Fysiologische veranderingen van de moeder in de zwangerschap

Bij de zwangerschap gebeurt er heel wat in het lichaam van de moeder. Want niet alleen het kind maakt grote veranderingen door, er zijn ook een aantal effecten op de moeder en deze zijn niet altijd even prettig. Zo kunnen er klachten voorkomen bij bijna elk onderdeel van het lichaam. Van de huid tot de spijsvertering en het bloed tot de voortplantingsorganen. Het is belangrijk dat je bij een zwangerschap je hiervan bewust bent zodat je niet voor vervelende verassingen komt te staan. In de onderstaande kopjes staat er per stelsel, in medische termen, uitgelegd welke effecten de zwangerschap heeft op dit onderdeel van het lichaam.

Hormonale stelsel

Vanaf het moment dat de bevruchte eicel zich in de baarmoederhals innestelt, ontstaan er hormonale veranderingen in het lichaam van de moeder. Deze zwangerschapshormonen zorgen er voor dat het hart van de moeder harder gaat werken. Dit is ook nodig omdat het kind dit extra bloed nodig heeft. Na de zwangerschap komt hypothyreoïdie vaak voor, dit ziektebeeld wordt ook vaak in verband gebracht met een postnatale depressie. Een ander probleem is een verhoogd cortisolgehalte wat bindweefsel afbreekt en omzet in suiker.

Voortplantingsorganen

De uterus van de moeder wordt dikker en dus ook groter. Soms heeft dit tot gevolg dat de uterus meer bloed vraagt dan dat de bloedvaten kunnen leveren. De overgang van de uterus naar de cervix begint te verweken (teken van Hedar). Ook wordt het slijmvlies van de vagina en de schaamlippen mogelijk donkerder van kleur door een overmatige aanmaak van pigment (teken van Chadwick).

Hart en circulatie

De diastolische druk gaat langzaam omlaag waardoor het hart een langere rustfase krijgt. Daardoor gaat het hartminuutvolume omhoog. Dit komt omdat zowel de frequentie als het slagvolume wordt verhoogd. Dit slagvolume gaat omhoog omdat het hart langer de tijd krijgt om te vullen. Ook wordt er door het lichaam meer vocht vastgehouden, hierdoor stijgt het plasmagehalte in het bloed.

Nieren en urinewegen

De nierarteriën verwijden waardoor er meer bloed door de nieren stroomt. Hierdoor kan er meer bloed gefilterd worden, waardoor de diurese logischerwijs toe neemt. Echter, als deze urine niet vaker wordt geloosd en er gewacht wordt tot het laatste moment kunnen er urineweginfecties en zelf chronische nierinsufficiëntie een gevolg zijn, wat ook schadelijk kan zijn voor het ongeboren kind.

Bloed

Binnen het bloed gaat het hemoglobine en het hematocriet omlaag. Ook is ijzergebrek en foliumzuurgebrek een vaak voorkomende complicatie. Beide zijn nodig om bloed te maken, zowel voor het kind als voor de moeder zelf. Omdat het kind veel bloed moet maken is de kans op een anemie tijdens de zwangerschap extra groot. Daarnaast is ook het HELLP-syndroom een ernstige bijwerking die kan optreden. Ook trombose komt voor.

Ademhalingsstelsel

Het diafragma van de moeder wordt omhoog geduwd door het kind, wat op zijn beurt weer de longen wegduwt waardoor de longinhoud kleiner wordt. Dit komt ook deels door de vergrote borstomvang. Dit is zo problematisch omdat er tijdens de zwangerschap een verhoogde zuurstofbehoefte is, omdat het kind ook van zuurstof moet worden voorzien.

Spijsverteringsstelsel

De eetlust is verhoogd en de smaak verandert. Dit komt omdat het lichaam de stoffen waar het op dat moment behoefte aan heeft lekker maakt. Vaak hebben zwangere vrouwen ook last van misselijkheid en braken, vaak in de ochtend. Ondanks dat dit naar is moet het wel een grens hebben. Als het doorslaat in 'echt ziek zijn' met andere verschijnselen moet een dokter worden ingeschakeld.

Huid

De verandering van kleur van de vagina en de tepels komt door de toename van het MSH (melanocyt-stimulerende hormonen). Dit veroorzaakt waarschijnlijk met oestrogeen en mogelijk progesteron de hyperpigmentatie. Als er ook onder de kaaklijn en op de handpalmen kleine bloedvaten ontstaan is het effect van het MSH te groot.

Bewegingsapparaat

Door de gewichtstoename is het zwaartepunt naar voren gebracht. Om dit aan te passen gaan de vrouwen naar achter lopen, soms met een kyfose lendenlordose tot gevolg. Ook is het zo dat er tijdens de zwangerschap relaxine gemaakt wordt. Dit is een hormoon wat het kraakbeen zwakker maakt.