Een depressie is geen dipje

Iedereen is wel eens neerslachtig, maar het is belangrijk dat er een onderscheid gemaakt wordt tussen neerslachtigheid van voorbijgaande aard en een depressie. Een depressie is een heuse ziekte, een ziekte die behandeld moet worden. Een depressie kan gepaard gaan met heel wat verwikkelingen waarvan de meest tragische zelfdoding is. "Ik zie het niet meer zitten", "mijn leven is een puinhoop", het zijn zinnetjes die je wel vaker hoort, maar de betekenis ervan mag niet geminimaliseerd worden. Achter de opmerkingen kan een ernstig gezondheidsprobleem schuilen, een van de grootste problemen, zowel qua ernst als qua incidentie, nl. depressie. Ongeveer één persoon op de drie heeft ooit te maken met een depressie, een ziekte die tot zelfdoding kan leiden. Volgens een studie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) zouden depressies tegen 2020 op nummer twee kunnen staan op de lijst van de meest voorkomende ziektes wereldwijd.

Een persoon op drie krijgt vroeg of laat last van een depressie

Een depressie kan iedereen overkomen op elke leeftijd en in welke sociale en economische klasse dan ook. Wel kunnen de symptomen van de depressie verschillen naargelang de leeftijd. Jongeren verbergen hun verdriet soms door weg te lopen, door gevaarlijk gedrag te tonen of door te roken en of te drinken. Volwassenen kunnen zich isoleren en pogen om hun depressieve klachten te verbergen achter andere klachten. Depressies worden vaak gezien als een probleem dat zo goed als uitsluitend bij vrouwen voorkomt. Depressie komt wel twee keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen voor de leeftijd van 55 jaar, maar dat wil zeker niet zeggen dat depressie een vrouwenziekte is. Feit is wel dat vrouwen makkelijker over verdriet praten dan mannen en dat vrouwen makkelijker de stap naar de huisarts zetten dan mannen. Die gaan meestal niet praten, maar zich afzonderen. Niet zelden vertonen mannen depressief zijn destructief gedrag: ze gaan te veel drinken, worden agressief, enz. Het is ook zo dat zelfdoding drie keer vaker voorkomt bij depressieve mannen dan bij depressieve vrouwen. Vrouwen doen wel meer pogingen tot zelfdoding, maar vragen ook vaker om hulp.

Wat maakt iemand depressief?

Er zijn heel wat oorzaken die tot een depressie kunnen leiden:

• erfelijke factoren,
• stoornissen in het zenuwstelsel,
• traumatische ervaringen in een recent of ver verleden,
• een angstige of perfectionistische persoonlijkheid,
• stress op het werk of in het privé leven (overlijden, ziekte, scheiding, enz.)
• verslaving, ...

Hoe meer factoren, hoe groter het risico op een depressie. Bovendien is het risico op terugval na een depressie aanzienlijk, ook als de er geen uitlokkende factoren zijn.

Gedeprimeerd of depressief?

Men kan een paar dagen neerslachtig zijn of gedeprimeerd, maar een depressie houdt minstens twee weken aan. Deze depressie gaat gepaard met de volgende symptomen:

• een gebrek aan levenslust, zelfs in die mate dat een verlangen naar de dood optreedt,
• vermoeidheid,
• prikkelbaarheid,
• diepgaan pessimisme,
• slaapstoornissen,
• eetluststoornissen, dalend of stijgend lichaamsgewicht,
• concentratie en geheugenstoornissen, ...

Levensgevaar ten gevolge van depressie

Depressies kunnen dramatische gevolgen hebben. Iemand die depressief is kan al snel in een vicieuze cirkel belanden. Hij voelt zicht slecht, dag in dag uit, waardoor nog meer problemen opduiken, problemen met de partner, met de familie, op het werk, enz. Mogelijk gaat iemand met een depressie slechter presteren op het werk en word hij ontslagen. Daardoor gaat hij zich nog meer isoleren, minder zelfvertrouwen hebben en minder vertrouwen in anderen die ook het vertrouwen in hem verliezen. Ook financiële problemen kunnen opduiken. Daarbij komt nog dat een depressie gepaard kan gaan met secundaire aandoeningen zoals maagzweren, cardiovasculaire aandoeningen, huidziekten en ga zo maar door... Tenslotte is het risico op zelfdoding dertig keer groter bij iemand die een depressie heeft. 80% van de patiënten met een depressie hebben zelfmoordgedachten en net zoveel gevallen van zelfdoding worden veroorzaakt door een depressie.

Wat kan men doen aan een depressie?

Bij aanhoudende zwaarmoedigheid (depressie) moet men de gemoedsgesteldheid vooral niet blijven verbergen. Integendeel. Men moet erover praten, met een naaste bijvoorbeeld, maar nog liever ook met de huisarts. Hij is de persoon bij uitstek om naar u te luisteren en om u te helpen bij de behandeling van u depressie. Zo kan hij u bijvoorbeeld al dan niet doorverwijzen naar een andere hulpverlener. Hoe vroeger een depressie behandeld wordt, hoe groter de kans op een geslaagde behandeling. Vandaag wordt een depressie vaak behandeld door combinatie van geneesmiddelen en psychotherapie (pillen en praten). Deze combinatie blijkt doeltreffender te zijn dan elk van beide behandelingen apart.

De psychotherapeutische follow-up van iemand met een depressie bestaat uit regelmatige consultaties voor de patiënt en soms ook voor zijn naasten. Voor de keuze van een therapeut volgt u best het advies van u behandelende arts. Doet u dat niet, dan moet u wel kiezen voor iemand met een geschikte opleiding. De titel van 'psychotherapeut' is nog altijd niet wettelijk beschermd. De term kan gebruikt worden voor psychologen en psychiaters, maar ook door eender wie die een bordje aan zijn deur hangt. Antidepressiva hebben tot doel de fysiologische stoornissen van de depressie te corrigeren die verantwoordelijk zijn voor een aantal symptomen van depressie. Een paar maanden na het uitblijven van de symptomen van de depressie, moet de behandeling progressief afgebouwd worden. Dat mag niet op eigen initiatief, het is heel belangrijk dat men de raad van de arts inwint en correct opvolgt.

Is mijn naaste depressief?

De helft van de mensen met een depressie doet een beroep op professionele hulp, maar de andere helft doet dat niet en verzwijgt het probleem van de depressie meestal ook voor zijn naasten en zijn omgeving. Ze zijn bang voor de reacties, voor een gedwongen ziekenhuisopname of ze denken ten onrechte dat ze er wel alleen weer bovenop kunnen komen. In geval van een overlijden, een scheiding of moeilijkheden op het werk, moet u waakzaam zijn en de mogelijkheid van depressie overwegen wanneer iemand niet komt opdagen op het werk, zich afzondert, zich agressief gedraagt, klacht uit, enz.

Een depressie die gecamoufleerd wordt, heeft vaak te maken met de moeilijkheden die iemand heeft om toe te geven dat hij geen levenslust meer heeft, zowel tegenover zichzelf als tegenover de anderen. Hij zoekt dan andere wegen om zijn lijden t.g.v. de depressie te uiten.

De meest voorkomende klachten van een verborgen depressie zijn symptomen van depressie (eetluststoornissen, slapeloosheid, vermoeidheid, neerslachtigheid, enz.), maar ook diffuse pijn, hoofdpijn, spijsverteringsstoornissen, duizeligheid, een verminderd libido, enz. De klachten van depressie hebben een ding gemeenschappelijk en dat is afwezigheid van een precieze oorzaak, ook na een aantal medische onderzoeken. En dat terwijl de patiënt zich steeds slechter gaat voelen.

Hoe kan ik mensen met een depressie helpen?

Veel mensen denken dat ze iemand met een depressie moeten wakker schudden en hem op zijn verantwoordelijkheid wijzen. Dat doet men beter niet. Iemand die depressief is kiest er niet voor om ziek te zijn en bovendien voelt hij zich behoorlijk slecht en schuldig. U hoeft niet alles te slikken, maar u kunt een persoon met een depressie wel stimuleren op een niet agressieve manier. U kunt de troeven van de persoon benadrukken in plaats van zijn fouten in de verf te zetten. Het belangrijkste is dat u er bent voor iemand in nood en dat er een dialoog is. U kunt een persoon met een depressie ook aanmoedigen om zijn arts te raadplegen. Als hij toespelingen maakt op zelfmoord t.g.v. de depressie dan moet u dat serieus nemen. Uw steun kan de persoon helpen.

U moet weten dat u geen schuld hebt aan de depressie van iemand anders en dat u zich niet mag laten meesleuren.