Vaccinaties tijdens de zwangerschap

Een infectie of ziekte kan tijdens de zwangerschap meer risico’s met zich meebrengen. In de meeste gevallen wordt er voor gekozen om inentingen toe te dienen voor of na de zwangerschap, tenzij er een vaccinatie noodzakelijk is om de vrouw en de baby te beschermen. Er zijn vaccins die veilig toegediend kunnen worden tijdens de zwangerschap, sommige daarvan worden zelfs aangeraden.

Vaccinatie

Een vaccin is een middel dat een immuunrespons opwekt zonder de persoon ziek te maken. De afweerstoffen in een vaccin beschermen je tegen de ziekte. Je bent immuun voor de ziekte, soms wel levenslang. Als de ziekte opnieuw in je lichaam komt, herkent het immuunsysteem deze meteen en maakt hem onschadelijk. Vaccins bevatten verzwakte of gedode organismen. Vaccins met levende afgezwakte organismen worden vermeden tijdens de zwangerschap, omdat er een risico bestaat op infectie en aantasting van de baby. Niet-levende vaccins worden als veilig beschouwd tijdens de zwangerschap. Dit staat tevens in het vaccinatieprogramma van het RIVM.

Wel of geen vaccinatie?

In Nederland worden gezonde zwangere vrouwen normaliter niet routinematig gevaccineerd, uitzonderingen daargelaten. Als zwangere vrouw beslis je altijd zelf of je een vaccinatie wilt of niet. Het is maar net waar jij je goed bij voelt en wat van toepassing is. Bekijk ook goed de voor- en nadelen van een vaccinatie. Stel hierbij de volgende vragen:

• Hoe groot is de kans dat de onbeschermde moeder in contact komt met de ziekte?
• Wat zijn de risico’s voor de moeder en de baby bij het oplopen van de aandoening?
• Wat zijn de risico's voor de moeder en de baby door het toedienen van het vaccin?

Het is slim om voor de zwangerschap met een arts na te gaan welke kinderziekten je al hebt gehad en welke ontbrekende vaccins nog kunnen worden toegediend.

Aanbevolen vaccins

Kinkhoest

Kinkhoest is een bacteriële ziekte aan de keel, neus en luchtwegen die steeds vaker voorkomt. Het is een besmettelijke ziekte die overdraagbaar is van mens op mens. Pasgeborenen lopen het meeste risico. Per jaar worden er in Nederland gemiddeld 170 gevallen van kinkhoest gemeld onder baby’s en zijn er gemiddeld 120 ziekenhuisopnamen. In Nederland worden baby’s op de leeftijd van 2 maanden voor het eerst gevaccineerd tegen kinkhoest.

Het kinkhoestvaccin is een vaccin met dode organismen. De antistoffen worden via de navelstreng doorgegeven aan het ongeboren kind, zodat hij de eerste maanden van zijn leven beschermd is tegen deze ziekte. In de MIKI-studie (Maternale Immunisatie Tegen Kinkhoest) uitgevoerd door het RIVM, wordt in 2016 onderzocht of een vaccinatie tijdens de zwangerschap baby’s beter beschermt tegen deze ziekte. In Engeland wordt sinds 2012 het vaccin al aangeboden aan zwangere vrouwen. Een vaccinatie tijdens de zwangerschap beschermt een baby in 91 tot 93% van de gevallen tegen kinkhoest. Het heeft tot medio 2016 geen veiligheidsrisico’s of nadelige effecten op de zwangerschap uitgewezen.

Sinds 2 december 2015 geeft ook de Gezondheidsraad het advies om zwangere vrouwen te vaccineren tegen kinkhoest. Voor iedere zwangere vrouw wordt de kinkhoestvaccinatie aanbevolen in het derde trimester van hun zwangerschap, ook al heeft de vrouw hiervoor al een inenting voor gehad.

Griep

Griep of influenza is een ziekte die door het influenzavirus wordt veroorzaakt. Dit virus infecteert de luchtwegen. De griepprik verkleint de kant dat je griep krijgt. Het bevat alleen deeltjes van het griepvirus, geen levend virus. In Nederland wordt een griepprik alleen aangeraden aan mensen met astma of diabetes en ouderen. In veel landen wordt er geadviseerd om ook zwangere vrouwen te vaccineren. Onderzoek laat zien dat er geen schadelijke effecten bekend zijn bij zowel de zwangere vrouw als de baby. Volgens een Amerikaans onderzoek van de University of Utah is er bewezen dat de kans op het krijgen van de griep in de eerste zes maanden van de baby fors minder is. Bij baby’s jonger dan zes maanden waarvan de moeder een griepprik had gekregen, werd voor 70% minder vaak griep gemeten.

Als je zwanger bent ben je meer vatbaar voor een ernstig verloop van griep en de complicaties. Het advies is dat elke zwangere vrouw, vanaf 16 weken zwangerschap tijdens het griepseizoen (oktober tot maart), gevaccineerd wordt tegen griep. De baby is hierdoor dubbel beschermd door de antistoffen die hij meekrijgt via de placenta en hij wordt ook niet ziek door de moeder. Baby's kunnen zelf nog niet gevaccineerd worden omdat hun afweersysteem nog niet uitgerijpt is en afhankelijk is van hun moeder via de placenta en later via de moedermelk.

Vaccinaties voor vakantie

Als je zwanger bent kun je gewoon op reis, zorg er alleen wel voor dat je goed voorbereid bent. Vaccinaties zoals DTP en hepatitis A kun je tijdens de zwangerschap gewoon krijgen. Het wordt sterk afgeraden om te reizen naar landen waar malaria, gele koorts of het zika-virus voortkomt. Ook zijn de medische voorzieningen in sommige landen veel slechter dan hier in Nederland en mag je niet alle geneesmiddelen gebruiken tijdens de zwangerschap. Het GGD en de huisarts kunnen je hier verder bij helpen.

Lees verder

• Bewegingen van de baby tijdens de zwangerschap