Hidradenitis suppurativa: huidaandoening met ontstekingen

Hidradenitis suppurativa is een chronische ontsteking van de haarzakjes en het komt vooral voor in de oksels en liezen. Het ontstaat wanneer de opening van het haarzakje verstopt raakt, waardoor huidcellen die je normaal gesproken verliest, zich ophopen in de haarzakjes. Er ontstaat een holte waarin bacteriën zich ophopen en als het knapt, loopt het ontstekingsvloeistof naar buiten. Het ruikt onaangenaam, is ontsierend en is niet prettig voor de patiënt. De aangedane plek is vaak pijnlijk en er kan een abces ontstaan. Hoe ontstaat deze vervelende aandoening en hoe kan dit worden behandeld?

Wat hidradenitis suppurativa inhoudt

Een onsteking van de haarfollikels, ook wel met de medische term hidradenitis suppurativa genoemd, of acne inversa of acne ectopica is een chronische ontsteking van de haarzakjes. Het komt vooral voor in de oksel en liezen, maar kan ook voorkomen bij de genitaliën, bilspleet of onder de borsten. Het is een etterende ontsteking, waarbij de ontsteking in de haarzakjes zit. De opening van het haarzakje raakt verstopt. De binnenkant van het haarzakje is bekleed met huidcellen die normaal gesproken nadat ze zijn afgestorven in de vorm van huidschilfers verdwijnen. Als deze zich ophopen en nieuwe huidcellen zich blijven delen, ontstaat er een ophoping die bestaat uit huidschilfers, keratine, talg, levende en dode huidcellen en bacteriën. De pus die ontstaat zoekt een uitweg en het haakzakje zal uiteindelijk knappen waarbij de rommel naar buiten komt. Voor de patiënt is het erg hinderlijk en hij kan zich ervoor schamen. Het is erg ontsierend en het kan onaangenaam ruiken.

Het verloop

Er ontstaan holtes en gangen in het aangedane gebied. Hierin kunnen bacteriën zich vermenigvuldigen waardoor de ontsteking zich uitbreidt. Als het niet lukt om uit te breken via de huid, zullen en tunneltjes ontstaat in het weefsel (fistels) en op deze manier kunnen er gangenstelsel ontstaan onder de huid. Er ontstaan tunnelvormige verbindingen tussen de ontstoken holtes en de huid aan de buitenkant. Er ontstaan opnieuw abcessen en de fistels breiden zich uit. Er ontstaat littekenweefsel en de ontsteking wordt lastiger om te bestrijden. Een kenmerk van deze huidaandoening is dat het steeds weer op dezelfde plaats terugkeert.

De oorzaak

Erfelijkheid speelt een grote rol in het krijgen van deze aandoening. Verder kan overmatig zweten en strak zittende kleding bijdragen aan het verergeren van de klachten. Zo zie je bij rokers dat ze meer zwarte puntjes in de huid hebben (zwarte mee-eters), meer verstopte talglieren en haarzakjes hebben dan bij niet-rokers. Het is niet bewezen dat roken een rol speelt, maar er wordt wel geadviseerd om ermee te stoppen als je aan hidradenitis suppurativa lijdt. Waarom de een het wel krijgt en de ander niet, is niet bekend. Of stoppen met roken het beloop van de klachten positief beïnvloedt is niet bekend.

Risicogroepen

Hoewel het soms wat lijkt op acne (puisten), ontstaat deze aandoening tijdens of na de puberteit. Vaak zie je het ontstaan op een leeftijd tussen de 20 en 25 jaar. Het komt iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ongeveer 1 procent van de volwassen mensen in ons land lijdt hieraan. Het lijkt dat het te maken heeft met overgewicht. Dit zou te maken kunnen hebben dat mensen met overgewicht meer huidplooien hebben. Toch blijft er het duidelijkste verband te bestaan met het roken van sigaretten.

Diagnose

Op grond van de klachten en de verschijnselen kan de huisarts vaak al een diagnose stellen. Als je wordt doorverwezen naar een dermatoloog kan hij dit nader onderzoeken. Soms wordt er een stukje weefsel afgenomen (bioptie) onder plaatselijke verdoving en zal dit microscopisch worden onderzocht.

Behandeling

Deze aandoening is lastig te behandelen. Lokaal kan de huid behandeld worden met een crème dat resorcine bevat. Dit zorgt ervoor dat nieuwe ontstekingen worden voorkomen of worden geremd. De aangedane huid kan enkele weken ontsmet worden met betadine-jodium. Door een tijdje antibiotica te gebruiken, kan de kwaal rustiger worden. Soms is het tijdelijk van aard. Een actieve ontsteking kan in een beginstadium behandeld worden met een injectie van triamcinolon. Als er een abces is gevormd, kan dit worden behandeld door het open te snijden zodat de pus eruit kan lopen en het aanleggen van een drainage om een nieuw abces te voorkomen. Littekens vergroten de kans op een herhaling. Er bestaan ook geneesmiddelen (TNF-alpha-blokker) die de ziekte aanpakt bij de bron.

Er is geen behandeling die het probleem definitief kan oplossen. Ook al lijkt een behandeling succesvol, het kan altijd weer terugkomen. Een slechte hygiëne kan de klachten verergeren, dus houd het goed schoon. Zo kun je onder de douche jodiumzeep gebruiken. Een uitwendige behandeling met een antibioticum in een lotion wordt soms ook gedaan, maar dit helpt in het algemeen onvoldoende wanneer dit als enige behandeling gebruikt wordt. Als je stopt met roken of afvalt indien er sprake van overgewicht is, zal dit baat kunnen hebben. Vrouwen worden vaak behandeld met een anti-mannelijke geslachtshormonen in de vorm van een anticonceptiepil die het geneesmiddel cyproteronacetaat bevat

Chirurgische behandeling

Als de aandoening ernstig wordt, met zeer pijnlijke ontstekingen, kan er een snee in het abces worden gemaakt. Dit is een symptoombestrijding. Als er een ingreep moet plaatsvinden om de oorzaak aan te pakken, zal er vaak veel weefsel moeten worden verwijderd. Als de wond te groot is om dicht te kunnen hechten, zal er een huidstransplantatie moeten plaatsvinden. Dit is een flinke ingreep, waarbij er littekenweefsel zal ontstaan. Zelfs deze ingreep biedt geen garanties dat je genezen bent. Het kan zo weer terugkomen, ook op een andere plek.

Laserbehandeling

De laser (CO2 laser) wordt soms als behandeling toegepast waarbij er ontstoken weefsel wordt weggehaald door middel van verdamping. Dit is ook een flinke ingreep, die soms ook onder narcose moet worden uitgevoerd. Vaak moet de behandeling worden herhaald. Het duurt minstens vier weken voordat de huid weer is geneden en ook hierbij kunnen er littekens ontstaan.

Lees verder

• Overmatig zweten: hoe komt het en wat doe je ertegen?