BMR: onschuldige kinderziekten?
Een kind dat gevaccineerd moet worden krijgt met 14 maanden de eerste BMR- prik. Dit vaccin beschermt tegen een drietal vervelende kinderziekten, te weten: bof, mazelen en rodehond. Ook al wordt tegen deze ziekten ingeënt, toch komen ze nog best wel eens voor. We vergeten echter al gauw dat de vaccinaties ervoor zorgen dat de ziekten minder erg toeslaan en weinig gevolgen hebben. In tegenstelling tot vroeger; toen was je echt doodziek wanneer je geveld werd door een van deze ziekten!
De BMR- vaccinatie staat voor de ziekten
bof,
mazelen en
rodehond. Iedereen heeft wel eens van deze ziekten gehoord of er zelf mee te maken gehad. Want inderdaad, ze komen nog steeds wel voor, vooral in groeperingen die zich om religieuze redenen niet laten inenten. Wanneer je wel gevaccineerd bent en je krijgt toch een van deze ziekten, richten ze in elk geval niet de schade aan die ze kunnen aanrichten. Ook al klinken ze namelijk als onprettige en onschuldige kinderziekten, in het verleden hebben ze zelfs vele doden op het geweten!
Besmetting Bof
Gelukkig is dit een ziekte die door vaccinatie bijna niet meer voorkomt. Het wil echter niet zeggen dat de ziekte volledig verdwenen is, nog steeds komen er jaarlijks verschillende meldingen binnen van de bof. De reden hiervan is dat het een zeer besmettelijke ziekte is en dat kinderen het makkelijk op elkaar of op hun ouders doorgeven, door middel van hoesten en niezen. De bof wordt veroorzaakt door het bofvirus en is besmettelijk van 5 dagen voordat de ziekteverschijnselen optreden tot ruim een week erna. De incubatietijd is 2 tot 3 weken. Meestal verloopt de ziekte vrij mild en ongeveer 1 op de 3 kinderen heeft helemaal nergens last van. Ook volwassenen kunnen de bof krijgen, ook al zijn ze als kind er tegen ingeënt. Vaak voelen zij zich toch een stuk zieker dan wanneer kinderen er last van hebben, maar ernstige complicaties zoals die vroeger aan de orde waren, treden ook bij hen amper nog op.
Schade
De bof is een ziekte van de speekselklieren die in 4 tot 10 van de 100 gevallen kan leiden tot hersenvliesontsteking. Ook kunnen in zeer uitzonderlijke gevallen ontstekingen aan de alvleesklier, eenzijdige doofheid of reuma voorkomen als complicatie bij de bof. De meest algemene ziekteverschijnselen zijn koorts en het opzetten van een of twee wangen, aangezien meestal de oorspeekselklier ontstoken raakt. Soms zetten ook de speekselklieren in de mond op waardoor het pijn doet om te eten of te praten. Over het algemeen zijn de zwellingen na een week of twee weer weg en ben je weer beter.
Buiten hersenvliesontsteking, doofheid en ontstekingen aan de alvleesklier kan de bof in extreme gevallen leiden tot ontstekingen aan de inwendige geslachtsorganen, waardoor blijvende onvruchtbaarheid kan ontstaan. Voor de bof is geen behandeling met medicijnen mogelijk; paracetamol kan de pijn en koorts verlichten. Voordat er gevaccineerd werd belandden er jaarlijks zo’n 300 tot 800 kinderen en volwassenen in het ziekenhuis ten gevolge van een hersenvliesontsteking door de bof. Sinds 1987 wordt er ingeënt tegen de bof en deze vaccinatie biedt 95 % van de mensen een goede bescherming. Mede hierdoor komt de bof tegenwoordig haast niet meer voor.
Besmetting mazelen
Ook al klinkt het hebben van de mazelen als een gewone kinderziekte zonder al teveel complicaties, toch kan het een zeer gevaarlijk en uiterst besmettelijk virus zijn, dat zelfs tot de dood kan leiden. Mazelen worden veroorzaakt door een virus en is uiterst besmettelijk; 1 kind besmet vaak 10 anderen. Besmetting vindt plaats doordat er druppeltjes in de lucht ontstaan bij niezen en hoesten en je bent besmettelijk van 1 tot 2 dagen voordat de ziekteverschijnselen optreden tot 4 dagen erna. De incubatietijd ligt zo rond de 10 dagen. De meest voorkomende verschijnselen zijn hoge koorts, verkoudheid en rode ogen, witte vlekjes met een rode stip in de mond en uitslag die begint in gezicht en nek en uiteindelijk tot een bijna egale, rode huid leidt.
Schade
Bij toch nog 5 tot 10 % van de mensen ontstaat als gevolg van de mazelen een oorontsteking die tot blijvende doofheid kan leiden. Zelden komt er longontsteking bij kijken, die in sommige gevallen levensbedreigend kan zijn. Bij 1 op de 1000 mensen (meestal kinderen) treedt er een acute hersenontsteking op die vaak blijvende hersenschade als gevolg heeft en 1 tot 2 van de 1000 mensen overlijdt aan deze nare ziekte.
Helaas zijn er voor de mazelen geen medicijnen beschikbaar; er kan slechts pijnbestrijding plaatsvinden met behulp van paracetamol. Wanneer er een bacteriële infectie bovenop komt, kan deze vaak met antibiotica bestreden worden maar tegen een hersenontsteking is helemaal niets te doen.
In landen waar niet gevaccineerd wordt overlijden jaarlijks 300.000 kinderen ten gevolge van de mazelen. In Nederland komt de ziekte sinds het ontstaan van het vaccin in 1976 niet veel meer voor, behalve bij groeperingen die niet vaccineren; hier breken van tijd tot tijd nog steeds mazelen- epidemieën uit.
Besmetting Rodehond
Rodehond is een ziekte die veroorzaakt wordt door een virus en zeer besmettelijk is; 1 besmet persoon steekt gemiddeld 7 tot 8 anderen aan. Een zwangere vrouw kan zelfs via de placenta haar ongeboren baby aansteken met alle gevolgen van dien; bij 1 op de 4 vrouwen leidt dit tot afwijkingen bij het kind en de besmetting kan zelfs eindigen in een miskraam. Rodehond wordt, net als bof en mazelen, verspreid via druppeltjes in de lucht die ontstaan bij hoesten en niezen. Als je besmet bent, duurt het ongeveer twee weken voordat de ziekteverschijnselen optreden en tien dagen voor het uitbreken van de uitslag tot 1 week erna, ben je besmettelijk voor anderen. Ongeveer de helft van de mensen die rodehond krijgen, heeft nergens last van. Voel je je wel ziek, dan uit zich dit meestal in een vlekkerige, rozerode uitslag op de huid, die meestal begint in het gezicht en zich daarna snel verspreid over nek, romp en ledematen. Wanneer een kind wat ouder is en de ziekte krijgt, voelt het zich vaak grieperig en met name oudere meisjes en vrouwen kunnen last krijgen van gewrichtspijn.
Schade
De complicaties die bij rodehond kunnen optreden, komen zeer zelden voor. Gewrichtsontstekingen duiken nog het meest op, een tekort aan bloedplaatjes zeer zelden en nog uitzonderlijker is het ontstaan van een hersenontsteking.
Voor een ongeboren kind echter kunnen er zeer veel en ernstige gevolgen aan de rodehond vastzitten:
- Afwijkingen aan hart en ogen
- Doofheid of slechthorendheid
- Groeiachterstand
- Lever- of miltvergroting
- Tekort aan bloedplaatjes
- Afwijkingen aan botten
- Afwijkingen aan urinewegen
- Aandoeningen aan het zenuwstelsel
Hoe vroeger in de zwangerschap, des te groter de kans op een miskraam. Ook als je al langer zwanger bent, kan er schade aan je kindje ontstaan. Het is dus zaak dat je je, bij vermoedens van een besmetting met rodehond, zo snel mogelijk meldt bij je huisarts. Er bestaat verder helaas geen specifieke behandeling voor rodehond in Nederland.
In 1974 werd de vaccinatie tegen rodehond in het programma opgenomen, in de eerste instantie om zwangere vrouwen te beschermen. Voor die tijd braken er ongeveer elke vier jaar epidemieën uit, waar soms duizenden mensen slachtoffer van werden. In groepen waar niet gevaccineerd wordt, gebeurt dit nog steeds en zelfs vrij recent nog, in 2004 en 2005. Dit zegt genoeg over de risico’s op uitbraak en de besmettelijkheid van deze ziekte.