Het norovirus of buikgriep is besmettelijk en gevaarlijk

Per jaar krijgen in Nederland ongeveer 4 miljoen mensen buikgriep. Een half miljoen mensen daarvan krijgt een Calicivirusinfectie ofwel krijgt te maken met het zeer besmettelijke norovirus. Vooral in ziekenhuizen en verzorgingshuizen zien we dit virus nogal eens optreden. Ook tijdens vakanties kan dit virus worden opgelopen zoals op een cruiseschip of in een hotel. Wat is het en wat kunnen we doen om het te voorkomen?

• Uitbraak Norovirus
• Het Norovirus is bijzonder besmettelijk
• Hoe verloopt de ziekte
• Symptomen Norovirus
• Wat is ORS
• Maatregelen om verspreiding van de ziekte voorkomen
• Buikgriep is gevaarlijk
• Uitbraak Norovirus op cruise schepen
• Wat doet het RIVM

Uitbraak Norovirus

Op 22 november 2011 werd in de media bekend gemaakt dat op het cruiseschip de Veendam van de Holland Amerikalijn het Norovirus was uitgebroken. 86 passagiers werden op de boot besmet. Ook in november 2011 brak het Norovirus uit in ziekenhuis Rijnstate te Arnhem waar een opnamestop werd ingesteld. Eerder in dezelfde maand werden 60 personeelsleden en bewoners ziek in de St.Anna zorginstelling. Het ziekenhuis te Maastricht kreeg al eerder met een uitbraak van het Norovirus te maken. Per jaar krijgen ongeveer 4 miljoen mensen buikgriep maar raken een half miljoen Nederlanders besmet met een Calicivirusinfectie ofwel het Norovirus. Ook komt het Norovirus soms voor in verzorgingshuizen en verpleeghuizen waarbij dan een groot deel van het personeel en de bewoners ziek worden. Zo werd in 2017 het Bronovo ziekenhuis in Den Haag getroffen en ook het ziekenhuis in Goes. In Zuid-Duitsland werden meer dan 100 mensen besmet in korte tijd in oktober 2017.

Het Norovirus is bijzonder besmettelijk

Norovirus is een zeer besmettelijk virus wat buikgriep veroorzaakt. Het is een ontsteking van het slijmvlies van het maagdarmkanaal. De ziekte begint met braken en diarree ongeveer 15 tot 48 uur nadat men het virus heeft gekregen. Het braken begint plotseling en is heftig. Men spreekt wel van projectielbraken. Ook ontstaat er buikpijn en buikkramp. Misselijkheid, koorts en hoofdpijn komen vaak voor. Toch is het ook mogelijk dat men het virus bij zich draagt zonder ziek te worden. Omdat het virus zo besmettelijk is dient men een absolute hygiëne in acht te nemen als er een patiënt in de omgeving is met het virus. Tegen besmetting met het norovirus zijn geen medicijnen. Ook medicijnen ter voorkoming van dit virus zijn er nog niet.

Hoe verloopt de ziekte

Als is vastgesteld dat het Norovirus de schuldige is dan kan men verwachten na enkele dagen weer hersteld te zijn. De patiënt voelt zich slap en ziek. Het is van het grootste belang om voldoende vocht binnen te krijgen om uitdroging te voorkomen. Suiker en zout zijn hierbij noodzakelijk. Maak zo mogelijk gebruik van zakjes ORS die verkrijgbaar zijn bij de apotheek om de vochtbalans op peil te houden. Jonge kinderen, mensen met weinig afweer en ouderen kunnen langer ziek blijven en de klachten kunnen heftiger zijn. Als men langer dan vier dagen ziek is dient men onverwijld de huisarts in te schakelen. Bij jonge kinderen is dit al na twee dagen noodzakelijk vooral omdat hier de gevaren van uitdroging groot zijn.

Symptomen Norovirus

Wanneer je plotseling te maken krijgt met de volgende symptomen dan is bezoek aan de arts noodzakelijk want dan kan er sprake zijn van het norovirus:

• Braken
• Heftige diarree
• Buikpijn met sterke krampen
• Gevoel van misselijk zijn
• Hoofdpijn

Soms treedt koorts op maar dat is niet altijd het geval.

Wat is ORS

ORS is een mengsel van suiker, zout en kalium wat verkrijgbaar is in poedervorm of bruistabletten. Men dient het op te lossen in een bepaalde hoeveelheid schoon water. Als men het water niet vertrouwt dan eerst koken en weer laten afkoelen. Door de hoeveelheid suiker in ORS wordt deze sneller opgenomen in de bloedbaan en omdat men snel veel zouten verliest is de aanvulling van zout erg belangrijk. Men kan de oplossing niet lang bewaren maar wel een paar uur in de koelkast. ORS is vrij verkrijgbaar bij drogist en apotheek.

Maatregelen om verspreiding van de ziekte voorkomen

Als er iemand in je omgeving het Norovirus heeft maar ook ter voorkoming is het belangrijk om

• Handen te wassen na toiletbezoek
• Handen te wassen voor je eten gaat koken
• Bij het klaarmaken van de broodmaaltijd ook altijd tevoren handen wassen
• Handen afdrogen aan papieren handdoek, geen handdoek die door meerderen gebruikt wordt
• Toilet reinigen met chloor
• Niet vergeten ook wanden, bril, toiletborstel van toilet schoon te maken
• Deurknoppen van toilet maar ook van andere kamers apart schoonmaken
• Lichtknopjes afnemen.
• Beddengoed van patiënt op 90 graden wassen en kleding zo heet mogelijk. Evt. 2x wassen op 60 graden

Buikgriep is gevaarlijk

Alles wat de patiënt aanraakt en waar het virus kan worden overgebracht dient extra schoongemaakt te worden om buikgriep met het virus niet verder te verspreiden. Tevens is het een goede gewoonte om als er iemand in huis het Norovirus heeft extra vaak even de handen te wassen. Zo heeft men op cruiseboten vaak zeepapparaten staan met wat vloeibare zeep zodat je voor het betreden van het restaurant maar ook bij terugkeer op het schip na een bezoek aan land even de handen kunt reinigen. In ziekenhuizen, verpleeghuizen en verzorgingshuizen zou dit een goede maatregel kunnen zijn om besmetting met het virus te voorkomen.

Uitbraak Norovirus op cruise schepen

In januari 2014 werden in Amerika méér dan 700 mensen ziek op een cruise schip van Royal Caribean. Na onderzoek bleek ook hier het Norovirus de boosdoener. De mensen werden geïsoleerd en het schip werd direct naar Puerto Rico gedirigeerd. Enige dagen later bleek ook het Norovirus op te duiken op één van de schepen van de Prinses rederij. Zowel passagiers als bemanningsleden werden ernstig ziek. Zij werden allen getroffen door het Norovirus en leden aan ernstige buikgriep.

Wat doet het RIVM

Het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het RIVM doet samen met andere instituten in de wereld onderzoek naar Norovirussen. Men doet onderzoek om te achterhalen hoe Norovirussen zich verspreiden, en vooral ook waardoor er zulke grote verschillen zijn van jaar tot jaar. Ook wordt er samengewerkt met ziekenhuizen en GGD om te onderzoeken hoe de ziekte zich verspreid.