Orthostatische hypotensie

Ken je het draaierige gevoel, het moment van desoriëntatie, met het zwart voor de ogen, als je snel bent opgestaan? Gelukkig trekt dit na enkele momenten weer weg. We spreken hier van orthostatische hypotensie. Er zijn verschillende oorzaken voor orthostatische hypotensie, en dus ook verschillende behandelingen.

Iets over bloeddruk

In de lijf wordt het bloed rondgepompt. Om dit proces goed te laten verlopen, tot in de verste uithoeken van je lichaam, is er voldoende druk nodig. Omdat het over bloed gaat, spreken we van bloeddruk. Het hart pompt het bloed rond en is daarmee verantwoordelijk voor de juiste bloeddruk. Het hart is beurtelings aan het samentrekken, waardoor het bloed wordt voortgestuwd, of in ontspanning, waardoor het hart zich weer kan vullen. Op het moment dat het hart samentrekt, is de druk het hoogst. We spreken dan van systolische druk, ofwel: bovendruk. Als het hart vervolgens ontspant, is de druk het laagst. We hebben het in die fase over diastolische druk, ofwel: onderdruk. De bloeddruk wordt in getallen weergegeven in millimeter kwikdruk, afgekort mmHg. Hg is het chemische symbool voor kwik.

Orthostatische hypotensie

Door het plotseling opstaan, kan de bloeddruk dalen. Als deze daling groter is dan 20 mmHg systolisch of groter dan 10 mmHg diastolisch, binnen een minuut of drie na de plotselinge beweging, dan kan er sprake zijn van orthostatische hypotensie.

Waaraan herken je orthostatische hypotensie?

Het meest bekende symptoom is de bekende klacht, een duizeling, die patiënten ervaren bij het plotseling van een lig- naar een zit- of stahouding, of van zit naar stand. Men ervaart een moment van lichte duizeligheid, soms een slecht zicht omdat het letterlijk zwart voor de ogen wordt, gepaard aan een licht gevoel in het hoofd. Ook flauwvallen behoort tot de mogelijkheden.

Hoe kan dat nou?

Er zijn verschillende mogelijk oorzaken aan te wijzen voor het optreden van orthostatische hypotensie. Bijvoorbeeld:

• Bij jonge, nog slanke mensen, in de leeftijdsgroep tussen 15 en 20 jaar, is orthostatische hypotensie een vaker voorkomend verschijnsel. Je zou kunnen zeggen, dat het bij de fase in het leven hoort, en is dan ook onschuldig.
• In geval van hartfalen, een verminderde hartfunctie, is de bloeddruk gevoelig voor veranderingen en kan bij het plotseling gaan staan orthostatische hypotensie optreden.
• Patiënten met de ziekte van Parkinson in een gevorderd stadium krijgen te maken met aantasting van het autonome zenuwstelsel, waardoor orthostatische hypotensie vaker kan optreden.
• Het kan een bijwerking zijn van medicijnen voor het op peil houden van de juiste bloeddruk. Deze medicatie wordt vaak door ouderen gebruikt.
• Het kan een bijwerking zijn van medicijnen tegen de ziekte van Parkinson.
• Het kan een bijwerking zijn van medicijnen tegen depressie of psychose.

Wat kun je eraan doen?

Zoals je hebt gezien, zijn er verschillende mogelijke oorzaken van orthostatische hypotensie. De behandeling is uiteraard afhankelijk van de oorzaak van de klachten op dat moment.

• Als de klachten veroorzaakt worden door een bijwerking van gebruikte medicijnen, dan zal het medicijnvoorschrift aangepast moeten worden. Ofwel een andere dosering, misschien een ander medicijn.
• Bij jonge mensen gaat het vaak om een voorbijgaande fase in hun ontwikkeling. De behandeling is dan eenvoudig een advies. Ga niet te snel van lig naar zit, of van zit naar stand. Doe het rustig aan, en neem de tijd om even te wennen aan nieuw ingenomen houding.
• Wordt een hartfalen vermoed, dan is een bezoek aan huisarts en vervolgens cardioloog aan te bevelen.
• Oudere mensen met de ziekte van Parkinson hebben baat bij een aanpassing van hun omgeving of gewoonten. Zorg ervoor, dat de temperatuur in het woonvertrek binnen redelijke grenzen blijft, vooral niet te warm. Grote maaltijden zijn af te raden, het is beter de voedselinname meer te spreiden. Zorg voor voldoende drinken en niet te weinig zout (Uiteraard ook niet teveel!). Elastische kousen kunnen een helpen. Het bespelen van blaasinstrumenten, waarbij druk moet worden gezet, zou beperkt moeten worden of er moet misschien zelfs mee gestopt worden.

De huisarts

Bij alle medische vraagstukken, is het altijd goed de huisarts te raadplegen. Deze kan de hele lichamelijke conditie in combinatie met de klachten bekijken en beoordelen en vervolgens de juiste diagnose stellen.

Lees verder

• Hoge en lage bloeddruk