Burkitt-lymfoom: Snelgroeiende kanker in lymfocyten
Een Burkitt-lymfoom is een vorm van kanker die begint in bepaalde cellen van het immuunsysteem. Deze snelgroeiende kwaadaardige tumor veroorzaakt een verminderde immuniteit en is snel dodelijk indien de patiënt geen behandeling krijgt. Vaak ontstaat de kanker in de buik, maar ook op enkele andere plaatsen ontstaat mogelijk een gezwel. Dit gaat gepaard met gezwollen lymfeklieren en enkele algemene symptomen. Een intensieve en langdurige behandeling met chemotherapie is nodig om te genezen van de kanker. De vooruitzichten van deze vorm van een non-Hodgkin lymfoom zijn variabel. Een Burkitt-lymfoom is vernoemd naar de Britse chirurg Denis Burkitt, die voor het eerst deze ongewone ziekte beschreef in 1956 bij kinderen in Afrika.
Epidemiologie snelgroeiende kanker
Een Burkitt-lymfoom is endemisch Afrika. De ziekte gaat nauw gepaard met
malaria en het Epstein-Barr-virus dat ook
klierkoorts veroorzaakt. In Afrikaanse landen lijden vooral jongens tussen vier en zeven jaar aan de ziekte. In westerse landen komt een sporadische vorm van een Burkitt-lymfoom voor, die vooral mannen treft. Meer dan de helft van de patiënten zijn in deze landen ouder dan veertig jaar. HIV-patiënten zijn tot slot het vaakst getroffen.
Synoniemen Burkitt-lymfoom
Volgende synoniemen van een Burkitt-lymfoom zijn bekend:
- Burkittlymfoom
- lymfoom van Burkitt
- tumor van Burkitt
Oorzaken: Tumor in lymfocyten
Een Burkitt-lymfoom is een lymfosarcoom, een kwaadaardig gezwel van lymfatisch weefsel, dat gerekend wordt onder de
non-Hodgkinlymfomen. Het is een zeer snel groeiende vorm van
kanker die ontstaat uit de B-cellen (produceren antilichamen om indringers uit te schakelen), een type lymfocyten (soort witte bloedcellen). Patiënten met
hiv / aids hebben een verhoogd risico voor deze aandoening.
Symptomen: Gezwollen lymfeklieren en andere tekenen
Een Burkitt-lymfoom tast meerdere plaatsen in het lichaam aan. De kwaadaardige tumor ontwikkelt zich mogelijk in diverse locaties zoals:
- in de buik (meestal in de ruimte achter het buikvlies)
- in de eierstokken (ovaria)
- in de hersenen en het ruggenmerg (tot 30% van de patiënten bij de presentatie lijdt aan meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek)
- in de kaakbeenderen
- in de testikels
De patiënt heeft pijnloze maar snel groeiende
gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie) in het hoofd en de nek. Onverklaarbare
koorts,
nachtelijk zweten,
vermoeidheid (
kankervermoeidheid),
verlies van eetlust en
onverklaarbaar gewichtsverlies zijn enkele algemene tekenen van de ziekte. De andere symptomen hangen af van de locatie en verspreiding van de tumor.
Beenmerg
Wanneer een Burkitt-lymfoom zich in het beenmerg bevindt, dan ontstaan bloedingen of blauwe plakken als gevolg van een laag aantal bloedplaatjes (
trombocytopenie).
Kortademigheid en vermoeidheid als gevolg van
bloedarmoede zijn andere symptomen die optreden bij een
lymfoom in het beenmerg.
Darmen
Een Burkitt-lymfoom in de darmen gaat gepaard met
buikpijn,
misselijkheid en/of
diarree. Meer ernstige darmproblemen, zoals
ileus (gestopte darmbewegingen met verstopping van darmen) of een bloeding in de darmen komen ook voor.
Hersenen en ruggenmerg
Concentratieproblemen,
hoofdpijn,
toevallen en
verwardheid komen voor als gevolg van een lymfoom in de hersenen en het ruggenmerg.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
Bij een lichamelijk onderzoek heeft de patiënt vaak een zeer opgezwollen buik veroorzaakt door een ophoping van vocht in de buik (
ascites).
Diagnostisch onderzoek
Omdat een Burkitt-lymfoom zich zo snel verspreidt, is een snelle diagnose van essentieel belang. De arts voert bijgevolg diverse onderzoeken uit om de aanwezigheid van een Burkitt-lymfoom te bevestigen, alsook om het stadium van de kanker te bepalen wat nuttig is voor het opstellen van een geschikt behandelplan.
Differentiële diagnose
Volgende aandoeningen moet de arts eerst zien uit te sluiten, want het klinisch beeld hiervan lijkt op dit van een Burkitt-lymfoom:
Behandeling via chemotherapie
Intensieve intraveneuze (via een ader)
chemotherapie verlicht de symptomen en geneest een groot deel van de patiënten. Soms injecteert de arts de medicijnen ook meteen in het hersen- en ruggenmerg omdat de kanker zich snel verspreidt naar het centrale zenuwstelsel. Deze vorm van medicatietoediening is gekend als 'intrathecale chemotherapie'.
Radiotherapie, andere medicijnen, een
corticosteroïde therapie en een autologe
stamceltransplantatie met eigen stamcellen zijn andere behandelingsmogelijkheden die de arts vaak uitvoert in combinatie met de chemotherapie. Soms is een operatie nodig om geblokkeerde, bloedende of beschadigde darmdelen te verwijderen.
Prognose
De ziekte is snel dodelijk indien de patiënt geen behandeling krijgt. Echter valt meer dan de helft van de patiënten met een Burkitt-lymfoom te genezen met intensieve chemotherapie. Het genezingspercentage is echter lager als de kanker zich verspreid heeft naar het beenmerg of het ruggenmerg. De vooruitzichten zijn voorts slecht als de kanker terugkomt.
Complicaties
Mogelijke complicaties van een Burkitt-lymfoom omvatten complicaties van de behandeling en de verspreiding van de kanker (metastasen).
Lees verder