Betrouwbaarheid zwangerschapstest

Ondanks de claims van producenten van zwangerschapstesten, benadert de betrouwbaarheid van een zwangerschapstest lang niet altijd de 100%. Dit komt voornamelijk omdat vrouwen te vroeg testen (bijvoorbeeld door een onregelmatige menstruatiecyclus) en omdat de uitslag van zwangerschapstesten niet altijd even duidelijk is.

Hoe werkt een zwangerschapstest?

De eerste thuis zwangerschapstest werd in 1976 in gebruik genomen en sindsdien zijn er talloze merken zwangerschapstesten bij gekomen. Velen claimen een hoge mate van betrouwbaarheid, soms tot wel 99%. Bovendien wordt er veelvuldig geclaimd dat de testen heel erg gevoelig zijn, zodat ze zwangerschappen in een vroeg stadium op kunnen sporen. Zwangerschapstesten onderzoeken de urine op de aanwezigheid van het zogenaamde zwangerschapshormoon hCG (humaan choriongonadotrofine, een soort eiwit) dat al heel vroeg in de zwangerschap geproduceerd word door trofoblast cellen, een bepaald type cellen die de blastula (een laag van circa 128 cellen) omringen. De trofoblast cellen en de blastula worden samen de blastocyst genoemd, welke ongeveer 5 dagen na de bevruchting gevormd wordt, nog voordat het embryo zich in de baarmoeder nestelt. Uit de blastocyst wordt na de innesteling van de bevruchte eicel in de baarmoederwand onder andere de placenta gecreëerd. Met de innesteling van het embryo in de baarmoeder en de start van de ontwikkeling van de placenta worden grotere hoeveelheden hCG aangemaakt. Dit maakt dat hCG als een soort marker van de innesteling beschouwd wordt.

hCG in bloed en urine meten

Al na 8 dagen na de bevruchting kan hCG waargenomen worden in het bloed van de moeder. 9 à 10 dagen na de eisprong is er ongeveer 10mlU/ml hCG in het bloed van de moeder. Naarmate de zwangerschap vordert, stijgt het hCG niveau met ongeveer 50% per dag, tot het in de 10e week ongeveer 100.000 mlU/ml hCG is. Na die tijd neemt de concentratie hCG langzaam af tot circa 20.000 mIU/ml, een hoeveelheid die redelijk stabiel blijft gedurende de rest van de zwangerschap.

hCG is niet alleen zichtbaar in het bloed van de zwangere vrouw, maar ook in de urine. Ongeveer 9 dagen na de bevruchting bevindt zich om en nabij 0.93 mIU/ml hCG in de urine. Deze hoeveelheid neemt toe tot ongeveer 45 dagen na de bevruchting. Vrouwen met een hoger BMI lijken een iets lagere concentratie hCG te hebben vlak na de bevruchting.

Betrouwbaarheid zwangerschapstesten

Er zijn verschillende redenen waarom zwangerschapstesten niet altijd even goed zijn in het meten van de hoeveelheid hCG in de urine van een vrouw. Veel testen gaan namelijk uit van de laatste menstruatie. De menstruatiecyclus van vrouwen kan echter om verscheidene redenen afwijken van de "gemiddelde menstruatiecyclus". Hierdoor weten vrouwen niet altijd even goed wanneer ze eigenlijk ongesteld zouden moeten worden, waardoor het kan gebeuren dat men op het verkeerde moment de zwangerschapstest uitvoert. Dan kun je een negatieve zwangerschapstest terwijl je wel zwanger bent krijgen.

De claims van producenten van zwangerschapstesten met betrekking tot de betrouwbaarheid van hun testen is mogelijk wat misleidend. Deze uitspraken zijn namelijk gedaan op basis van de resultaten van de zwangerschapstesten in laboratoria, door geoefende wetenschappers. Aangezien de gemiddelde vrouw geen laborant is en geen laboratorium in de achtertuin heeft, is het aannemelijk dat de betrouwbaarheid in de praktijk lager ligt dan de veel geclaimde 99%. Een van de veronderstelde redenen is de moeite met het gebruik van de test die sommige vrouwen ervaren. De testinstructies zijn niet altijd duidelijk, evenals de interpretatie van het testresultaat. Testen waarbij je "zwanger" of "niet zwanger" te zien krijgt bieden in dat opzicht uitkomst.

Een zwangerschapstest kan ook vals positief zijn. Dat wil zeggen dat de zwangerschapstest een zwangerschap aangeeft, terwijl de vrouw in kwestie helemaal niet zwanger is. Dit komt onder andere door gebruik van bepaalde medicijnen die hCG bevatten, zoals Pregnyl, Ovitrelle en Predalon. In zeldzamere gevallen kan een tumor een vals positieve zwangerschapstest veroorzaken.