Word je verkouden van kou?

Met een verkoudheid bedoelt men een bovenste luchtweginfectie. Hierbij is vaak sprake van een sinusitis, rhinitis en laryngitis. De klachten bestaan uit koorts in combinatie met hoesten, een pijnlijke keel, niezen, rode ogen en een snotneus. De klachten zijn meestal binnen 7 tot 10 dagen verdwenen, een enkele maal kan het drie weken duren. Er zijn ongeveer 200 soorten virussen die de verwekker kunnen zijn, waarvan het rhinovirus en coronavirus het meest bekend zijn. Het belangrijkste middel om verspreiding te voorkomen is het wassen van handen.Het is de meest voorkomende ziekte op de wereld, volwassenen hebben 2-5 infecties per jaar en kinderen 6-10 per jaar.

Inhoudsopgave

• Oorzaken
• Transmissie
• Kou
• Preventie
• Behandeling
• Antibiotica en antivirale middelen

Oorzaken

De verkoudheid wordt veroorzaakt door een virus. Ongeveer 30-80% is een zogenaamd rhinovirus, 15% coronavirus, 10-15% het influenzavirus, 5% het adenovirus en tot slot een zeer grote restgroep van meer dan 200 soorten. Kenmerkend voor een virus is dat zij niet lang kunnen leven wanneer eenmaal buiten het lichaam getreden (meestal maximaal enkele uren). Met name niet wanneer de omstandigheden sub-optimaal zijn ten opzichte van het lichaam.

Transmissie

Het virus infecteert de menselijke cellen alwaar het zich laat kopiëren. Middels aerosolen (deeltjes in de lucht) kan het zich verspreiden, bijvoorbeeld door te zitten in slijm dat wordt weggehoest. Een andere manier van verspreiding is middels contact. Het laatst genoemde lijkt de meest voorkomende manier te zijn van verspreiding. Vooral in gesloten ruimtes met relatief veel mensen bij elkaar kan een virus zich makkelijk verspreiden. Bij het grootste deel van de virussen is de kans op verspreiding de eerste drie dagen het grootst.

Kou

In veel talen zit het woord kou verwerkt in het woord voor verkoudheid. Bijvoorbeeld in het Engels (common cold), Duits (Erkaltüng), Spaans (resfriado), Italiaans (raffreddore) en zelfs het Kiswahili (baridi). Dit is een logisch gevolg van het feit dat gedurende de wintermaanden er een toename plaats vindt van het aantal mensen met een verkoudheid. Het meest logisch lijkt een directe causaal verband tussen de blootstelling aan kou en het ontstaan van een verkoudheid. Echter tijdens diverse onderzoeken met langdurige blootstelling aan kou lijkt deze factor maar een minimale rol te spelen. Met name de droge lucht tijdens de winter zorgt voor een langere overlevingsduur van het virus en dus een verhoogde kans op besmetting. Tevens lijken de luchtwegen vatbaarder tijdens kou doordat het bloed op zulke momenten naar de meer vitale organen gaat. Hierdoor functioneert bijvoorbeeld het neusslijmvlies minder goed.

Het is dus niet de kou zelf die de verkoudheid veroorzaakt, maar het verhoogt wel de kans op het ontstaan van een verkoudheid.
Waarschijnlijk spelen andere redenen voor de toename in winter een belangrijkere rol, zoals het minder verspreid reizen waardoor veel mensen samen komen in een kleine ruimte, zoals bijvoorbeeld het nemen van de bus in plaats van de fiets. Op deze manier kan een geïnfecteerd persoon een relatief hoger aantal mensen besmetten.

Een andere factor is de herkenning van het lichaam van pathogenen die lijken op een eerder doorgemaakt virus. Elk jaar verandert een virus in minimale mate, net genoeg om niet meer herkent te worden (genetic drift). Een volwassene heeft door zijn uitgebreidere blootstelling echter veel meer soorten antilichamen in zijn arsenaal vergeleken met een kind. Hierdoor zal een besmetting met een relatief herkenbaar virus minimale snel de kop in worden gedrukt, echter bij een kind die nog niet hiermee bekend is zal dit een forse verkoudheid veroorzaken.

Preventie

Er zijn een aantal handelingen die uitgevoerd kunnen worden om verspreiding te voorkomen. De meest effectieve zijn vaak de handen te wassen en het dragen van een mondkapje.

Behandeling

Er zijn geen medicijnen bekend die de duur van de verkoudheid kunnen verkorten. Behandeling richt zich dus vooral op symptoombestrijding. Qua medicijnen kan bijvoorbeeld paracetamol de koorts verlichten. Antihistamine neussprays kunnen de loopneus verminderen.

Antibiotica en antivirale middelen

Een antibiotica is gericht op bacteriën en is bij een verkoudheid niet van meerwaarde. Er zijn geen overtuigende resultaten behaalt met betrekking tot de duur van de verkoudheid door behandeling middels antivirale middelen. Ondanks het grote aantal alternatieve middelen zoals honing, knoflook, zink en vitamine C is er in de literatuur weinig reden voor inname te vinden. Zink lijkt, bij inname binnen 24 uur, de symptomen licht te verminderen.