Verhoogd cholesterolgehalte

Cholestrol is een vetachtige substantie die gemaakt wordt in onze lever die in twee vormen voorkomt: LDL cholesterol en HDL cholesterol. Wanneer je een te hoog cholesterolgehalte hebt, betekent dit dat je bloed te veel cholesterol bevat. Hier merk je doorgaans niets van. Toch kan een te hoog cholesterolgehalte verstrekkende gevolgen hebben, zoals hart- en vaatziekten. Een verhoogd cholesterolgehalte versnelt het dichtslibben van de slagaderen, waardoor slagaderverkalking op kan treden.

Te hoog cholesterolgehalte

• Cholesterol
• Meten van het cholesterolgehalte
• De oorzaak van een verhoogd cholesterolgehalte
• Behandeling van een te hoog cholesterolgehalte
• Gezond eten en cholesterol

Het cholesterol in ons lichaam wordt deels aangemaakt door onze lever, het andere deel krijgen wij binnen via onze voeding. Sommige producten, zoals ei, leveren direct cholesterol. Andere producten worden door ons lichaam in cholesterol omgezet, zoals verzadigd vet. Cholesterol heeft een nuttige functie in ons lichaam. Het helpt bij de bouw van lichaamscellen en de aanmaak van hormonen, vitamine D en galzuren.

Cholesterol

Cholesterol is een stof die tot een groep behoort die lipiden ('vetten') genoemd worden. Er zijn verschillende soorten lipiden, cholesterol is er daar een van.

Er zijn twee soorten cholesterol; LDL-cholesterol en HDL-cholesterol. HDL staat voor Hoge Dichtheid Lipoproteïne en is de gunstige soort cholesterol. Dit neemt namelijk de slechte LDL-cholesterol op uit het bloed en brengt het naar de lever waar het afgebroken wordt. LDL is de afkorting van Lage Dichtheid Lipoproteine en is ongunstig voor de gezondheid omdat het zich vastzet aan de bloedvatwanden waar ze zorgen voor het dichtslibben van de aderen. Dit wordt artheroscelorse genoemd.

Meten van het cholesterolgehalte

Vaak komt men erachter dat men een te hoog cholesterolgehalte of cholesterol level heeft wanneer men voor een compleet ander euvel naar de huisarts gaat, of wanneer men een keuring moet doen voor bijvoorbeeld werk. Je kan achter de hoogte van je cholesterol niveau komen met behulp van een bloedonderzoek. Er wordt een buisje bloed afgenomen dat geanalyseerd wordt in het laboratorium. Wanneer uit een eerste meting blijkt dat je een verhoogd cholesterolgehalte hebt, wordt er een tweede test gedaan voor de zekerheid. Tussen deze metingen moet minimaal een week als tussenpoze zitten. Er bestaat ook een soort cholesterol test die je thuis kunt doen.

Je cholesterolgehalte is niet constant, het schommelt. Mede daarom wordt altijd een tweede meting gedaan. Bij deze metingen wordt je totale cholesterolgehalte gemeten, dit is de optelsom van beide soorten cholesterol. Met behulp van een derde meting kunnen de precieze waarden van beide vormen achterhaald worden.

Wat wordt er precies gemeten? Dit is de waarde van de hoeveelheid millimol per liter bloed, afgekort met mmol/l. Er is sprake van een verhoogd cholesterolgehalte bij een waarde van meer dan 5 mmol/l. 'Te hoog' is echter geen indicator voor een enorme risicofactor. Wanneer iemand verder goed op gewicht is, gezond eet en voldoende beweegt hoeft een licht verhoogd cholesterolgehalte geen belemmering te zijn.

De oorzaak van een verhoogd cholesterolgehalte

Na een positieve uitslag op de bloedtest gaat men proberen de oorzaak van het verhoogde cholesterol te achterhalen. In veel gevallen is er geen specifieke lichamelijke oorzaak aan te wijzen en is de aandoening een gevolg van het samenspel tussen bepaalde eet- en leefgewoonten. Er bestaat ook een erfelijke vorm van verhoogd cholesterol, dit wordt erfelijke dyslipidemie genoemd. Bepaalde medicijnen en bepaalde ziekten kunnen echter een verhoogd cholesterolgehalte en gevolg hebben.

Risicofactoren voor een verhoogd cholesterolgehalte

Er zijn diverse risicofactoren aan te wijzen die bijdragen aan het ontstaan van een te hoog cholesterolgehalte:

• Roken
• Hoge bloeddruk
• Diabetes
• Leeftijd: hoe ouder men is hoe groter de kans op een verhoogd cholesterolgehalte
• Mannen krijgen vaker hart- en vaatziekten dan vrouwen

Behandeling van een te hoog cholesterolgehalte

De behandeling van een te hoog cholesterolgehalte zal voornamelijk draaien rondom het verminderen van het aantal en de sterkte van de risicofactoren. Het hoofddoel hierbij is de kans op een hart- of vaatziekte drastisch te verlagen. Vaak wordt de complete leefstijl van iemand aangepast, alleen op deze manier kan men het cholesterolgehalte verlagen.

Gezonder gaan leven

De meest voorkomende risicofactoren hebben betrekking op de leefstijl. Dit houdt onder meer het voedsel, de beweging, gewoonten etcetera in. Deze risicofactoren kan je omzetten in beschermende factoren door slechte gewoonten en ongezond leven aan te pakken. Veel risicofactoren hangen met elkaar samen en beïnvloeden elkaar wederzijds. Zo draagt stress bij aan een hoge bloeddruk en een hoge bloeddruk weer aan een te hoog cholesterolgehalte.

Medicatie

In sommige gevallen is de oorzaak van het te hoge cholesterolgehalte te wijten aan een lichamelijke oorzaak, zoals een bepaalde andere aandoening. Medicijnen worden echter vaak pas toegepast wanneer men niet (genoeg) geholpen blijkt met het aanpassen van de leefstijl.

Er zijn vier groepen cholesterolverlagende medicijnen bekend:

1. Statines
2. Fibraten
3. Galzuurbindende harsen
4. Nicotinezuuranaloga

Statines hebben de voorkeur in de behandeling met medicatie. Deze medicijnen hebben de minste bekende bijwerkingen. Statines remmen de aanmaak van cholesterol in de lever. Ze verlagen het slechte LDL-cholesterol en verhogen het goede HDL-cholesterol. Bekende statines hebben merknamen als Lipitor, Canef, Selektine, Crestor en Zocor.

Fibraten verlagen het LDL-cholesterolgehalte minder dan de statines. Zij verhogen echter ook het HDL-gehalte. Bij mensen met diabetes is dit vaak het medicijn van voorkeur. Bekende merknamen fibraten zijn Bezalip, Hyperlipen, Modalim, Clofibraat en Lopid.

Galzuurbindende harsen zijn medicijnen die onhandig in het gebruik zijn. Men dient deze medicatie namelijk voor, tijdens of kort na de maaltijd in te nemen met een poeder. Men moet hierbij denken aan drie tot zes pakjes per dag. Deze medicijnen zijn erg veilig en hebben merknamen als Colestid, Colestyramine en Questran.

Nicotinezuuranaloga worden bijna niet meer voorgeschreven omdat ze vrij prijzig zijn en veel bijwerkingen hebben. Deze medicatie wordt uitgegeven onder merknamen als Nedios en Complamin.

Oorzaak behandelen

In zeldzame gevallen heeft het verhoogde cholesterol te maken met een lichamelijke aandoening, zoals aandoeningen aan de schildklier of de nieren. In deze gevallen kan het dus raadzaam zijn de primaire oorzaak aan te pakken, dan verlaagt het cholesterolgehalte vanzelf mee.

Gezond eten en cholesterol

Gezond eten is één van de essentiële stappen voor het verlagen van het cholesterolgehalte. Dit kan met behulp van een cholesterolverlagend dieet. Dit bestaat over het algemeen uit de volgende ingrediënten:

• Gevarieerd eten
• Matig met verzadigde vetten
• Ruimschoots brood, pasta, rijst en aardappelen eten
• Veel groente en fruit eten
• Het gewicht op peil houden
• Zuinig aan doen met zout
• Veel drinken (met uitzondering van alcoholische dranken)

Verzadigde vetten

Ons lichaam maakt zelf cholesterol aan. Onder invloed van verzadigde vetten gaat het lichaam nog meer cholesterol aanmaken, wat kan leiden tot een verhoogd cholesterolgehalte. Het is daarom zaak de inname van verzadigde vetten te beperken.

Het verschil tussen verzadigd en onverzadigd vet is dat verzadigd vet geen andere stoffen aan zich kunnen binden en onverzadigde vetten wel. Verzadigde vetten hebben een slechte invloed op het LDL-cholesterol, het slechte cholesterol. Onverzadigde vetten verhogen het HDL-cholesterolgehalte, het goed cholesterol dus.

Sommige producten bevatten een grote hoeveelheid aan verzadigd vet:

• Orgaanvlees
• Eieren
• Snacks
• Frituurvet
• Producten met volle melk
• Garnalen en paling

Veel dierlijke producten bevatten verzadigd vet. Een soort 'vuistregel' is dat vloeibare vetten beter zijn dan vaste vetten.

Sommige producten bevatten een grote hoeveelheid aan onverzadigd vet:

• Olijfolie, zonnebloemolie en slaolie
• Halvarine en margarine
• Vette vis (zoals haring, makreel en zalm)
• Pinda's en noten
• Vloeibare bak- en braadproducten