Burkitt-lymfoom: agressieve snel groeiende lymfeklierkanker

Bij het Non-Hodgkin-lymfoom ontstaat ongewone celdeling in de lymfeklieren, waarbij na verloop van tijd het lymfesysteem en bloed met kankercellen is geïnfecteerd. Een specifieke NH-lymfoom is de Burkitt-lymfoom. Het is zeer agressief en kan zeer snel tot ontwikkeling komen. Het kind of de jonge volwassene kan acuut klachten hebben, waarna men in een intensief chemokuur-behandelingstraject terechtkomt. Wat houdt Burkitt-lymfoom in, waarom is snelle diagnosticering en behandeling noodzakelijk en wat zijn bij deze lymfeklierkanker de overlevingskansen?

Burkitt-lymfoom

• Wat houdt Non-Hodgkin in?
• Symptomen van Burkitt-lymfoom
• Mate van voorkomen
• Bepaling van stadium lymfeklierkanker
• Tumorafbraak door intensieve chemokuur
• Stamceltransplantatie
• Overlevenskans

Wat houdt Non-Hodgkin in?

Het Burkitt-lymfoom valt onder de noemer Non-Hodgkin-lymfoom, waarbij rechtstreeks kanker aan de lymfeklieren ontstaat. Oftewel er is sprake van ongewone celdeling in de lymfeklier, waardoor het formaat snel kan toenemen. Omdat de lymfeklieren via het lymfesysteem met elkaar in verbinding staan, kan het relatief snel via dit systeem door het lichaam verspreiden. Omdat lymfevloeistof bestaande uit bloed-eiwitfiltraat (lit.1) stoffen uitwisselt met het bloed, is er kans dat ook via het bloed kankercellen worden verspreid. De combinatie geeft aan dat Non-Hodgkin-lymfoom potentieel snel kan uitzaaien. Wat houdt het Burkitt-lymfoom in en waarom moet men snel worden behandeld?

Symptomen van Burkitt-lymfoom

De symptomen van het Burkitt-lymfoom zijn vergelijkbaar als dat van normale Non-Hodgkin-lymfoom, echter de snelheid waarmee het vordert ligt veel hoger. Oftewel men kan acuut klachten krijgen, waarna men met spoed moet worden behandeld. Typerende symptomen zijn vage buikpijn, drukkend gevoel op de longen of lastig kunnen ademen. Aanvullend heeft men opzette lymfeklieren, welke meestal bij kanker in eerste instantie geen pijn doen. Aanvullend kan het gaan om heftig zweten tijdens de nacht, obstipatie, verminderde eetlust en onverklaarbaar gewichtsverlies. Omdat de lymfoomcellen ook in de dunne darm terechtkomen, kan het bloedingen en aanvullende pijn veroorzaken.

Mate van voorkomen

In de westerse wereld is het relatief zeldzaam, het komt echter veel vaker voor in Midden-Afrika. Indien het voorkomt, treft het voornamelijk kinderen tot jonge volwassenen. Een belangrijke veroorzaker van dit type lymfoom is het Epstein-Barr-virus (lit.2). Het veroorzaakt in eerste instantie klierkoorts (Pfeiffer), koorts en keelpijn, waarna het in lymfomen kan overgaan. Indien het uitzaait tast het primair het beenmerg en verder het bloed aan.

Bepaling van stadium lymfeklierkanker

In hoeverre de benadeling succesvol zal zijn, hangt af van de stadiëring van de kanker. Omdat het Burkitt-lymfoom zeer agressief groeit, is de kans groot dat het reeds in een hogere stadium van vordering is aanbeland. Worden de symptomen traag herkend, dan kunnen de gevolgen reeds verstrekkend zijn. Conform de Ann Arbor fase 3 of 4 is er sprake van verspreiding aan weerszijden van het middenrif. Bij categorie 3 is mogelijk één orgaan en bij categorie 4 zijn meerdere organen aangetast. Het geeft de gevorderdheid aan en het bepaalt de methode en intensiviteit van de behandeling.

Tumorafbraak door intensieve chemokuur

Omdat er sprake is van een zeer agressieve kanker, wordt men direct opgenomen voor intensieve behandeling. Het gaat daarbij om zware chemokuur. Hoe zwaar de chemokuur feitelijk zal zijn, hangt per geval af. Enerzijds hangt het van het stadium af en anderzijds is het afhankelijk van de fysieke gesteldheid van de patiënt. Jonge volwassenen kunnen relatief meer chemokuur aan ten opzichte van de oudere persoon. De chemokuur kan daarbij dagelijks of om de twee dagen worden toegediend, waartoe men meerdere malen enkele weken moet worden opgenomen (lit.3). Door de intensieve chemokuur zal versnelde tumorafbraak optreden, waarbij de nieren worden overbelast. Oftewel er is verhoogde kans op nierschade. Op experimentele basis zijn gunstige resultaten aangetoond, dat de inname van magnesium voor iedere chemokuur de kans op nierschade aanzienlijk verkleint (lit.4). Overleg daartoe met de behandelend oncoloog. Aanvullend moet overig aangetast weefsel worden verwijderd, denk aan een deel van de dunne darm en kan bestraling van belang zijn.

Stamceltransplantatie

Omdat er bij de behandeling van Burkitt-lymfoom intensieve chemokuren wordt toegepast, treedt veel beenmerg schade op. Er is verhoogde kans dat aanwezige stamcellen compleet worden uitgeschakeld. Het is daarom gebruikelijk om na een chemokuur stamcellen opnieuw te introduceren. Dit geschiedt middels een stamceltransplantatie. Uiteraard wordt getracht om de eigen autochtone stamcellen te gebruiken, maar dat wil niet zeggen dat het eigen materiaal nog geschikt is. Een andere methode is door allochtone stamcellen van een donor te gebruiken. De vijfjaarsoverlevingskans is wegens verbeterde behandelingsmethodieken toegenomen en dus neemt de kans op herstel eveneens toe (lit.5).

Overlevenskans

Indien deze agressieve snel groeiende lymfoom snel wordt herkend, kan het succesvol worden behandeld. Door intensieve chemokuur kan de ernst worden ingedampt. Snelle herkenning en goede behandeling zorgt ervoor dat zeventig tot tachtig procent (lit.6) van de gevallen met fase I of II Ann Arbor schaal men volledig kan genezen. De overlevingskansen dalen echter drastisch indien het gaat om fase III of IV, waarbij ook het bloed en beenmerg is aangetast.

Lees verder

• Non-Hodgkin lymfoom: behandeling zeldzame lymfeklierkanker
• Lymfangitis, lymfevatontsteking: pijnlijke rode lijn huid