Het lymfatisch systeem

Het lymfatisch systeem begint als dunne lymfevaatjes met een gesloten uiteinde. De dunne lymfevaatjes verenigen zich tot lymfevaten. Deze lymfevaten kom samen bij een lymfeklier, waaruit dan een groter lymfevat verdergaat. Deze lymfevaten komen uit in grote lymfestammen. Het allergrootste lymfevat mondt uit in en ader ter hoogte van de linkerschouder. In de lymfevaten is een langzame doorstroming van lymfe. De lymfevaten zitten vol kleine klepjes. Op verscheidene plaatsen in het lichaam zijn groepen lymfeklieren. In de lymfeklieren vind de afweer tegen ontstekingen plaats. Daar worden ook de witte bloedcellen aangemaakt, die voor de afweer zorgen.

Indien in een lymfeklier een ontsteking plaatsvindt, spreken we van een lymfeklierontsteking. Deze vertoont dan verschijnselen van ontsteking zoals, zwelling en pijn. Roodheid, ook een typisch kenmerk van een ontsteking is niet te zien, aangezien de lymfeklieren onder de huid liggen. Het lymfesysteem ligt door het hele lichaam verspreid, infecties gaan door dit systeem heen en kunnen zo dus op elke plaats in het lichaam terecht komen. De lymfeklieren worden van bloed voorzien door een slagadertje. Bepaalde infectieziekten, zoals de ziekte van Pfeiffer, hebben een sterke aantrekkingskracht voor lymfeklieren. Kankercellen worden ook door de lymfevaten afgevoerd en daar zoveel mogelijk tegengehouden.

Onderzoek van de lymfeklieren

Normale lymfeklieren zijn zo groot als een erwt en bijna niet te voelen, zo week zijn ze. Lymfeklieren zijn bij onderzoek te voelen op de volgende plaatsen:

• Onder de kin
• Achter de kaakhoek
• In de hals
• Bij de achterhoofdsknobbel
• Boven en onder het sleutelbeen
• In de oksels
• Aan de binnenkant boven de elleboog
• In de lies

Verstoppingen in de lymfeafvoer veroorzaken lymfeoedeem. Bij lymfeoedeem kan men een putje in de huid drukken, net als bij een gewoon oedeem, dat even blijft staan. Het verschil is dat oedeem, door vocht veroorzaakt, na een nacht rust verdwenen is. Lymfeoedeem blijft, als het niet wordt behandeld, bestaan.

Infectieziekten en de lymfeklieren

Infectieziekten kunnen een vergroting veroorzaken van een lymfeklier, of van alle lymfeklieren en de milt. De plaatselijke lymfekliervergroting komt het meest voor in de hals en bij de kaakhoek. De oorzaak van de vergroting is een infectie in de mondholte, neusholte of keelholte. Infecties aan de armen geven zwellingen in de oksel en boven de elleboog. Infecties van de benen, voeten en geslachtsorganen geven zwellingen in de liezen. Een vergroting in het gehele lichaam, met eventueel ene miltvergroting, komt voor bij de ziekte van Pfeiffer, bij toxoplasmose en bij cytomegalie.

Ziekte van Pfeiffer

De ziekte van Pfeiffer wordt veroorzaakt door een virus en overgebracht door hoesten en zoenen. Het meest komt de ziekte voor bij mensen tussen de 10 en 35 jaar. De incubatietijd bedraagt 1 tot 2 weken. De verschijnselen lijken meestal erg op de verschijnselen van een griepje, keelpijn, koorts en lymfeklierzwellingen. De amandelen kunnen ontstoken zijn, met een wit beslag. De spieren zijn vaak pijnlijk. Een meer ernstige bijwerking is dat de lever ontstoken kan raken, waardoor geelzucht, misselijkheid en verlies van eetlust ontstaan. De vaststelling van de ziekte gebeurd door bloedonderzoek. De ziekte geneest zonder behandeling. Kinderen krijgen de infectie vaak in een lichte vorm en zijn binnen een week weer genezen. Volwassen blijven vaak enige maanden last houden van ernstige vermoeidheid.

Toxoplasmose

toxoplasmose is een infectieziekte, die veroorzaakt wordt door de Toxoplasma gondii, een eencellig dierlijk organisme. Dit eencellig organisme komt voornamelijk bij katten voor. Besmetting vind plaats via ontlasting van katten. De verschijnselen zijn meestal vaag; koorts, algehele malaise en vergrote lymfeklieren en milt. De ziekte is meestal niet ernstig, behalve bij zwangerschap.

Cytomegalie

Cytomegalie is een infectieziekte, die veroorzaakt wordt door het cytomegalievirus. Het virus zit in het speeksel van gezonde mensen. Over het algemeen verloopt de ziekte ongemerkt. De verschijnselen die eventueel kunnen optreden lijken op die van de ziekte van Pfeiffer. Ook deze infectieziekte van de lymfeklieren geneest vanzelf.

Kwaadaardige ziekten van de lymfeklieren zijn:

• Ziekte van Hodgkin
• Uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen

Ziekte van Hodgkin

Over de oorzaak van de ziekte van Hodgkin tasten wetenschappers geheel in het duister. De ziekte lijkt over het algemeen voor te komen bij jong volwassen, voornamelijk van het mannelijke geslacht. De verschijnselen van deze ziekte zijn een abnormale groei in de lymfeklieren. Het begint met een plaatselijk proces, dat probeert zich te verspreiden. De voorkeursplaatsen zijn, de hals, tussen de longen en in de buik. Daarna volgt de uitbreiding naar de milt, longen, lever, huid, maag, nieren, darmkanaal en als laatste het centraal zenuwstelsel.

Het eerste verschijnsel is het ontstaan van koorts, met schommelende temperaturen. Men transpireert hevig, en is enorm moe. De eetlust is zeer gering. Indien de klieren in de hals aangedaan zijn, ontstaat er een pijnloze klomp opgezwollen klieren.
Het vaststellen van de ziekte, word gedaan door een biopt van de vergrote klier te nemen en door bloedonderzoek. Het vroegtijdig herkennen van de ziekte is van groot belang, omdat dan ook meteen behandeld kan worden. De behandeling bestaat bestraling en cytostatica.

Uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen

• vergrote lymfeklieren in de hals kunnen uitzaaiingen bevatten van een kankergezwel aan de schildklier en aan het strottenhoofd.
• in de lymfeklieren in de oksels kunnen uitzaaiingen voorkomen van een kankergezwel in de borst.
• in de lymfeklieren boven het linkersleutelbeen kunnen uitzaaiingen zitten van een kankergezwel aan de maag of de longen.