Baarmoedertransplantatie voor vrouwen zonder baarmoeder

Ooit betekende het moeten ondergaan van een hysterectomie of geboren worden zonder baarmoeder dat de kans op het krijgen van een kind voorgoed verkeken was. Tegenwoordig is dit echter al lang niet meer het geval. Zo werd in september 2014 in Zweden voor het eerst een kind geboren uit een getransplanteerde baarmoeder. De moeder van het kind had een baarmoedertransplantatie gekregen omdat zij zelf geboren was zonder uterus.

Geboren zonder baarmoeder

Bij een foetus ontstaan de baarmoeder en vagina in de zesde tot achtste week van de zwangerschap uit de buizen van Müller. In zeldzame gevallen worden vrouwen door een verstoring in dit proces echter geboren zonder baarmoeder. Dit komt bijvoorbeeld voor bij patiënten met het syndroom van Mayer-Rokitansky-Küster of MRK. Zij ontwikkelen goed functionerende eierstokken maar hebben geen baarmoeder of vagina. Daardoor gaan zij in de pubertijd ook niet menstrueren. In Nederland worden jaarlijks gemiddeld twintig kinderen geboren met dit syndroom.

Er bestaan daarnaast ook nog andere oorzaken van ontwikkelingsstoornissen die kunnen leiden tot het niet, niet volledig of abnormaal ontwikkelen van een baarmoeder. Zo kan medicijngebruik van de moeder tijdens de zwangerschap invloed hebben op de ontwikkeling van organen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het inmiddels in onbruik geraakte middel Di-ethylstilbestrol (DES), dat in het derde kwart van de vorige eeuw veelvuldig werd voorgeschreven aan zwangere vrouwen ter voorkoming van miskramen.

Baarmoedertransplantatie

Voor vrouwen die geboren zijn zonder baarmoeder of bij wie een misvormde baarmoeder verwijderd heeft moeten worden zou een baarmoedertransplantatie in de toekomst mogelijk uitkomst kunnen bieden. In dat geval wordt een donorbaarmoeder van een levende of overleden donor in de buik van de vrouw getransplanteerd. Voor de bevruchting worden de eicellen van de vrouw zelf gebruikt waardoor het kind biologisch gezien echt van haar is. Het is hiervoor dus wel noodzakelijk dat de vrouw goed functionerende eierstokken heeft.

De eerste baarmoedertransplantatie vond in 2000 plaats in Saudi-Arabië, een land dat voorop loopt in de wereld van het vruchtbaarheidsonderzoek. De betreffende transplantatie leidde echter niet tot succes omdat het orgaan door het lichaam van de vrouw werd afgestoten.

Succes in Zweden

In Zweden is in 2014 voor het eerst een gezonde baby ter wereld gekomen uit een getransplanteerde baarmoeder. Het ging om een 36-jarige vrouw die was geboren zonder baarmoeder. De donorbaarmoeder was afkomstig van een 61-jarige vrouw. Voor de geboorte was een keizersnede nodig. Omdat de vrouw verder een normale zwangerschap doormaakte maakte zij wel de gebruikelijke zwangerschapshormonen aan en kan zij ook gewoon borstvoeding geven. Er bestaat zelfs de mogelijkheid om te proberen voor een tweede keer zwanger te worden. Waarschijnlijk moet de baarmoeder daarna wel uit het lichaam verwijderd worden. Net zoals met andere getransplanteerde organen is de houdbaarheid ervan namelijk beperkt. De Zweedse gynaecoloog die betrokken was bij de baanbrekende zwangerschap maakte bekend dat op het moment van de geboorte van de eerste baby nog zes Zweedse vrouwen een vergelijkbare zwangerschap doormaakten.

In Groot-Brittannië liep in 2015 een vergelijkbaar project. De liefdadigheidsinstelling Womb Transplant UK heeft daar geld bij elkaar gezameld om vijf vrouwen een baarmoedertransplantatie te laten ondergaan. De organen zijn in het betreffende geval afkomstig van overleden donoren. Per transplantatie bedroegen de totale kosten zo'n € 150.000 euro.

Lees verder

• Okugest helpt bij ernstige zwangerschapsmisselijkheid
• Amnionstreng ontdekt op de echo, en nu?
• Progesteron kan een vroege miskraam voorkomen