Meest dodelijke ziektes - tuberculose, malaria, hiv en meer

Er zijn ziektes waar je naar van bent en waar je misschien voor in bed moet blijven om te herstellen. Je hebt ook ziektes die dodelijk zijn voor de meeste mensen die er aan lijden en ziektes die een dood en verderf zaaiende epidemie kunnen vormen. Het lijstje met meest dodelijke ziektes verandert in de loop der tijd omdat er geneesmiddelen worden uitgevonden en omdat er wordt ontdekt dat bepaalde maatregelen helpen de ziekte te voorkomen of bestrijden. Hygiëne en sanitaire voorzieningen zijn daarin belangrijk en medische hulp en doktersposten of ziekenhuizen in de buurt zijn groot van belang.

Ziektes waarvan je hoopt dat je er nooit mee in aanraking komt

• Meest dodelijke ziektes
• Top drie
• Cholera
• Chronische longziektes
• Ebola
• Gele koorts
• Hart en vaatziekten
• Hiv/ Aids
• Kinkhoest
• Lepra
• Longkanker
• Malaria
• Mazelen
• Meningitis
• Mexicaanse griep
• Pest
• Pokken
• SARS
• Spaanse griep
• Syfilis
• Tuberculose

Meest dodelijke ziektes

Er blijven nog altijd vele ziektes over waar we geen afdoende antwoord op hebben, ziektekiemen die ons de baas zijn. Dagelijks wordt er op gestudeerd om middelen te ontwikkelen die ons helpen bij de genezing en voorkoming van ziektes die vaak een dodelijke afloop hebben. Hieronder volgt een opsomming van ziektes waarvoor we alles in het werk moeten stellen om ze niet te krijgen.

Top drie

De top drie van dodelijkste ziektes varieert van jaar tot jaar. In 2019 wordt de top 3 samengesteld door:

1. Tuberculose;
2. Hiv/aids;
3. Malaria.

In alfabetische volgorde zijn de volgende ziektes de meest dodelijke ter wereld:

Cholera

Cholera is een maagdarm infectie en gaat gepaard met hevige diarree en braken. De dood treedt binnen enkele uren in. Het is met name een ziekte die voorkomt in gebieden waar geen of onvoldoende zuiver drinkwater is. Cholera krijg je door het eten van met de cholerabacterie besmet eten of drinken van besmet water. Eenmaal besmet wordt de geïnfecteerde erg snel ziek, tussen één dag tot vijf dagen. De bacterie maakt een giftige stof waar de darmen van overstuur raken. Na de incubatietijd begint de patiënt te braken en krijgt diarree. De buikloop is ernstig en daardoor is het vochtverlies enorm.

De cholerabacterie gedijt goed in slechte hygiënische omstandigheden en daarom is er na een ramp waar de hygiënische voorzieningen nog niet op peil zijn en waar veel mensen samen in kampen zitten een grote kans op een cholera uitbraak.
De meeste mensen worden niet ziek ook al zijn ze geïnfecteerd, maar twintig procent van de geïnfecteerden krijgt de bij cholera behorende diarree. Dat veroorzaakt uitdroging en kan binnen enkele uren tot de dood leiden. Jaarlijks sterven er wereldwijd ongeveer 120.000 mensen aan cholera. De kans dat je het als reiziger naar een land waar de hygiënische omstandigheden niet goed zijn krijgt is trouwens klein, maar een gewaarschuwd mens telt voor twee.

Chronische longziektes

Chronische longziektes, zoals bronchitis en COPD, vormen een grote bedreiging voor de gezondheid van de wereldbevolking. De Wereldgezondheidsorganisatie voorspelt dat in 2030 chronische longziektes een van de grootste doodsoorzaak zullen zijn.

Ebola

De ziekte werd voor het eerst ontdekt in 1976 in Kongo, bij de rivier Ebola. De rivier gaf de naam aan het virus. Het is een ernstige infectieziekte die wordt overgedragen door direct contact met lichaamsvocht, van mens op mens. De ziekte komt in Afrika voor maar door het reizen van besmette mensen reist de ziekte de wereld over. Ebola gaat gepaard met bloedingen in het lichaam. De officiële naam van de ziekte is ebola hemorragische koorts. Iemand die besmet is met het ebola virus kan last hebben van spierpijn en vermoeidheid tot hoge koorts. Ongeveer een tiende van de patiënten overleeft de ziekte.

Gele koorts

Bij de infectie met gele koorts spelen muggen een belangrijke rol. Zij brengen het gele koortsvirus over door overdag mensen te steken. Wordt je geprikt door een mug die het virus bij zich draagt dan krijg je koorts, spierpijn, hoofdpijn, koude rillingen, last van misselijkheid en moet je braken. Dit duurt ongeveer een dag of vier. Bij 15 procent van de patiënten verloopt de ziekte daarna dramatisch. Zij krijgen opnieuw koorts, geelzucht, buikpijn, braken en bloedingen. De helft van de mensen die deze ernstige vorm krijgen overlijdt aan de ziekte. De ziekte komt tegenwoordig vooral in Zuid-Amerika en Afrika voor. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie komen er jaarlijks 200.000 nieuwe gele koorts gevallen bij. Daarvan overlijden er 30.000 mensen.

Hart en vaatziekten

Er zijn vele soorten hart- en vaatziekten en ze zorgen voor veel doodzieke mensen. In 2012 stierven er 17,5 miljoen mensen aan de verschillende vormen. Ongezond leven is een risicofactor voor hart- en vaatziekten: roken, hoog cholesterol, hoge bloeddruk, diabetes, stress en weinig bewegen. Gezond eten en voldoende beweging verkleinen de kans op hart- en vaatziekten.

Hiv/ Aids

Het hiv-virus breekt het afweersysteem af door de witte bloedcellen aan te vallen. Juist die witte bloedcellen beschermen ons tegen ziektes. De ziekte is goed te behandelen en daarbij geldt hoe eerder er met de behandeling wordt begonnen hoe beter de ziekte te behandelen is. Zonder hiv-remmers krijgt iemand met hiv uiteindelijk aids en aids is dodelijk.

Kinkhoest

Jaarlijks krijgen miljoenen mensen kinkhoest, waarvan het overgrote deel in ontwikkelingslanden leeft. Kinkhoest is vooral een gevaarlijke ziekte voor kinderen. Het is een besmettelijke ziekte die door een bacterie wordt verspreid van mens op mens. In Nederland kunnen kinderen er tegen gevaccineerd worden: kinkhoest zit in het Rijksvaccinatieprogramma. Het is een infectie van de luchtwegen door een bacterie die een gifstof aanmaakt waardoor hoestbuien ontstaan. De hoestbuien kunnen wel drie maanden aanhouden. Bij jonge baby’s kan kinkhoest zuurstoftekort en hersenbloedingen doen ontstaan, met soms hersenbeschadiging tot gevolg.

Lepra

Lepra is een ziekte waarvoor je vroeger werd verbannen naar verre uithoeken of speciale eilanden. Er waren lepra kolonies, waar alleen maar zieke mensen woonden. Het is besmettelijk en wordt veroorzaakt door de leprabacterie. De ziekte wordt overgebracht door hoesten en niezen. De bacterie tast de zenuwen aan, waardoor er verlammingen ontstaan en handen en voeten gevoelloos worden. De patiënt kan daardoor niet meer voelen of hij zich heeft verwond en daardoor kunnen verminkingen ontstaan. Uit angst voor besmetting worden leprozen vaak verstoten uit de gemeenschap. De bacterie heeft een lange incubatietijd, waardoor het jaren kan duren voordat er symptomen ontstaan en je in de gaten krijgt dat er iets mis is. Iemand die besmet is kan daardoor ook jarenlang de bacterie verspreiden zonder dat hij weet dat hij geïnfecteerd is. De ziekte is tegenwoordig goed behandelbaar.

Longkanker

Longkanker is een ongeremde celdeling dat een gezwel in de longen doet ontstaan. Longkanker is altijd kwaadaardig. De ziekte zaait vaak uit naar de lymfeklieren en andere organen. Het is de meest dodelijke vorm van kanker van tegenwoordig. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat 70 procent van alle sterfgevallen door longkanker is gerelateerd aan roken.

Malaria

Malaria komt van de malariaparasiet die via een steek van een mug wordt overgedragen. Er zijn verschillende soorten parasieten, van gevaarlijk tot heel gevaarlijk. De incubatietijd is 9 tot 14 dagen. Daarna krijg je koorts en ga je rillen. De geïnfecteerde krijgt gewrichtspijn, moet overgeven en heeft griepachtige klachten. Zonder behandeling is de ziekte fataal. De patiënt raakt bewusteloos, in coma en komt te overlijden, terwijl malaria goed te genezen is. De ziekte is te voorkomen door het innemen van anti-malariatabletten en het slapen onder een, liefst geïmpregneerde, klamboe. De ziekte is te behandelen met een medicijnkuur van drie dagen. Vergevorderde malaria moet worden behandeld in een ziekenhuis. De ziekte is vooral bekend van delen in Afrika, Zuid- en Midden-Amerika, Zuid-Oost Azië en het Midden Oosten. Een ernstige vorm van malaria wordt zwartwaterkoorts genoemd. Malaria doodt bloedcellen in je lichaam en bij zwartwaterkoorts zijn er zoveel bloecellen kapot dat de urine zwart kleurt.

Mazelen

Mazelen of morbilli is een zeer besmettelijke ziekte. Het wordt veroorzaakt door het mazelenvirus dat via mensen overdraagbaar is. Wie geïnfecteerd is met het virus krijgt rode huiduitslag. In Nederland krijgen kinderen een mazelenvaccinatie aangeboden. De ziekte wordt overgedragen door druppeltjes die via hoesten en niezen worden verspreid. Mazelen is een ziekte waar velen zich tegen laten inenten en toch breekt er regelmatig hier of daar een epidemie uit. Vooral in Afrika, Azië en in het oosten van de Middellandse Zee, maar in 2013 en 2014 was er ook een epidemie in Nederland. Het wordt een kinderziekte genoemd, maar ook volwassenen kunnen het krijgen. Juist voor volwassenen is het een ernstige ziekte. Voor wie naar een van de hierboven genoemde streken wil gaan is het aan te bevelen de vaccinaties op tijd te laten zetten om de kans op de ziekte te minimaliseren.

Meningitis

Hersenvliesontsteking of meningitis wordt veroorzaakt door een bacterie. De membranen rond je hersenen en ruggenmerg raken erdoor geïnfecteerd. Het is een ziekte waarbij een tiende van de patiënten komt te overlijden. Er bestaat een bacteriële meningitis en een virale meningitis. Bij de laatste is geen behandeling mogelijk behalve pijnbestrijding. In bijna alle gevallen geneest de patiënt. Iemand die geïnfecteerd is met bacteriële meningitis wordt meestal snel ziek. Binnen maximaal 48 uur is hij ernstig ziek en kan zelfs in een coma raken. De ziekte is te behandelen met antibiotica en ontstekingsremmende medicijnen.

Mexicaanse griep

In 2009 duikt er in Mexico een nieuw griepvirus op. Hij krijgt de naam Mexicaanse griep en ziekte wordt in dat jaar uitgeroepen tot pandemie. Hij kostte enkele tienduizenden mensen het even. De Mexicaanse griep lijkt op een gewone griep en is een ziekte aan de luchtwegen. Hij komt plotseling opzetten. In Nederland kun je er tegen gevaccineerde worden. De griep wordt beschouwd als een seizoensgriep.

Pest

De builenpest heeft een zeer slechte reputatie. Dat komt door de slachting die de ziekte aanrichtte in de Middeleeuwen. De ziekte kreeg de bijnaam de Zwarte Dood tijdens de epidemie in Azië en Europa. Destijds kwamen er 25 miljoen mensen om het leven. Een derde van de Europese bevolking bezweek aan de pest. De pestvogel dankt zijn naam aan de ziekte. Men dacht dat de trekvogel de ziekte overbracht.

Pokken

Pokken is een ziekte die al eeuwenlang gevreesd is om zijn grote sterftepercentage. De officiële naam is variola major. Ongeveer een derde van de patiënten sterft aan de pokken. In 1977 is een belangrijke slag gemaakt met een vaccinatieprogramma van de Wereldgezondheidsorganisatie. Het pokkenvirus doet pokpuisten ontstaan op de huid van mens en dier. Toch is het geen huidziekte maar een algemene infectieziekte, alleen vallen de pokken op de huid het meeste op. De ernstige vorm is variola major en de minder ernstige vorm is variola minor. De kinderziekte waterpokken is een heel andere ziekte.

SARS

Het Severe Acute Respiratory Syndrome is een ernstig en acuut ademhalingssyndroom. Het ontstond in 2002 in Zuid-China en ontwikkelde zich in een paar weken tijd tot een pandemie in 37 landen. Duizenden mensen raakten geïnfecteerd en honderden stierven. Het is een levensbedreigende longontsteking die door een virus wordt veroorzaakt. De geïnfecteerde wordt neusverkouden en veroorzaakt een luchtweginfectie tot in de longen.

Spaanse griep

De Spaanse griep heerste in de jaren 1918-1919 en koste 30 tot 50 miljoen mensen het leven. Het is een van de dodelijkste epidemieën uit de geschiedenis. De griep kwam helemaal niet uit Spanje. Hij werd voor het eerst opgemerkt in Kansas, op een militaire basis. Het virus verspreidde zich daarna over andere legerbases en toen de soldaten naar Euroa vertrokken om in de Eerste Wereldoorlog te vechten, kwam het virus mee. De Spaanse kranten waren de eerste die alarm sloegen en daar heeft de griep zijn naam aan te danken.

De griep geeft hoge koorts, hoesten, spierpijn en keelpijn. De patiënten werden moe en kregen flauwtes en hadden op het laatst geen energie meer om te eten, drinken of zelfs adem te halen en stierven. Toen de oorlog voorbij was en de soldaten naar huis keerden verspreidde de epidemie zich in razend tempo over de wereld. Men denkt dat het virus een gemuteerd varkensvirus is. Anderen houden het er op dat de soldaten uit Amerika zoveel vaccinaties kregen dat er een onbedoeld bijeffect ontstond. Een derde theorie spreekt van een mutatie van een vogelgriepvirus. In juni 2014 kwam in het nieuws dat wetenschappers in Amerika, in een beveiligd laboratorium, het Spaanse griepvirus opnieuw tot teven hebben gewekt. Critici noemen die exercitie krankzinnig en levensgevaarlijk.

Syfilis

Syfilis is een seksueel overdraagbare aandoening die goed te behandelen is. De ziekte is besmettelijk en dodelijk als hij niet wordt behandeld. Er ontstaan complicaties aan de hersenen en het hart. De bacterie nestelt zich in of rondom de vagina, penis of anus en kan ook rond de mond zitten. De bacterie wordt overgedragen door onbeschermde seks. Zonder behandeling kan syfilis ernstige gevolgen hebben, voor degene die de bacterie in zich draagt en voor de mensen waar hij of zij seksueel contact mee heeft.
De klachten bestaan uit zweertjes in of op de geslachtsdelen, anus of mond, vlekjes op de huid over het hele lichaam, vooral op de handpalmen en voetzolen, opgezette lymfeklieren, griep, hoofdpijn, keelpijn, vermoeidheid, haaruitval, oogklachten en oogbolontsteking. Na jaren zonder behandeling volgt beschadigingen aan het hart, hersenen, ruggenmerg en botten.
Gauw naar de dokter dus, zodra je een van bovenstaande symptomen constateert.

Tuberculose

Tuberculose is een aandoening van de longen. De bacterie beschadigt de longen maar is ook slecht voor de hersenen, het ruggenmerg en de nieren. Elke seconde raakt er wel ergens iemand besmet met tuberculose heeft de Wereldgezondheidsorganisatie uitgerekend. Tuberculose is een moeilijk te bestrijden ziekte omdat er wereldwijd een groeiende multiresistente tuberculose-epidemie (MDR-tbc) is. Een in 2014 gestarte behandelingsprogramma boekt successen en de behandeling is naar 9 maanden ingekort in plaats van 24. Deze verbeterde behandeling kan een revolutie betekenen in de wereldwijde behandeling van de ziekte. TB wordt verspreid door druppeltjes waar tuberculosebacteriën in zitten, via hoesten bijvoorbeeld.

Lees verder

• Bionaaldjes - innovatief vaccinatiesysteem
• Kanker en doorbraak in kankeronderzoek