Huidkanker: oorzaken, symptomen, behandeling, prognose

Huidkanker is de vorm van kanker die het meest voorkomt. Het is een kwaadaardig gezwel dat uitgaat van huidcellen. Er zijn drie soorten/typen van huidkanker: basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en het melanoom. Het laatste type is de kwaadaardigste vorm. Maar wat is nu precies huidkanker, wat is actinische keratose, wat zijn de oorzaken van huidkanker, de symptomen. Wat kun je doen als huidkanker jou treft en wat is de prognose bij de verschillende typen? In 2021 kregen bijna 80.000 mensen die diagnose huidkanker.

Inhoud artikel

• Huidkanker
• Voorstadium van huidkanker
• Oorzaken van huidkanker (basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom, melanoom)
• Basaalcelcarcinoom
• Plaveiselcelcarcinoom
• Melanoom
• Sarcoom van Kaposi
• Actinica lotion

Huidkanker

Als je spreekt over huidkanker dan gaat het over verschillende vormen van kanker die zich ontwikkelen in de huid, meestal (mede) veroorzaakt door blootstelling aan zonlicht. Er zijn drie hoofdtypen huidkanker: basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en het melanoom. Een melanoom is een zeer agressieve vorm van huidkanker en treft steeds meer jongeren/jong volwassenen.

Voorstadium van huidkanker

Actinische keratose wordt gezien als het voorstadium van huidkanker. Je ziet plekjes op de huid die ruw aanvoelen en schilferen. Ze zijn lichtrood tot roodbruin van kleur, het oppervlak is ruw wit-geel.

Oorzaken van huidkanker (basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom, melanoom)

• De belangrijkste oorzaak is langdurige blootstelling aan schadelijk ultraviolet in zonlicht.
• Meer kans op huidkanker als je woont of op vakantie gaat in plaatsen met felle zon.
• Hoe dichter je bij de evenaar leeft, hoe meer kans er is op huidkanker.
• Het dunner worden van de ozonlaag kan invloed hebben.
• Een zonnebank die ultraviolette straling verspreidt kan invloed hebben .
• Veel buiten werken geeft meer kans op huidkanker, vooral bij mensen met een lichte huid (weinig melanine, dit pigment beschermt tegen het ongezonde ultraviolet in het zonlicht).

Basaalcelcarcinoom

Dit is het meest voorkomende type huidkanker. Deze vorm van huidkanker is goed te behandelen en uitzaaiingen zijn bijna nooit aan de orde. Basaalcelcarcinoom komt bijna nooit voor bij mensen onder de veertig jaar, mannen hebben er vaker mee te maken dan vrouwen en mensen met een lichte huid lopen meer risico. Blootstelling aan de zon en gebruik maken van een zonnebank zijn factoren die het risico op basaalcelcarcinoom verhogen.

Symptomen basaalcelcarcinoom

• Basaalcelcarcinoom komt langzaam tot ontwikkeling.
• Er kan een klein knobbeltje verschijnen, wat geen pijn doet. Het oppervlak zal glad zijn, de bloedvaatjes zijn te zien en de kleur van het knobbeltje is roze tot bruin of grijs. De rand zal de glans van parelmoer hebben.
• Het knobbeltje wordt gestaag groter en wordt een kuiltje met randen die verhoogd zijn.
• Een basaalcelcarcinoom kan ook voorkomen als een zweertje dat soms zomaar gaat bloeden, of er vormen zich zonder reden korstjes. Het kan er ook uitzien als een donkerbruine vlek. Wordt een knobbel groter of verdwijnt een wondje niet, ga dan naar de huisarts.

Behandeling basaalcelcarcinoom

Als gedacht wordt aan een basaalcelcarcinoom, dan zal er waarschijnlijk een biopt genomen worden om de diagnose vast te stellen. Het weefsel kan weggesneden worden of bevroren worden. Als de plaats waar het carcinoom zit erg moeilijk is, dan kan er gekozen worden voor bestraling, denk bijvoorbeeld aan het oog.

Prognose basaalcelcarcinoom

Meestal is de tumor na behandeling voorgoed weg. Maar soms komt de tumor na de behandeling op dezelfde plaats weer terug. Het is daarom aan te raden om onder controle te blijven. Heb je eerder een basaalcelcarcinoom gehad dan is de kans groter dat je op andere delen van het lichaam ook deze huidkanker krijgt. Hou het zelf goed in de gaten of laat het onderzoeken.

Plaveiselcelcarcinoom

In een vroeg stadium kan deze vorm van huidkanker goed behandeld worden. Maar een plaveiselcelcarcinoom kan zich uitzaaien en kan dan soms fataal zijn.

Symptomen plaveiselcelcarcinoom

• Een plaveiselcelcarcinoom begint als een verdikte plek met schilfers in het gelaat.
• Daarna wordt het een harde langzaam groeiende knobbel die in principe geen pijnklachten veroorzaakt. De rand is onregelmatig van vorm en heeft een rode of een bruine kleur.
• Het kan zich ook uiten als een zweertje met daarop een korstje dat niet weggaat.

Behandeling plaveiselcelcarcinoom

Een biopsie zal waarschijnlijk gedaan worden om de diagnose te bevestigen. Vervolgens zal het weefsel worden weggesneden. Gaat het om een groot oppervlak dan kan een huidtransplantatie nodig zijn. Er kan ook gekozen worden voor bestraling en bij verschillende grote gezwellen of als er al verspreiding heeft plaatsgevonden kan chemotherapie nodig zijn.

Prognose plaveiselcelcarcinoom

Als het vroeg ontdekt wordt dan heeft behandeling vaak succes. Duurt het lang voordat het ontdekt wordt dan kunnen er uitzaaiingen optreden naar lymfklieren of andere organen. Bij uitzaaiingen zijn de vooruitzichten minder gunstig. Chirurgische behandeling kan dan nodig zijn of radiotherapie, chemotherapie.

Melanoom

Het melanoom is de kwaadaardigste type en komt ongeveer even vaak voor als het plaveiselcelcarcinoom. De kwaadaardige cellen kunnen zich verspreiden naar andere delen van het lichaam. Aan een melanoom overlijden veel meer mensen dan aan basaalcelcarcinoom of plaveiselcelcarcinoom. Een melanoom kan zich op elk deel van het lichaam ontstaan, maar meestal op lichaamsdelen die regelmatig worden blootgesteld aan de zon.

Symptomen melanoom

• Een snel groeiende, onregelmatige, donkere plek kan duiden op een melanoom.
• Of als een bestaande moedervlek bepaalde veranderingen laat zien: de grootte neemt toe, de vorm en kleur verandert (met name donkerder worden), de randen worden onregelmatig en grillig, een jeukend gevoel, een rode kleur, bloeden en vorming van een korstje.

Behandeling melanoom

Als er sprake is van een melanoom dan zal de tumor geheel worden weggesneden. Bevat het weefsel kankercellen dan zal er ook gezond weefsel om het tumorgebied heen worden weggehaald. Als dit een groot oppervlak is dan kan huidtransplantatie nodig zijn. Mogelijk worden ook de lymfklieren onderzocht. Zijn er ook andere lichaamsdelen aangedaan dan volgt er vaak chemotherapie.

Prognose melanoom

Bij een melanoom dat aan de oppervlakte ligt en snel is ontdekt zijn de kansen op genezing groot. Maar wordt het laat ontdekt dan kunnen melanomen fataal zijn. Heb je een vermoeden, ga dan direct naar een arts! Als melanomen diep in de huid zijn gegroeid dan is de prognose niet goed. Bij uitzaaiing is de prognose slecht.

Sarcoom van Kaposi

Dit is ook een vorm van huidkanker. Vroeger was het een tropische ziekte, tegenwoordig komt deze huidkanker vooral voor bij mensen met aids. Het wordt gekenmerkt door verdikkingen met een bruin/roze kleur, ze kunnen over het hele lichaam ontstaan. Als deze vorm van kanker in een vroeg stadium wordt ontdekt dan is er behandeling mogelijk met radiotherapie. Maar wordt het in een later stadium ontdekt dan kan chemotherapie noodzakelijk zijn.

Actinica lotion

Deze lotion is een medisch hulpmiddel ter voorkoming van niet melanome huidkanker en lichtdermatose. Lichtdermatose is een
aandoening van de huid die veroorzaakt wordt of erger wordt door licht (UVA, UVB, UVC, infrarood licht of zichtbaar licht). De lotion is effectief in het voorkomen van actinische keratose en van plaveiselcelcarcinoom. Het wordt vaak voorgeschreven door huidartsen (dermatologen) bij een voorstadium van huidkanker of na een behandeling van huidkanker, bij personen met een orgaantransplantatie en bij lichtdermatose. Als je vermoedt dat je een verhoogd risico hebt op actinische keratose of op een vorm van niet-melanome huidkanker, overleg dan met je huisarts of het verstandig is om Actinica lotion te gaan gebruiken. De lotion is ongeparfumeerd, geschikt voor de gevoelige huid en zit in een handige doseerpomp.

Lees verder

• Melanoom: kwaadaardige moedervlek, agressieve huidkanker