Levertransplantatie: een levensreddende operatie

De lever is het grootste orgaan in het lichaam en je kunt niet zonder. Als je te horen krijgt dat de lever zo ziek is dat behandeling niet meer mogelijk is, word je doorverwezen voor een levertransplantatie. Een levertransplantatie is een heftige en risicovolle ingreep waarbij de kans op complicaties groot is. Niet iedereen komt voor deze ingreep in aanmerking. Bij deze operatie wordt de zieke lever vervangen door een gezonde lever van een orgaandonor.

De lever

De lever is het grootste orgaan in ons lichaam. Het ligt in de rechter bovenbuik achter de ribben. Hierin vinden diverse chemische processen plaats die te maken hebben met de stofwisseling en aanmaak van gal. Daarnaast is de lever een opslagplaats voor vitaminen en mineralen. De lever maakt schadelijke stoffen die ons lichaam binnen komen zoals medicijnen en giftige stoffen onschadelijk. Zonder lever kan een mens niet leven.

Leverziekten

De lever kan ziek worden door diverse oorzaken. Een bekende ziekte is levercirrose welke kan ontstaan door overmatig alcohol gebruik of hepatitis (leverontsteking). Hierdoor verschrompelt de lever en verliest deze zijn functies. Dit komt omdat gezonde levercellen worden vervangen door littekenweefsel. De kans is groot dat de patiënt geelzucht krijgt. Daarnaast kunnen diverse andere oorzaken van toepassing zijn zoals tumoren, beschadigde lever door een ongeval, afwijking en galwegen, overmatig drugsgebruik, auto-immuun ziekten of de ziekte van Wilson (een stofwisselingsziekte waarbij er ophoping van koper plaatsvindt in de lever).

Doorverwijzing

Nadat de patiënt de diagnose heeft gekregen dat er een levertransplantatie moet plaatsvinden wordt hij op een wachtlijst geplaatst. Deze wordt beheerd door Eurotransplant. Er zijn 3 centra in Nederland waar je hiervoor terecht kunt voor een levertransplantatie. Dit zijn de academische ziekenhuizen in Groningen, Rotterdam en Leiden. Daar wordt de patiënt onderzocht door een hepatoloog (een specialist op gebied van leverziekten). Er wordt gekeken of de patiënt in aanmerking kan komen voor een levertransplantatie. Dit kan echter alleen indien er geen andere oplossing meer mogelijk is. Er vindt een zeer uitgebreide screening plaats om te kijken wat de risico’s zijn. Het lichaam moet de operatie wel aankunnen. Er worden diverse onderzoeken uitgevoerd zoals diverse scans, bloedonderzoeken en scopiën. Ook wordt door een maatschappelijk werker bekeken wat de psychosociale situatie is van de patiënt. Een diëtist speelt ook een rol zowel voor- als na de transplantatie. Optimale voeding is erg van belang in deze situatie.

Contra-indicaties

Tijdens de beoordeling wordt er ook gekeken naar eventuele contra-indicaties. Dit zijn redenen waardoor iemand niet in aanmerking komt voor een behandeling. Een aantal contra-indicaties zijn: ongeneesbare hersenbeschadiging, HIV-seropositiviteit, actief alcohol en/of drugsgebruik, tumor groter dan 5 centimeter in de lever of dat andere organen onherstelbaar en levensbedreigend beschadigd zijn.

Er zijn ook problemen die het succes van de transplantatie doet afnemen en eerst behandeld moeten worden. Voorbeelden zijn: verminderde hartfuncties, extreme ondervoeding of hoge leeftijd.

De transplantatie

Indien Eurotransplant een lever beschikbaar heeft, moet de patiënt zo snel mogelijk naar het ziekenhuis toe. Soms moet de patiënt binnen 2 uur in het ziekenhuis zijn. Deze ingreep is risicovol en de kans op complicaties is groot. Deze operatie duurt meestal 6 tot 12 uur. Na afloop gaat de patiënt direct naar de intensief care. Complicaties die kunnen optreden zijn o.a. nabloeding, gallekkage, trombose, niet functioneren van de nieuwe lever, verslechterde bloedstolling. De grootste angst is dat het lichaam de nieuwe lever afstoot. Indien dit het geval is kunnen afstotingsverschijnselen na 4 dagen zichtbaar zijn. De eerste 3 maanden zijn belangrijk i.v.m. afstoting.

Nazorg

Nadat de patiënt naar huis mag blijft hij onder controle staan. Hij krijgt medicatie toegediend om afstoting van de nieuwe lever te voorkomen. Deze zal de patiënt zijn verdere leven moeten gebruiken. Er wordt aandacht besteed aan de wondverzorging, het medicijngebruik en therapieopbouw. Verder wordt er gekeken naar de leefstijl van de patiënt en zijn gewicht wordt in de gaten gehouden.

Lees verder

• Ziekten door teveel alcohol
• Alcoholisme en ondervoeding