Veilig en gezond zwanger, hoe doe je dat?

Wanneer je zwanger bent, lijkt het wel of iedereen om je heen ineens precies weet wat je moet doen en late nom gezond zwanger te zijn. De adviezen vliegen om je oren en als je alles op een rijtje zet, lijkt het wel of je die negen maanden helemaal niets maar kan doen zonder dat het je kindje schade toebrengt. Gelukkig is dat niet het geval en blijft er genoeg over dat juist heel gezond is voor je baby!

Eten en drinken

Als je alle mensen om je heen moet geloven, lijkt het wel of je niets meer mag eten of drinken als je zwanger bent. Er gaan zoveel spookverhalen de ronde, dat je gewoon bang zou worden bij elke hap die je in je mond stopt. Gelukkig is dit helemaal niet nodig en blijft er genoeg over om lekker van te genieten, zonder dat je kindje risico loopt! Toch is het natuurlijk wel belangrijk om een stukje meer alert te zijn dan voor je zwangerschap; er blijven namelijk voedingsmiddelen die wel gevaar kunnen opleveren en die kun je dan ook maar beter laten staan de komende negen maanden.

Toxoplasmose

Een van de gevaren die op de loer ligt, gaat schuil in met name rauw vlees. Het gaat om de Toxoplasmose- parasiet, die na besmetting een infectie teweeg kan brengen. Wanneer je hiermee besmet raakt, voel je je grieperig en niet lekker, maar voor jou kan het verder niet veel kwaad. Voor je baby is het een ander verhaal; besmetting met deze infectie kan afwijkingen veroorzaken bij je baby of zelfs tot een miskraam leiden. Daar wil je als aanstaande moeder natuurlijk niet aan denken, dus de komende maanden kun je hapjes als rosbief, filet américain, carpaccio of rode biefstuk beter laten staan. Rauwe ham en (rood) rookvlees mogen wel, die hebben een bewerking ondergaan en zijn dus veilig. Ga bij jezelf dus altijd even na of het bewerkt vlees is dat je koopt of dat het om een rauw product gaat. In geval van het laatste; niet doen!

Gelukkig komt besmetting met de Toxoplasmose- parasiet erg weinig voor en bovendien hebben veel zwangeren, zo’n 55 % allang antistoffen tegen deze infectie opgebouwd, omdat ze in het verleden (vaak ongemerkt) al eens zijn besmet. Ook al zijn er geen exacte cijfers, naar schatting komt Toxoplasmose bij ongeveer 0,2 tot 1,2 procent van de zwangere vrouwen voor. Het is dus zeker belangrijk hier op te letten, ook al is de besmettingskans zeer klein. Wat veel vrouwen niet weten is dat Toxoplasmose ook in kattenpoep kan voorkomen en in de tuin, aangezien veel katten die als kattenbak gebruiken. Handschoenen aan dus bij het verschonen van de kattenbak en wanneer je in de tuin gaat werken. Of nog beter; laat je man deze klusjes de komende maanden even opknappen!

Listeriose

Naast de Toxoplasmose- parasiet kan rauw vlees nog een andere ziekteverwekker bevatten: de Listeriabacterie. Besmetting met de bacterie zorgt voor Listeriose, een infectie die kan leiden tot een miskraam of vroeggeboorte. Wanneer je met de Listeriabacterie besmet bent, voel je je ziek en heb je last van griepverschijnselen. Wederom is dit voor jou niet erg gevaarlijk, maar voor je baby des te meer! Behalve op rauw vlees kom je de bacterie tegen op tal van andere rauwe producten, zoals rauwe groenten en rauwkost, in rauwe (ongepasteuriseerde) melk en in rauwmelkse kazen. Gelukkig kennen wij in Nederland bijna geen rauwe melk meer, of je moet de melk rechtstreeks van de koe drinken. De melk en andere zuivelproducten die je in de winkel koopt, is allemaal gepasteuriseerd, waardoor de Listeriabacterie dood is gegaan.

Ook de meeste kazen kun je gewoon eten, wanneer een kaas is gemaakt van rauwe melk staat het meestal op de verpakking. Je kunt dan de woorden ‘au lait cru’ zien staan en dat betekent dat je de kaas beter kunt laten liggen. Deze vermelding kom je nog wel eens tegen op de zogenaamde “zachte” kazen, zoals Brie en Camembert, maar tegenwoordig zijn ook deze kazen meestal gemaakt van gepasteuriseerde melk. De halfzachte en harde kazen kun je gewoon veilig eten. Kijk wel uit met echte boerenkaas, die komt vaak van de boerderij en is soms nog wel eens gemaakt van rauwe melk. De kaasboer kan je hier alles over vertellen, dus vraag hem van te voren goed naar wat je precies koopt.

Ook voor Listeriose geldt dat het zeer weinig voorkomt; geschat wordt dat slechts 0,0025 procent van alle zwangere vrouwen een besmetting oploopt.
Wanneer je de rauwe melk en rauwe kazen gewoon laat staan en je groenten van te voren goed wast, is er helemaal niets aan de hand en hoef je je geen zorgen te maken. De Listeriabacterie kan gelukkig ook niet tegen verhitting, dus verwerk je een rauwmelks kaasje in een ovengerecht, dan kun je er wel lekker van genieten! Sinds kort is ook bekend dat je uit moet kijken met vacuümverpakte rauwe vis, met name gerookte zalm. De afgelopen tijd is hier bij onderzoek de Listeriabacterie ook opgedoken, dus ook deze vorm van vis kun je beter laten staan. Maar een lekker gebakken visje van de visboer is veilig en kun je dus wel weer eten!

Overige Dont’s wanneer je zwanger bent

Naast het feit dat rauwe producten risico’s met zich meebrengen, zijn er nog andere producten die je beter in minder mate kunt eten of drinken of zelfs het beste kunt laten staan. Rauwe eieren kun je bijvoorbeeld beter laten staan tijdens je zwangerschap, in verband met Salmonella. Leverproducten bevatten erg veel vitamine A en dat is in grote hoeveelheden schadelijk voor je baby. Een klein beetje leverpastei of leverworst – bijvoorbeeld een boterham per dag – kan in principe geen kwaad, maar eet leverproducten met enige mate. Teveel vitamine A vergroot namelijk de kans op een afwijking bij je baby, bijvoorbeeld een gespleten gehemelte.

Wanneer je gek op drop bent en dan met name zoute drop, eet hier dan ook niet teveel van. Een maximum van 50 tot 150 gram per dag is aan te raden als je zwanger bent, aangezien teveel zout en de stof glycyrrizine die in drop zit weer kan leiden tot een hoge bloeddruk. Als je bloeddruk te hoog is, vermindert dit de doorbloeding van je placenta en daardoor kan je baby een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen krijgen. Cafeïnehoudende dranken zoals koffie, thee en cola mag je op zich wel drinken, maar ook hierbij is het raadzaam de grens van 5 koppen in totaal niet te overschreiden. De stof cafeïne is wederom niet goed voor je baby, maar gelukkig is het niet verboden koffie of een soortgelijke drank te drinken. Drink ze echter met mate, neem liever water of vruchtensap. Het spreekt voor zich dat alcohol en roken tijdens je zwangerschap uit den boze zijn; alcohol remt de hersenontwikkeling van je baby (ook één glaasje zorgt hier al voor!) en zorgt ervoor dat zijn gewicht te laag is als hij ter wereld komt. Wanneer je rookt tijdens je zwangerschap komen de nicotine en koolmonoxide in je bloed terecht en deze zorgen voor een slechte doorbloeding van je placenta. Hierdoor is je baby minder goed in staat voedingsstoffen en zuurstof op te nemen en dit komt zijn ontwikkeling niet ten goede.

Kijk verder uit met sporten; teveel en te zwaar sporten is niet gezond wanneer je zwanger bent. Toch is sporten ook als je zwanger bent heel gezond; het houdt je lichaam in conditie en die conditie heb je straks hard nodig wanneer je moet bevallen. De eerste drie maanden mag je in principe alle sporten doen, zolang je maar naar je lichaam luistert. Je lichaam geeft perfect aan wanneer het genoeg of teveel is en dat moet je goed in ogenschouw nemen. De volgende drie maanden voel je je vaak beter dan de eerste drie. Sporten is in deze maanden dus vaak erg leuk om te doen en ook hiervoor geldt dat practisch alle sporten mogen, alleen gevaarlijke sporten als diepzeeduiken of parachutespringen kun je beter laten. Ook vechtsporten en teamsporten zijn beter van niet; de kans is hierbij veel groter dat je in je buik wordt geraakt. Voor de laatste drie maanden geldt; sport zo lang en zo vaak je je er goed bij voelt. Doe alleen wel wat rustiger aan en als je voor je zwangerschap nooit gesport hebt, ga er dan niet nu alsnog mee beginnen.
Een ander puntje van aandacht is het klussen in huis. Als je een kleintje verwacht, moet er een babykamer klaar gemaakt worden en daar komen vaak kluswerkzaamheden bij kijken. Doe het met klussen rustig aan en luister goed naar wat je lichaam aangeeft. Begin op tijd, zodat je niet een week voor de bevalling nog aan het schilderen bent en wat schilderen betreft; werk altijd met verf op waterbasis en schilder met het raam open. Ga tijdens het schilderen regelmatig even ‘lucht happen’ buiten en stop direct wanneer je harde buiken krijgt; dit is een teken dat je teveel gedaan hebt.

Hygiëne tijdens je zwangerschap is naast alle andere adviezen enorm belangrijk. Bacteriën voelen zich het beste thuis is je koelkast, je keuken, badkamer en toilet dus reinig deze regelmatig. Pak elke dag een schone vaatdoek; vaatdoekjes worden vaak vergeten maar zijn een enorme bacteriebron en je hebt ze toch geregeld in je handen. Was altijd goed je handen voordat je gaat koken en eten. Was snijplanken en messen goed af en gebruik de snijplank die je voor het vlees hebt gebruikt niet ook voor de groente; op deze manier kun je kruisbesmetting voorkomen. Zorg dat je koelkast niet warmer is dan 6 graden Celsius en maak hem eens in de twee weken goed schoon. En tot slot, wanneer je iets kookt, zorg dan dat je snel verhit en wanneer je iets wilt bewaren, zorg dan dat je snel koelt. Bewaar eten in de koelkast niet te lang en eet het liever niet meer op nadat je het twaalf uur bewaard hebt.

Do’s tijdens je zwangerschap

Wat is nu wel gezond wanneer je zwanger bent? Die vraag zal vast en zeker bij je boven komen na alle bovenstaande tips gelezen te hebben.
Vooral gezond en gevarieerd eten is belangrijk. Voor adviezen op het gebied van eten in je zwangerschap kun je het voedingscentrum raadplegen op www.voedingscentrum.nl

Ga in elk geval niet voor twee eten, dit is niet nodig en zorgt meestal alleen maar voor extra kilo’s die er na de zwangerschap weer af moeten!
Neem verder goed je rust, met name als je zwangerschap al ver gevorderd is. Harde buiken zijn een teken dat je teveel hooi op je vork hebt genomen en je even een stapje terug moet doen. Luister hiernaar en doe het dan ook, dat is erg belangrijk. Je moet zo fit mogelijk zijn voor je aan je bevalling begint, dus rust is een belangrijk gegeven.

Tot slot en niet in het minst het belangrijkste punt; zorg dat je van je zwangerschap en alles wat er bij komt kijken geniet! Het is een prachtige en wonderlijke periode in je leven en door alle negatieve tips zou je bijna vergeten te genieten. Zorg ervoor dat het een onvergetelijke herinnering blijft voor jou en je partner en een belevenis waar je later met warme gevoelens aan terug kunt denken!