Adenovirus, symptomen en behandeling

Buikgriep, longontsteking, bronchitis, buikgriep of een bindvliesontsteking. Wat hebben deze ziekten met elkaar te maken? Ze kunnen allemaal door het adenovirus veroorzaakt worden. Dit is een groepsnaam voor tientallen virussen. Het adenovirus bevat uitsteeksels waarmee het contact maakt met de gastheercel. Zo kan het de gastheercel infecteren en zich verder vermenigvuldigen. Besmetting vindt plaats middels druppeltjes door de lucht of via voorwerpen (vieze handen). Veel mensen merken niet veel van een infectie met dit virus. Kinderen blijken in de meeste gevallen al eens besmet te zijn geweest.

Wat is het adenovirus?

Het adenovirus is een groepsnaam voor tientallen verschillende soorten virussen. In 2015 zijn er ruim 47 verschillende types bekend. Deze virussen zorgen voor verschillende ziekten bij de mens, die vaak lichte symptomen geven. Het virus is voorzien van uitsteeksels die op een speld lijken. De benaming adenovirus is afkomstig van adenoïd oftewel neusamandel. In 1953 werd dit virus namelijk voor het eerst ontdekt in een neusamandel dat verwijderd was bij een kind. Het virus kan zowel bij mensen als bij dieren voorkomen. Mensen worden waarschijnlijk niet ziek van het dierlijke adenovirus. Andersom is wel bekend dat dieren en met name apen ziek kunnen worden van het menselijke adenovirus.

Oog: Slijmvlies-hoornvliesontsteking of bindvliesontsteking

Het adenovirus kan een ontsteking aan het slijmvlies en het hoornvlies veroorzaken (conjunctivitis). Het hoornvlies is het voorste en eerste gedeelte van het oog, het doorzichtige vliesje. Besmetting met het adenovirus kan via de handen plaatsvinden, bijvoorbeeld door het wrijven in de ogen. Deze ontsteking verloopt vaak mild. Ook kan er sprake zijn van een luchtweginfectie, waarna een ontsteking van het hoornvlies ontstaat. Het oog wordt rood en zal een waterige afscheiding vertonen. Er ontstaat een grote overgevoeligheid voor licht. Er is sprake van een slijmvliesontsteking. Het slijmvlies kan gaan zwellen en bloedinkjes vertonen. In veel gevallen zal ook het hoornvlies ontstoken raken. Slechter zien is een veel voorkomende klacht. Behandeling is niet nodig. Soms worden oogdruppels voorgeschreven.

Luchtweginfectie

Vooral bij kinderen worden luchtweginfecties veroorzaakt door het adenovirus. Maar ook volwassenen kunnen hier mee te maken krijgen. De volgende luchtweginfecties kunnen door het adenovirus veroorzaakt worden:

• Kroep: ook wel tracheale bronchitis genoemd. De bovenste luchtwegen raken als eerste geïnfecteerd. Er ontstaat een blaffende hoest, heesheid en een vreemd ademgeluid. Ook ontstaat er vaak koorts en het intrekken van de borstkas. Behandeling vindt plaats door het geven van steroïden en soms adrenaline.
• Bronchitis: dit is een ontsteking van de bronchiën. De kleine vertakkingen in de longen raken ontstoken. Symptomen zijn een droge hoest en later het ophoesten van slijm. Er treedt vaak koorts op en soms is er sprake van benauwdheid. Behandeling bestaat uit rust, soms stomen en voldoende drinken. De arts kan bekijken of verdere behandeling noodzakelijk is.
• Longontsteking: ook longontsteking begint met een verkoudheid, maar gaat niet over. Er ontstaat koorts, spierpijn, pijn tijdens het ademhalen, het ophoesten van groen of geel slijm, benauwdheid en een lusteloos gevoel. Antibiotica werken alleen bij een bacteriële infectie. Het adenovirus is hier tegen bestand.

Verkoudheid

Wellicht de meest voorkomende ziekte bij de mens: verkoudheid. Er zijn veel verschillende soorten verkoudheidsvirussen, waarvan het adenovirus er één van is. Een verkoudheid is te herkennen aan een verstopte of een loopneus, snot of een waterige afscheiding uit de neus en een vol gevoel in het hoofd. Besmetting vindt vaak plaats door druppeltjes via de lucht (hoesten. niezen). Daarnaast kan het virus enkele uren in leven blijven op bijvoorbeeld deurklinken en speelgoed.

Buikgriep/ darminfectie

Ook hier kan het adenovirus verantwoordelijk voor zijn: buikgriep of een darminfectie. Besmetting vindt vaak plaats door de handen niet goed te wassen, waardoor een besmet persoon anderen kan besmetten. Het eten van besmet voedsel kan dan leiden tot een infectie. Ook het drinken van besmet drinkwater kan de oorzaak zijn. Vaak zijn het kinderen tot vijf jaar dier hiermee besmet worden. Na 1 tot 2 dagen beginne de eerste symptomen al. Dit zijn een dunne waterige afscheiding, ook wel diarree genoemd. Er ontstaat vaak ook overgeven en koorts. Het is belangrijk om uitdroging bij het kind te voorkomen. Voldoende drinken, maar ook tekort van zouten aanvullen is een van de belangrijkste behandelingen. Wanneer het kind teveel uitdroogt is medische ingrijpen noodzakelijk.

Wat je ervan merkt

In de meeste gevallen verloopt een infectie met het adenovirus mild. Een virale infectie is soms vervelend maar geneest in de meeste gevallen snel weer. Alleen mensen met een verminderde afweer moeten voorzichtig zijn met besmetting. Bij hen kan een infectie zelfs dodelijk verlopen. Denk hierbij aan mensen met aids, kankerpatiënten of beenmergpatiënten. Risicopatiënten staan daarom altijd onder medische begeleiding of controle. Bijna alle kinderen hebben gedurende de eerst tien levensjaren al een adenovirus-infectie gehad. Dit kan een verkoudheid, luchtweginfectie of darminfectie zijn geweest. Maar ook een bindvliesontsteking kan ontstaan zijn. Bel bij twijfel altijd de arts. Deze kan beoordelen of medische behandeling noodzakelijk is.