Vitaminen, wat doet het met je?
Voeding speelt een belangrijke rol in ons leven. Niet alleen omdat we voedsel nodig hebben om gezond te blijven en omdat ons lichaam er dagelijks om vraagt. Eten (en drinken) doen we ook om er van te genieten, om gezellig samen te zijn, om van belangrijke gebeurtenissen een feest te maken.Vitaminen
Vitaminen staan in de belangstelling zowel bij consumenten als bij onderzoekers. Het blijkt dat sommige vitaminen meer functies in het lichaam vervullen dan tot nu toe bekend was. Zij bieden mogelijk bescherming tegen het ontstaan van chronische aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten en kanker. Er is steeds een groter aanbod van vitaminesupplementen en wij hebben ook een ruime keuze tussen ‘gewone’ voedingsmiddelen en voedingsmiddelen waaraan extra vitaminen zijn toegevoegd.Zijn vitaminen nodig?
Uit onderzoek is gebleken dat heel weinig mensen echt lichamelijke nood hebben aan extra vitaminen. Toch wordt bijvoorbeeld vitamine C nog vaak beschouwd als een van de middelen die griep en verkoudheid tegengaan of zelfs genezen. Mensen met ernstige darmziekten of alcoholisten kunnen een fundamenteel tekort aan vitaminen krijgen. Zij doen er vanzelfsprekend goed aan de toevoer van vitaminen wat op te schroeven.
Wie een evenwichtig, gezond voedingspatroon volgt, heeft bijna geen tekorten. Iemand die teveel vitaminen slikt, kan een omgekeerd resultaat krijgen! Overdaad schaadt. Te grote hoeveelheden kunnen door het lichaam niet verwerkt worden en de opstapeling veroorzaakt stoornissen in de lichaamsprocessen. Een aantal in water oplosbare vitaminen (Vitamine B en C) worden via de urine uit het lichaam verwijderd. Andere, die in vet oplosbaar zijn, kunnen niet zo makkelijk verwijderd worden en kunnen aanleiding geven tot nierstenen, hoge bloeddruk, haaruitval of leverbeschadiging.
Vermoeidheid
Een ernstig tekort aan vitaminen verstoort het chemische proces in het lichaam en leidt tot vermoeidheid. De oorzaak van die vermoeidheid ligt echter zelden bij een tekort aan vitaminen. Bij een gevarieerde voeding en een normaal werken lichaam kan onmogelijk een tekort aan vitaminen ontstaan, dat er ernstige vermoeidheid optreedt. Voor de meeste mensen zijn vitaminepreparaten een psychische steun om er weer bovenop te komen.
Wanneer vitaminen nemen?
Bij bepaalde risicogroepen kunnen extra vitaminen nuttig zijn. Bijvoorbeeld bij zwangere vrouwen of moeders die borstvoeding geven. Zij hebben extra ondersteuning nodig. Mensen die een programma volgen om af te vallen, worden ook aangeraden vitaminen te slikken, dit voor de stofwisseling. Een grotere toevoer van vitaminen moeten mensen met anorexia nervosa of langdurige darmontstekingen nemen.
De vitaminen worden geklasseerd naar hun fysische kwaliteiten:
- Vetoplosbaar: vitaminen A, D, E en K
- Wateroplosbaar: vitaminen C en B
Een evenwichtige voeding moet voldoende vitaminen leveren. Aan de behoefte aan vitaminen wordt voldaan door een zorgvuldige selectie van producten en de bereidingswijze ervan.
In sommige situaties wordt de vraag naar vitaminen hoger:
- Roken verhoogt de behoefte aan vitamine C
- Drinken van alcohol verhoogt de behoefte aan vitamine A en B
- Teveel suiker gebruik verhoogt de behoefte aan vitamine B.
Belangrijkste voedingsbronnen van vitaminen
Wateroplosbare vitaminen
| Soort | Noodzakelijk voor | Bronnen |
|---|---|---|
| Vitamine B1 | omzetting van koolhydraten tot energie | volkorenproducten, varkensvlees |
| Vitamine B2 | leveren van energie en het onderhoud van de cellen | zuivelproducten, vlees, groenten |
| Vitamine B3 | energiestofwisseling | groenten, vlees, zuivelproducten, graanproducten |
| Vitamine B5 | productie van energie en opslag van vetten | groenten, vlees, zuivelproducten, graanproducten |
| Vitamine B6 | vrijzetting van energie uit de spieren gedurende inspanningen, aanmaak van rode bloedcellen | groenten, vlees, graanproducten |
| Vitamine B11 | aanmaak van rode en witte bloedcellen | bladgroenten, vlees, volkorenproducten, bananen, sinaasappel, eieren, noten |
| Vitamine B12 | aanmaak van rode en witte bloedcellen, onderhoud van de zenuwcellen | vlees, vis, eieren, melk, kaas |
| Vitamine C | aanmaak van beendercollageen en kraakbeen, absorptie van ijzer uit voedingsmiddelen en opbouw van het verdedigingssysteem | fruit, vruchtensappen, groenten, aardappelen |
| Soort | Noodzakelijk voor | Bronnen |
|---|---|---|
| Vitamine A | essentieel voor het zien, de celgroei en de celdifferentiatie | levertraan, boter, margarine, halvarine, bak- en braadvetten, vlees, zuivelproducten, ei, vis, groenten, watermeloen, sinaasappel, wortelen |
| Vitamine D | bevordert de calciumabsorptie, speelt rol in de botstofwisseling en bij celdifferentiatie | levertraan, vette vis, boter, margarine, halvarine, vlees, eierdooier, via blootstelling van huid aan zonlicht |
| Vitamine E | bescherming van de cellen en weefsel, antioxidant | plantaardige oliën, granen, margarine, halvarine, bak- en braadvetten, brood, cacao |
| Vitamine K | de bloedstolling | groenten (broccoli, kolen, rapen), lever, kaas, plantaardige oliën, eieren |
