Onze spieren, een lichaamseigen gezondheidsfabriek

Evolutionair gezien, bevindt zich ons lichaam nog steeds in de steentijd. Maar we zitten alleen maar achter onze bureau of voor de TV, terwijl onze spieren zijn ontworpen om te jagen en voedsel te verzamelen. Op die manier zullen ze dus meer en meer verkommeren. Voor een goed begrip: de mens hoeft niet per se te jagen en voedsel te zoeken om zichzelf gezond te houden. Regelmatige lichaamsbeweging kan ook al volstaan om te genieten van het leven, zonder dat onze spieren slinken en zich ernstige gezondheidsproblemen aandienen.

Gebrek aan lichaamsbeweging is funest voor onze gezondheid

Welvaartsziekten zoals diabetes, hypertensie, obesitas, allergieën, psychische aandoeningen en kanker zijn helaas al te vaak terug te voeren op een gebrek aan lichaamsbeweging. Het is zelfs de tweede meest voorkomende doodsoorzaak in Europa en verkort onze levensverwachting met ongeveer 5 jaar. Het enige wat hier helpt, is regelmatig een beroep te doen op onze spieren.

Hield men de spieren tot voor kort nog voor passieve ontvangers van onze breingestuurde bevelen, recentere onderzoeken hebben uitgewezen dat spiervezels een meer essentiële rol spelen in ons organisme. Maar wetenschappers vragen zich nog dagelijks af welke rol onze spieren spelen voor de gezondheid en hoe beweging invloed heeft op ons lichaam, dat alles met inbegrip van de hersenen en onze cognitieve vaardigheden. Zaken als de communicatie van de spieren met onze organen door middel van chemische boodschappers, is nog onvoldoende onderzocht.

Spieren zijn ontworpen om te bewegen

Onze stofwisseling en onze spieren zijn in 10.000 jaar nauwelijks veranderd. Ze zijn ontworpen om fysiek te presteren en niet om de hele dag zonder veel beweging door te brengen. Maar veel mensen spannen zich fysiek nog maar zelden in. Het resultaat: hoge bloeddruk, depressies, diabetes, vetzucht en kanker. En dat alles heeft mede te maken met de spieren. Tot dusver beschouwden we de 640 spieren in ons lichaam slecht als passieve ontvangers van orders. Nieuwe bevindingen laten echter zien dat onze vezels een veel belangrijker rol spelen dan eerder aangenomen werd. Spieren zenden een veelvoud van merendeels nog niet onderzochte stoffen uit en communiceren op die manier met andere organen. De menselijke skeletspieren zijn het belangrijkste stofwisselingsorgaan en bepalen de kwaliteit en de duur van ons leven.

Beweging als lichaamseigen gezondheidsfabriek

We weten dat sporten gezond is. We weten ook dat gebrek aan lichaamsbeweging de tweede belangrijkste doodsoorzaak in Europa is en de levensverwachting met gemiddeld vijf jaar vermindert. Maar we weten nog te weinig over wat er precies gebeurt in het lichaam. Die kenniskloof willen Deense wetenschappers nu dichten. Ze zoeken voortdurend naar een nieuwe onderzoeksaanpak. Dus schreven ze jonge, gezonde en fysiek actieve mannen voor om de ongezonde leefgewoonten van de gemiddelde Deen te imiteren: in géén geval meer dan 1500 stappen per dag zetten!

Effecten van lage lichamelijke activiteit

Na 14 dagen werden de stappentellers en andere meetinstrumenten gecontroleerd, die dag en nacht elke beweging van de proefpersonen hadden geanalyseerd. En een afsluitende inspanningstest moest de effecten van geringe lichamelijke activiteit vaststellen. Want let wel, 1500 stappen zijn omgerekend slechts 1,2 km! Gezonde mensen zijn meestal elke dag actief. Maar de Denen wilden zien wat er gebeurt als jonge gezonde mensen lui worden en zich bewegen als chronisch zieken, zoals mensen die dicht tegen diabetes of hart- en vaatziekten aanzitten.

Verlies van spiermassa in plaats van gewichtsverlies

De effecten van twee weken luieren door de jonge mannen waren opmerkelijk. Onder belasting daalde hun uithoudingsvermogen al na twee weken met ongeveer zeven procent. En het lichaamsgewicht nam af met 1,2 kg. Wat positief klonk, was in werkelijkheid echter een dramatisch verlies van spiermassa. Opmerkelijk was ook dat de vermindering van beweging hun gemoedstoestand leek te veranderen: ze werden een beetje depressief.

Lees verder

• Spiermassa opbouwen? Vruchten als sportvoeding bij uitstek
• Online bedrog over spieropbouw