De koortslip en behandeling

Een koortslip, ook wel herpes labialis genoemd, is een vervelend ongemak dat regelmatig op kan treden. Meestal op de lippen, vandaar de naam koortslip. De koortslip wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus. Een koortslip of herpes koortslip voorkomen is onmogelijk, maar het is wel mogelijk de gevolgen te verzachten en beperken. Een geschikt middel is bijvoorbeeld een koortslipcreme, welke de lippen verzacht en de blaasjes doet verdwijnen.

Wat is een koortslip?

De herpes koortslip is de gangbare en informele benaming van een aandoening die officieël als herpes labialis door het leven gaat. Een koortslip is te herkennen aan een branderig gevoel op de lippen, gevolgd door pijnlijke blaasjes die open kunnen springen en vocht kunnen afscheiden. Een koortslip houdt meestal zo'n 7 tot 10 dagen aan en laat geen littekens achter.
Ongeveer 80 tot 90% van de mensen draagt het virus dat de koortslip veroorzaakt (het zeer besmettelijke herpes simplex virus) met zich mee. Vaak worden kinderen ongemerkt besmet door hun ouders op jonge leeftijd. Dit gaat meestal ongemerkt, al kunnen sommige kinderen er erg ziek van worden.
Een koortslip treft meestal jonge mensen. Naarmate men ouder wordt neemt de frequentie van de koortslip af. Gemiddeld krijgt men zo'n 3 keer per jaar een koortslip, als men er gevoelig voor is.
Wanneer je eenmaal besmet bent met het herpes simplex virus (HSV) draag je het de rest van je leven bij je. Af en toe wordt het virus actief en trekt het via een zenuw naar de oppervlakte van de huid, vrijwel altijd naar dezelfde plek.

Risicofactoren

Het actief worden van het virus kan door verschillende factoren uitgelokt worden. Veel voorkomende oorzaken zijn zonlicht, wind, menstruatie, vermoeidheid, wondjes of koorts.

Verschijnselen

Meestal begint de koortslip met een brandering gevoel op of rond de lippen. Mensen die al eerder een koortslip gehad hebben herkennen dit vaak als het begin van een koortslip en weten dat zij vanaf dat moment besmettelijk zijn. Na enkele uren tot dagen ontstaan er pijnlijke blaasjes op of rond de lippen. Deze blaasjes zijn gevuld met helder vocht en springen op een gegeven moment open waardoor het vocht er uit stroomt en er een wondje ontstaat. Op het wondje komt meestal een korstje wat vaak iets gelig van kleur is. Na een paar dagen valt dit korstje er weer af en is de huid eronder weer gaaf. Het besmettingsgevaar is vanaf dat moment weer geweken.

Besmetting

Besmetting gaat vaak ongemerkt en onbedoeld. Het vocht in de blaasjes geeft de grootste besmettingskans voor anderen. Het virus kan ook overgedragen worden via de mond naar het oog, een erg pijnlijke en tevens gevaarlijke aandoening. Niet iedereen die besmet is met het virus krijgt een koortslip, de oorzaak hiervan is niet bekend. Een koortslip ontstaat maar bij 10 tot 20% van de mensen die het virus bij zich dragen. Men kan anderen echter wel besmetten omdat het virus van tijd tot tijd actief is in de mond en/of keel. Er is vrij weinig te doen om het virus te voorkomen. Wel is gebleken dat mensen met een lage weerstand extra gevoelig zijn voor een koortslip, het is dus zaak de weerstand in goede staat te houden.

Tips en tricks

Het is het beste om te voorkomen dat risicofactoren een kans krijgen en het voorkomen van de koortslip. Zorg voor een goede weerstand door een goede conditie te behouden. Voldoende nachtrust, niet roken, gezond eten en regelmatig bewegen dragen hier aan bij. De lippen kunnen beschermd worden door een goede koortslipcreme met UVfactor.

Wanneer de koortslip eenmaal ontstaan is, is het zaak de klachten zo veel mogelijk te beperken. Om besmetting te voorkomen moet je altijd je handen wassen na het aanraken van de lippen en het gebied hieromheen. Het is verstandig om lichamelijk contact gedurende de koortslip zoveel mogelijk te vermijden, vooral met baby's en jonge kinderen. Orale seks dient ook vermeden te worden omdat het virus zich anders kan verplaatsen naar de geslachtsdelen. Oogmake-up kan je het beste vermijden of héél voorzichtig opbrengen om te voorkomen dat het virus zich uitbreidt naar de ogen. Washandjes, handdoeken en scheergerei moet je niet met anderen gebruiken. Wanneer je een middel tegen de koortslip gebruikt smeer het dan alleen op de getroffen plaatsen en niet eromheen, omdat het virus op die manier juist verspreid kan worden.

Behandeling

Hoewel een besmetting met het virus niet te genezen is, zijn er wel een aantal middelen op de markt die een koortslip kunnen voorkomen of verminderen. De genezingsduur kan bijvoorbeeld verkort worden.

Middelen met zinksulfaat of zinkoxide bevorderen het indrogen van de blaasjes en bestrijdt de jeuk. Er zijn zalven, gel en olie te koop met deze bestanddelen.

Middelen met aciclovir en penciclovir worden niet aangeraden. Deze middelen hebben namelijk behoorlijk wat bijwerkingen, zoals een licht stekend, brandering of verdoofd gevoel en kans op overgevoeligheid. Wanneer je bij de eerste tinteling begint met smeren kan je de koortslipperiode met hooguit één dag verkorten. In het blaasjesstadium en daarna werken middelen met aciclovir en peniclovir niet meer. Deze middelen mogen bovendien niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap of borstvoeding, omdat er niet genoeg bekend is over de effecten hiervan op het kind. Tenslotte kan het lichaam en virus gewend raken aan de middelen waardoor ze helemaal geen nut meer hebben. Resultaat kan zijn dat de middelen ook niet meer werken tegen een virus dat veel schadellijker is dan een koortslip.