoud van de maag en soms ook de inhoud van het duodenum (twaalfvingerige darm, tussen maag en dunne darm) in de slokdarm. Deze situatie kan als erg belastend worden ervaren. De maagsappen bestaan uit sterke zuren en enzymen die nodig zijn om de eiwitten af te breken.

Brandend maagzuur

• Last brandend maagzuur
• Test: heeft u brandend maagzuur?
• Symptomen brandend maagzuur
• Oorzaak maagbranden
• Preventie van zuurbranden
• De diagnose stellen
• Behandeling van brandend maagzuur
• Naar de dokter met maagzuurklachten

Last brandend maagzuur

Vooral na een zware maaltijd kan de maaginhoud sneller terugvloeien in de slokdarm. Aangezien de slokdarm niet bekleed is met een beschermend slijmvlies zoals de maag, wordt de binnenkant ervan gauw geïrriteerd door de maagsappen en krijgt men een brandend gevoel.

Sluitspier

De slokdarm gaat via een soort sluitspier over in de maag. Deze is meestal gesloten, maar opent zich om het voedsel door te laten. Door allerlei oorzaken kan maagzuur via deze sluitspier (onderste slokdarmsluitspier) terugstromen in de slokdarm (dit heet reflux). Ernstige reflux kan de slokdarm beschadigen en door littekenvorming een vernauwing teweegbrengen, met de nodige slikklachten.

Test: heeft u brandend maagzuur?

Aangezien 250.000 Nederlanders onnodig pillen slikken tegen brandend maagzuur is het belangrijk om te weten of u het wel daadwerkelijk hebt. Dat kunt u bepalen met onderstaande test, die alleen bedoeld is voor mensen met maagklachten.


Bij minder dan 8 punten: Het is waarschijnlijk geen brandend maagzuur. Vindt u het wel hinderlijk, ga dan naar uw huisarts. Mogelijk is er ook een andere oorzaak van de klachten.
Bij meer dan 8 punten: U heeft zeer waarschijnlijk last van brandend maagzuur.

Symptomen brandend maagzuur

De volgende symptomen kunnen worden waargenomen:

• Moeite met slikken vooral bij vast voedsel.
• Opgeven van voedsel, voornamelijk als met ligt of voorover buigt.
• Pijn bij het slikken.
• Heesheid en piepend ademhalen doordat de maaginhoud in de keel en longen terechtkomt.
• Zelden, hevige pijn in de borst door een maagzweer.
• Brandend gevoel boven in de borst. Soms straalt de pijn uit naar de hals en de armen, als bij een hartaanval.

Oorzaak maagbranden

Waardoor komt het? Een aantal oorzaken zijn:

• Zwak sluitmechanisme of gestoorde functie van de sluitspier.
• Hormonale veranderingen en toegenomen druk op de maag tijdens zwangerschap.
• Overmatig alcoholgebruik.
• Bepaalde anti-ontstekingsmiddelen, zoals aspirine, cortison of anti-reumamiddelen.

Te veel eten en vetzucht. Vroeger werd vaak een middenrifbreuk gezien als oorzaak van zuurbranden, maar dat is maar zelden het geval.

Preventie van zuurbranden

Hoe kun je brandend maagzuur voorkomen?

• Eet niet te veel of vlak voor het naar bed gaan.
• Ga niet liggen of trainen vlak na de maaltijd.
• Draag geen strakke kleding of riemen.
• Probeer af te vallen als u te zwaar bent.
• Drink niet te veel alcoholische drank.

De diagnose stellen

Uit de ziektegeschiedenis is de diagnose meestal duidelijk voor de arts. Soms vindt röntgenonderzoek met bariumpap (contrastmiddel) plaats. Dit geeft een duidelijk beeld van maag en slokdarm. Ook kan de slokdarm via de mond worden bekeken met een kijkinstrument met lichtbron (endoscopie). Ook kan de zuurgraad van de slokdarm worden gemeten, als moeilijk uit te maken is of de pijn al dan niet het gevolg is van een hartaandoening, kan men een test doen met zuur in de slokdarm om te zien of de pijn erger wordt (Bernstein provocatietest).

Behandeling van brandend maagzuur

De behandeling is divers. Neem in ieder geval de preventieve maatregelen in acht en verhoog het hoofdeinde van het bed tegen reflux 's nachts.

Gebruik een zuurbindend OTC-middel zonder calcium (OTC: zonder recept verkrijgbaar), een uur voor en drie uur na de maaltijd en bij het naar bed gaan, tegen de pijn en het ongemak (bijvoorbeeld Rennie). Langdurig gebruik van zuurbindende middelen geeft spijsverteringsproblemen, ga dus naar de dokter als u klachten houdt.

De dokter kan middelen voorschrijven om de productie van maagsappen te remmen, de sluitspier te verstevigen of de passage van voedsel van de maag naar de darm te bespoedigen. Gebruikte middelen zijn bethanechol, metoclopramide, H2-antagonisten (cimetidine, ranitidine, famotidine) en omeprazol. Als eenvoudige zelfzorgmiddelen niet helpen zijn deze geneesmiddelen meestal goed werkzaam en eerste keus bij de behandeling.

In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn om een grote middenrifbreuk te herstellen of het sluitmechanisme te vernauwen. Lees hier het artikel over middenrifbreuk (hiatus hernia).

Naar de dokter met maagzuurklachten

Ga naar een arts als u ondanks zelfzorg last houdt van brandend maagzuur. Bij een spoedgeval onmiddellijk een ambulance bellen, als er hevige pijn in de borst is, aangezien het een hartinfarct kan zijn!