Zwanger en patat

Sommige zwangere vrouwen krijgen tijdens de zwangerschap ineens veel meer zin in patat. Redenen kunnen zijn dat je gewoonweg meer honger hebt, maar het kan bij sommige zwangere ook helpen tegen de misselijkheid. Dat elke dag patat eten niet goed is mag duidelijk wezen, maar aan slecht gebakken patat kunnen meerdere nadelen zitten. Zo kan het leiden tot gezondheidsproblemen voor de moeder en zijn er aanwijzingen dat het een invloed heeft op het geboortegewicht van de baby.

Bereiding van patat

Patat, ook wel friet of frites genoemd, wordt gemaakt van melige aardappelen met een laag suikergehalte. Aardappelen met een te hoog suikergehalte worden namelijk te bruin bij het frituren. De aardappelen kunnen in verschillende diktes gesneden worden. Dunne frieten zijn vaak krokanter en vetter dan dikke frieten, die juist weer zachter van binnen zijn. Patat wordt normaliter twee keer gebakken in frituurvet of frituurolie. Tijdens de eerste keer bakken, bij ongeveer 145 graden Celsius, wordt de aardappel vooral gegaard en verliest deze het meest vocht. Tijdens de tweede keer bakken, bij ongeveer 180 graden Celsius, wordt de patat krokant en goudbruin. Ook wordt er vaak gebruik gemaakt van voorgebakken frieten die alleen nog maar een keer afgebakken hoeven te worden.

Frituren

De gezondheid van patat is mede afhankelijk van het frituurvet of de frituurolie waarin het gebakken wordt. Patat kan gebakken worden in dierlijk vet, vast plantaardig vet of vloeibaar plantaardig vet. Door het Voedingscentrum wordt aangeraden om verantwoord te frituren in vloeibaar plantaardig vet, omdat dit weinig verzadigde ongezonde vetzuren bevat en meer onverzadigde gezonde vetzuren. De laatste jaren zijn de meningen hier echter over verdeeld omdat het verhitten van vloeibare plantaardige oliën kan leiden tot het ontstaan van de zeer ongezonde transvetzuren. Hierdoor zou het beter zijn om in vast dierlijk vet of vaste plantaardige vetten als kokosvet of palmvet te frituren. Deze vetten bevatten weliswaar meer verzadigde vetzuren, maar zijn veel beter bestand tegen verhitting.

Behoefte aan patat tijdens de zwangerschap

Sommige vrouwen hebben tijdens de zwangerschap behoefte aan vet eten. Waarschijnlijk komt dit door de hogere energiebehoefte tijdens de zwangerschap. Vet eten tijdens de zwangerschap kan geen kwaad, maar uit gezondheidsoverwegingen kan dit toch beter voorkomen worden. Tijdens de zwangerschap heb je gemiddeld maar 300 kilo calorieën per dag extra nodig. Door vaak een vette hap als patat te eten zal je snel over deze energiebehoefte gaan en daardoor onnodig veel gewicht aankomen. Daarbij hebben ongezonde vetten een negatieve invloed op de gezondheid en kunnen ze leiden tot een hoger risico op hart- en vaatziekten. Af en toe vet eten is geen probleem, maar probeer wel zoveel mogelijk gezonde vetten te nemen.

Patat tegen misselijkheid

Bij sommigen helpt patat tegen de zwangerschapsmisselijkheid. Maar de verzadigde vetten uit patat kunnen ook juist voor misselijkheid en darmklachten zorgen. Of patat wel of niet helpt kan per zwangere verschillen. Het is wel aan te raden om naast patat ook andere gezonde voedingsmiddelen zoals groente, fruit en onbewerkt vlees te eten. Patat bevat namelijk niet zo veel waardevolle voedingsstoffen die je juist tijdens de zwangerschap extra hard nodig hebt.

Schadelijke stoffen in patat

Bij het bakken van patat ontstaat de schadelijke stof acrylamide. Deze stof ontstaat door de reactie van reducerende suikers met eiwitten bij een hoge temperatuur van minimaal 120 graden Celsius. Uit het aminozuur asparagine wordt dan het schadelijke acrylamide gevormd. Vooral suikerrijke aardappelen of patat bereid bij hogere temperaturen bevatten veel acrylamide. Patat met een bruine kleur is daarom schadelijker dan goudgeel gebakken patat. Door aardappelen in zout water met azijn te weken kan het suikergehalte verlaagd worden. Ook helpt het om aardappelen niet te koud te bewaren. Tenslotte raadt men aan om niet bij temperaturen hoger dan 180 graden Celsius te frituren.

Gevolgen acrylamide

Acrylamide is niet alleen voor zwangeren ongezond. De stof is namelijk kankerverwekkend en kan leiden tot een verhoogd risico op baarmoeder- en eierstokkanker. Grote hoeveelheden acrylamide hebben ook een verminderde vruchtbaarheid tot gevolg. Men neemt echter aan dat de hoeveelheden die men met normale voeding binnenkrijgt te weinig zijn om de vruchtbaarheid bij mensen te beïnvloeden. Of vrouwen tijdens de zwangerschap meer risico lopen is niet specifiek onderzocht. Wel is er bij studies naar voren gekomen dat acrylamide mogelijk kan leiden tot een lager geboortegewicht.

Geboortegewicht

Wetenschappers van het Centre for research in Environmental Epidemiology hebben na onderzoek van de eetgewoonte van ruim 1100 zwangere vrouwen geconcludeerd dat het geboortegewicht van baby's van zwangere vrouwen met een hoge acrylamide-inname lager is dan bij zwangere vrouwen met een normale inname van deze stof. Sigarettenrook, dat ook acrylamide bevat, heeft hetzelfde effect op het geboortegewicht. Kinderen met een te laag geboortegewicht kunnen bij de geboorte sneller afkoelen en hebben kans op een te lage suikerspiegel. Op latere leeftijd kunnen ze in sommige gevallen last krijgen van gedragsproblemen of diverse gezondheidsproblemen.

Patat tijdens de zwangerschap

Af en toe een patatje tijdens de zwangerschap kan geen kwaad, maar probeer het eten van patat wel te beperken. Omdat zwangere vrouwen een verhoogde behoefte aan vitamine en mineralen hebben is het van belang om naast de patat ook gezonde producten te eten. Zorg er tenslotte voor dat de patat verantwoord is gefrituurd en vermijd te bruin gebakken patat.

Lees verder

• Zwanger en mayonaise
• Zwanger en biefstuk
• Zwanger en kant-en-klare salades
• Zwanger en cola
• Zwanger en chocolade