Hart- en vaatziekten: Risicofactoren

Hart- en vaatziekte is doodsoorzaak nummer 1 in Nederland. Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontstaan van hart- en vaatziekten kunnen vergroten. Sommige risicofactoren kun je zelf beïnvloeden, andere niet.

Roken

Roken is een belangrijke risicofactor. Door de nicotine in de sigaret neemt de hartslag en de bloeddruk toe. Het hart vraagt om meer zuurstof. De koolmonoxide uit de tabaksrook heeft echter een deel van de plaats ingenomen van zuurstof. Het hart krijgt minder zuurstof. Dit verhoogd de kans op hartproblemen. Daarnaast zorgt roken ervoor dat de bloedvaten stuggere worden, waardoor cholesterol en vet zich makkelijker op de bloedvaten kunnen vastzetten. Dit zorgt voor dichtslibben van de bloedvaten en verhoogt de kans op het ontstaan van hart- en vaatziekten

Hoge bloeddruk

Er wordt gesproken van een hoge bloeddruk bij een onderdruk hoger dan 90 en een bovendruk hoger dan 140. Rokende personen, personen met overgewicht en personen met weinig lichaamsbeweging en veel stress, hebben een verhoogde kans op een hoge bloeddruk. Bij een hoge bloeddruk worden vaak medicijnen voorgeschreven. Tevens kan het aanpassen van de leefstijl ook bijdragen aan het verlagen van de bloeddruk, bijv. door minder zout te gebruiken.

Diabetes

Bij diabetes is het suikergehalte in het bloed ontregeld is. Een hoog suikergehalte in het bloed tast de bloedvaten aan, waardoor de kans op hart- en vaatziekten toeneemt.

Weinig lichaamsbeweging

Dat voldoende lichaamsbeweging gezond is weet iedereen. Veel Nederlanders denken dat ze genoeg bewegen. Uit onderzoek blijkt dat dit niet het geval is. Eén op de drie Nederlanders beweegt onvoldoende in de vrije tijd. Voldoende beweging (minstens een half uur per dag) verkleint de kans op hart- en vaatziekten. Het heeft tevens andere gunstige effecten, zoals sterkere botten, verbeterde spijsvertering, verbeterd cholesterolgehalte en gewichtsafname.

Ongezonde voedingsgewoonten

Onder een ongezonde voeding wordt een voeding verstaan rijk aan vet en zout en arm aan vezels. Een teveel aan verzadigd vet (slecht vet) verhoogt het cholesterolgehalte en zout kan de bloeddruk verhogen. Vezels zorgen voor de afvoer van cholesterol en vet met de ontlasting. Een tekort aan vezels kan daardoor gewichtsafname en cholesteroldaling beperken.

Overgewicht

Veel personen met hart- en vaatziekten hebben overgewicht; 79% heeft overgewicht, 28% heeft obesitas. Hoe meer overgewicht hoe groter de kans op het ontstaan van een hartinfarct. Hierbij is het ook van belang waar het vet op het lichaam opgeslagen is. Vooral buikvet geeft extra risico op het ontstaan van hart en vaatziekten.

Verhoogd cholesterolgehalte

Het totaal cholesterolgehalte is verhoogd bij een waarde boven de 5 mmol/l. Het eten van veel verzadigd vet, overgewicht, erfelijke aanleg, diabetes en/of een traag werkende schildklier kunnen hiervan de oorzaak zijn.

Alcoholmisbruik

Het effect van alcohol op het ontstaan van hart en vaatziekten is afhankelijk van de gebruikte hoeveelheden. Mogelijk speelt ook het drinkpatroon (bijv bij de maaltijden of tussendoor, vooral in het weekend of gespreid over alle dagen van de week) een rol. Overmatig alcoholgebruik is: langdurig gebruik van meer dan 3 alcoholconsumpties per dag.

Stress

Stress heeft invloed op de ademhaling, hartslag en bloeddruk. Het lichaam probeert extra zuurstof en voedingsstoffen naar de spieren en hersenen te sturen. Het hart helpt daarbij door sneller te kloppen en de druk in de bloedsomloop te verhogen. Zo kan stress de bloeddruk verhogen. Daarnaast komt het vaak voor dat mensen die onder stress gebukt gaan ongezonder leven; meer roken, drinken, ongezond eten en weinig rust nemen. Deze factoren verhogen de kans op een hart- en vaatziekten nog meer.

Leeftijd

Het risico op het ontstaan van hart- en vaatziekte neemt toe naarmate men ouder wordt.

Geslacht

Mannen hebben meer kans op het ontstaan van hart en vaatziekten dan vrouwen.

Aanleg

Er bestaat een verhoogd risico op het ontstaan van hart- en vaatziekten als een vader, moeder, broer of zus voor de leeftijd van 60 jaar een hart of vaatziekte had.