Zwanger, veel speeksel

Veel speeksel tijdens de zwangerschap. Speeksel of spuug is het vocht dat de speekselklieren produceren. Het heeft een nuttige functie maar soms maken we net iets teveel speeksel aan. Dit wordt vooral tijdens de zwangerschap gezien. Onder invloed van hormonen raken de speekselklieren op hol en gaan soms wel het viervoudige aan speeksel produceren dan normaal. De vrouw merkt dit: kwijlen, veel moeten slikken en een nat kussen of matras. Wat kan je hieraan doen?

Zwangerschapsverschijnselen

Een zwangerschap wordt gekenmerkt door een aantal verschijnselen of kenmerken. Zo is het uitblijven van de menstruatie een belangrijke, maar ook vaker moeten plassen, meer witte afscheiding, gevoelige brosten, rommelende darmen, bandenpijn en licht bloedverlies. Waar sommigen nog nooit van gehoord hebben, is het hebben van meer speeksel als zwangerschapsverschijnsel. Sommigen noemen het een zwangerschapskwaal, maar het is maar net of je dit ook als vervelend (als kwaal) ervaart.

Speekselklieren werken harder

Al vroeg in de zwangerschap gaan de speekselklieren harder werken. Ze reageren op zwangerschapshormonen die door de placenta worden geproduceerd. De speekselklieren bevinden zich in en rond de mondholte. Er zijn zes grote en meerdere kleine speekselklieren. Via een buis leiden ze naar de mondholte. Speekselklieren produceren speeksel. Speeksel bestaat uit water, eiwitten, antistoffen en enzymen. Vooral die enzymen kennen we maar al te goed: ze houden de mondholte gezond. Daarnaast breekt het speeksel al zetmeel in het voedsel af.

Omdat de speekselklieren tijdens de zwangerschap soms harder gaan werken, wordt er meer speeksel geproduceerd. Normaal bedraagt de hoeveelheid 500 tot 600 ml per dag. Bij zwangere vrouwen kan dit oplopen tot wel 2 liter per dag.

Veel slikken

Soms is de speekselproductie zo hoog, dat de vrouw extra veel moet slikken. Dit is vervelend, maar niet ernstig. Speeksel kan gewoon doorgeslikt worden. In sommige gevallen echter veranderd het speeksel in een taai slijm. Vooral bepaalde voedingsmiddelen zoals melkproducten of vlees heeft hier invloed op. Het is dan vaak niet prettig om dit slijm in te moeten slikken. Uitspugen kan ook. Zorg dan wel voor een zakdoekje bij de hand: het speeksel kan draden vormen en dit is soms moeilijk weg te krijgen. Ook is het wel handig om altijd wat zakdoekjes bij de hand te hebben: onopgemerkt even wat slijm uitspugen en wegvegen zonder dat iemand het ziet. Vrouwen die tot 2 liter speeksel produceren kunnen thuis beter een bekertje of bakje bij de hand hebben om, het speeksel uit te spugen. Soms heeft het speeksel een nar bijsmaak. Inslikken is dan niet prettig.

Slapen en speekselvloed

Overmatige speekselproductie of speekselvloed is soms erg lastig tijdens het slapen. Al kwijlend worden sommige vrouwen midden in de nacht wakker. Het kussen kan aardig nat zijn, maar ook het matras. Een (zak)doen in de buurt is aan te raden. Bij ernstige speekselvloed is het beter om het kussen of het matras te beschermen middels een extra doek. De hydrofiel luiers die normaal voor de baby worden gebruikt, vangen voldoende vocht op. Liggen op de rug kan lastig zijn bij zoveel speekselverlies. Door op de zij te liggen kan het speeksel makkelijker weg.

Wanneer houdt het op?

Het is niet leuk om deze klachten te hebben, vooral wanneer het ook overdag veel voorkomt. Niemand wil gezien worden met speeksel in zijn mondhoeken of draden speeksel die aan een lip bungelen. In de meeste gevallen zal het niet zo ernstig zijn, maar het extra moeten slikken is gewoon vervelend. Zure voedingsmiddelen en dranken alsmede ook pittige gerechten kunnen de speekselproductie nog meer verhogen. Vermijd deze dan ook liever. Rond de 5e maand van de zwangerschap zullen de meeste vrouwen geen last meer hebben van een overmatige speekselproductie. Sommige vrouwen hebben baat bij gemberthee, dit werkt niet voor iedere vrouw even goed. Helaas zijn er geen medicijnen of andere dingen die de klachten kunnen verminderen.

Daarnaast is niet iedere gynaecoloog of verloskundige bekend met overmatige speekselproductie tijdens de zwangerschap. Dit komt doordat het niet heel veel voorkomt, vooral niet wanneer er tot wel 2 liter speeksel per dag wordt aangemaakt. Dit is ruim het viervoudige van het normale. Een dubbel speekselproductie, tot 1 liter per dag, komt vaker voor maar wordt niet door iedere vrouw als hinderlijk ervaren. Voor wat het waard is: de klachten verdwijnen rond de 5 maanden zwangerschap, soms pas wat later. Maar na de bevalling kan iedereen weer normaal slikken zonder te hoeven kwijlen.

Lees verder

• Zwangerschapsverschijnselen