PIMS-TS: nieuwe kinderziekte gelinkt aan Covid-19

PIMS-TS staat voor Paediatric Inflammatory Multisystem Syndrome temporally associated with SARS-CoV-2. Dit is een nieuwe ontstekingsziekte bij kinderen en adolescenten waarbij er ontstekingen ontstaan aan meerdere organen. Omdat bij het overgrote deel van de kinderen antistoffen worden gevonden tegen SARS-CoV-2 wordt PIMS-TS vooralsnog (november 2020) gelinkt aan het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2, het virus dat Covid-19 veroorzaakt. Hoewel het een zeer zeldzame ontstekingsziekte is bij kinderen en adolescenten kan deze ziekte zeer snel en ernstig verlopen.

• PIMS-TS gelinkt aan Covid-19
• PIMS-TS
• MIS-C
• De symptomen van PIMS-TS
• Milde klachten
• Ernstige klachten
• De diagnose van PIMS-TS
• De behandeling van PIMS-TS
• De prognose van PIMS-TS

PIMS-TS gelinkt aan Covid-19

SARS-CoV-2 is het nieuwe coronavirus dat eind 2019 is ontdekt in Wuhan te China en zich binnen enkele maanden tot een pandemie heeft ontwikkeld. Covid-19, de ziekte die wordt veroorzaakt door dit nieuwe coronavirus, heeft op dit moment (november 2020) wereldwijd al miljoenen mensen geïnfecteerd en aan ruim een miljoen mensen het leven gekost. Iedereen, jong als oud, kan getroffen worden door dit nieuwe coronavirus. Ouderen en mensen met een onderliggende aandoening zijn het meest kwetsbaar. Bij kinderen en adolescenten verloopt Covid-19 over het algemeen asymptomatisch of slechts mild met klachten als hoesten en een loopneus. Echter in zeldzame gevallen lijkt het erop dat Covid-19 bij kinderen en adolescenten een hyperontsteking in het lichaam kan veroorzaken.

In april 2020 werd er door kinderartsen in het Verenigd Koninkrijk voor het eerst melding gemaakt van een stijgend aantal kinderen met Kawasaki-achtige ziekteverschijnselen. Bij de ziekte van Kawasaki ontstaan ontstekingen aan de bloedvaten bij kinderen. Vervolgens kwamen er meerdere meldingen uit diverse Europese landen, waaronder ook Nederland, en berichten uit Canada en de Verenigde Staten. Verschillende studies hebben inmiddels aangetoond dat het om een nieuwe ontstekingsziekte gaat die gelinkt lijkt te zijn aan Covid-19. Het merendeel van de kinderen krijgt klachten ongeveer 2 tot 6 weken na een infectie met het SARS-CoV-2-virus. Een aantoonbare actieve besmetting via een PCR-test is zeldzaam, echter bij grotendeels alle kinderen worden antilichamen in het bloed aangetroffen tegen het virus. Bij PIMS-TS lijkt er dus sprake te zijn van een verlate en abnormale afweerreactie van het lichaam op Covid-19.

Door artsen worden overeenkomsten geconstateerd met andere ontstekingsziekten zoals de ziekte van Kawasaki, maar ook verschillen. Zo verloopt PIMS-TS over het algemeen ernstiger en ligt de gemiddelde leeftijd van de patiënten een stuk hoger vergeleken met de ziekte van Kawasaki. De ziekte van Kawasaki treft meestal peuters tot de leeftijd van 5 jaar. PIMS-TS treft kinderen van alle leeftijden, zowel kleine kinderen als adolescenten, met een gemiddelde van 9 jaar. Ook lijkt PIMS-TS iets vaker voor te komen bij jongens en bij kinderen uit bepaalde etnische groeperingen. In de Verenigde Staten zijn de afgelopen maanden meer Latino's en kinderen van Afro-Amerikaanse afkomst in de ziekenhuizen opgenomen in vergelijking met kinderen van een andere etniciteit. Ook lijken voorheen gezonde kinderen deze nieuwe ontstekingsziekte te kunnen ontwikkelen. Bij meer dan de helft van de kinderen lijkt geen sprake te zijn van een onderliggende conditie zoals astma of obesitas.

PIMS-TS

In het Verenigd Koninkrijk en in andere Europese landen, maar ook in Australië gebruikt men voor deze nieuwe ontstekingsziekte bij kinderen de afkorting: PIMS-TS, dat staat voor Paediatric Inflammatory Multisystem Syndrome temporally associated with SARS-CoV-2.

MIS-C

Echter de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gebruikt voor dezelfde ziekte, de afkorting MIS-C dat staat voor: Multisystem Inflammatory Syndrome in Children. Ook het Centrum voor ziektecontrole en Preventie (CDC) in de Verenigde Staten spreekt over MIS-C in plaats van PIMS-TS.

De symptomen van PIMS-TS

De symptomen die kunnen voorkomen bij PIMS-TS zijn zeer divers en verschillen per kind. Soms is er slechts sprake van milde klachten, maar bij ongeveer de helft van de kinderen zijn de klachten zo ernstig dat een opname op een intensive care-afdeling van een ziekenhuis noodzakelijk is. Bij alle kinderen is er sprake van aanhoudende koorts (langer dan 3 dagen) en betrokkenheid van meerdere organen waaronder het hart, de longen, de hersenen, de huid, de maag en darmen of de nieren.

Milde klachten

Milde klachten kunnen bestaan uit:

• maag- en darmklachten in de vorm van buikpijn, diarree, overgeven of misselijkheid
• oedeem (gezwollen) handen en/of voeten
• keelpijn of droge hoest
• hoofdpijn, spierpijn of nekpijn
• vergrote lymfeklieren
• vermoeidheid
• rode en pijnlijke ogen (conjunctivitis)
• roodheid van de tong met puntjes (aardbeientong)

Ernstige klachten

Ernstige klachten ontstaan vaak door de betrokkenheid van hart en/of nieren, bijvoorbeeld door een ontsteking van de hartspier (myocarditis) of het hartzakje (pericarditis) of acute nierinsufficiëntie, en kunnen bestaan uit:

• extreem lage bloeddruk
• snelle hartslag
• verwardheid
• laag zuurstofgehalte
• trombose
• ernstige benauwdheid
• shock

De diagnose van PIMS-TS

Er is geen specifieke test die PIMS-TS aantoonbaar maakt. Omdat PIMS-TS overlappingen vertoont met diverse andere ziekten, zoals de ziekte van Kawasaki, zullen er verschillende middelen worden ingezet om de diagnose PIMS-TS te kunnen stellen of te verwerpen. Bijvoorbeeld bloed- en urineonderzoek, longfoto's, echo van het hart of een hartfilmpje (ECG).

Door de WHO zijn de volgende criteria opgesteld om vast te stellen of er bij kinderen en adolescenten sprake is van PIMS-TS.

1. Het moet gaan om een kind of adolescent tussen de 0 en de 19 jaar.
2. Twee van de volgende symptomen moeten voorkomen: huiduitslag, oogontsteking of ontstekingen aan handen en/of voeten, lage bloeddruk of shock, aanwijzingen voor hartcomplicaties (myocarditis of pericarditis) tekenen van bloedklontering in de bloedvaten (trombose) en maag- en darmklachten.
3. Er moeten verhoogde ontstekingswaarden zichtbaar zijn; zoals een verhoogde bezinking (BSE) of verhoogde CRP-waarden.
4. Andere bacteriële of virale infecties moeten worden uitgesloten
5. Er moet bewijs zijn van een infectie met het SARS-CoV-2 virus. Dit kan door een positieve PCR-test (speekseltest), een positieve bloedtest waarbij antilichamen tegen het virus zichtbaar zijn of bewijs van nauw contact van het kind met een Covid-patiënt.

De behandeling van PIMS-TS

De ingezette behandeling hangt af van de ernst van de klachten van de patiënt. Bij ongeveer de helft van de kinderen is intensieve behandeling nodig. Patiënten moeten dan bijvoorbeeld via een infuus behandeld worden met ontstekingsremmende of immuunonderdrukkende medicatie om het overactieve immuunsysteem tot rust te brengen. Ook is vaak ondersteunde behandeling nodig in de vorm van toediening van extra zuurstof of extra vocht.

De prognose van PIMS-TS

Vooralsnog (november 2020) wordt PIMS-TS gelinkt aan Covid-19. Het Europese Centrum voor ziektepreventie en ziektebestrijding (ECDC) benoemt dat het aannemelijk is, maar nog niet onomstotelijk is bewezen, dat deze nieuwe ontstekingsziekte bij kinderen wordt veroorzaakt door het nieuwe coronavirus. Ook benoemt dit orgaan specifiek dat de kans klein is dat kinderen PIMS-TS ontwikkelen en de kans zeer klein is dat kinderen ernstige complicaties krijgen. Artsen zijn wereldwijd alert gemaakt en goed op de hoogte van de symptomen van PIMS-TS. Ook is aan hen gevraagd informatie en gegevens te verzamelen en te delen zodat er zo snel mogelijk met de juiste behandeling gestart kan worden. In acute situaties lijkt het overgrote deel van de patiënten goed te genezen. De mortaliteit van PIMS-TS ligt op dit moment (november 2020) op minder dan 2%.