Abces onder de oksel: oorzaken en symptomen van okselabces

Een abces onder de oksel of okselabces is een met pus gevulde zwelling die zich in het algemeen ontwikkelt als reactie op een (vaak bacteriële) infectie. Door je oksel te scheren kunnen er bijvoorbeeld wondjes ontstaan, die geïnfecteerd kunnen raken door bacteriën. Een abces is meestal pijnlijk en het opgezwollen gebied voelt vaak warm aan. De huid rond een abces lijkt vaak roze of rood en geïrriteerd. Een abces onder de oksel kan behoorlijk lastig zijn en interfereren met je dagelijkse bezigheden en activiteiten. Voorkom dat je kleding draagt die tegen het abces schuurt, want dat verergert de klachten. Draag bij voorkeur loszittende kleding. In tegenstelling tot andere infecties, zal louter een behandeling met antibiotica niet voldoende zijn. In het algemeen moet een abces rijpen en openbarsten waarna het pus kan wegvloeien. Hoewel een abces soms spontaan openbarst, moet de (huis)arts vaak een handje helpen door een sneetje in het abces te maken waarna het pus kan afvloeien.

• Een abces onder de oksel
• Verzameling pus in een holte
• Zweetklierontsteking
• Oorzaken van een okselabces
• Symptomen van een abces onder de oksel
• Zelfzorg
• Wel doen
• Niet doen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Behandeling van een okselabces
• Drainage van het abces
• Antibiotica
• Pijnbestrijding
• Zelfzorg en nazorg
• Preventie

Een abces onder de oksel

Verzameling pus in een holte

Een abces is een verzameling pus in een niet eerder bestaande holte in het lichaam. Pus of etter is een geelgroene of geelbruine substantie of vloeistof met een onwelriekende geur, die vooral bestaat uit dode witte bloedcellen, bacteriën en soms resten van necrotisch weefsel (dode fagocyten, een type witte bloedcel). De gebruikelijke oorzaak van een abces is een infectie met bacteriën, maar het kan ook ontstaan door een parasiet of een lichaamsvreemde stof. Bepaalde bacteriën hebben meer kans op pusvorming omdat ze stofjes maken die de weefsels van het lichaam kunnen beschadigen. De boosdoeners zijn Staphylococcus aureus (een bacterie die bij veel mensen voorkomt, vooral op de huid en in de neus) en Streptococcus pyogenes (de pusvormende streptokok). Door de infectie stuurt het immuunsysteem witte bloedcellen en andere stoffen naar de plek des onheils om de bacteriën of andere ziekteverwekkers te bestrijden. Hierbij sterft wat omringend weefsel af. Er vormt zich een niet eerder bestaande holte, welke zich vult met pus of etter en klachten veroorzaakt. De holte wordt groter als de infectie zich verder ontwikkelt en de pus er niet uit kan: het abces is geboren.

Zweetklierontsteking

Een okselabces kan zich voordoen in het kader van een zweetklierontsteking. Wanneer de apocriene zweetklieren ontstoken raken, wordt dat 'hidradenitis' genoemd. Hidradenitis suppurativa is een chronische ontsteking van de haarzakjes met abcesvorming.

Oorzaken van een okselabces

De infectieuze bacteriën of andere ziekteverwekkers veroorzaken een ontstekingsreactie in het lichaam, doordat bacteriën gifstoffen afscheiden en het afsterven van cellen veroorzaken. Het lichaam vormt als reactie een ​​holte of capsule om de infectie in te kapselen en te onderdrukken, teneinde te voorkomen dat deze zich naar andere delen van het lichaam verspreidt met alle gevaren van dien. Het abces vult zich met pus (die dode cellen, eiwitten, bacteriën en ander afvalmateriaal bevat) en neemt allengs in omvang toe. Doordat het abces zich vult ontstaat toenemende spanning en druk (wat pijnlijk is) en ontsteking van de bovenliggende huid.

Het meest voorkomende bacteriële organisme dat verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van huidabcessen waaronder abcessen onder de oksel, is Staphylococcus aureus, een stafylokok die toxinen afscheidt, hoewel verschillende andere organismen ook tot abcesvorming kunnen leiden, zoals bijvoorbeeld een parasiet. Maar ook lichaamsvreemde stoffen kunnen aanleiding geven tot een abces.

Een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van huidabcessen is een verzwakt immuunsysteem, omdat het vermogen van het lichaam om infecties te bestrijden afneemt. Je kunt een verzwakt immuunsysteem hebben door chronische ziekten of door het gebruik van bepaalde medicijnen.

Symptomen van een abces onder de oksel

De symptomen van een abces onder de oksel varieert afhankelijk van de locatie van het abces, maar over het algemeen kun je de volgende klachten ervaren:

• Een pijnlijke, samendrukbare zwelling die rood is, warm aanvoelt en gevoelig is.
• Naarmate een abces rijpt, kan het groter worden en onder meer spanning komen te staan.
• Het abces kan spontaan openbreken waarna er pus uitvloeit.
• De infectie kan zich mogelijk verspreiden naar diepere weefsels en zelfs naar de bloedbaan.
• Als de infectie zich verspreidt, kan je last krijgen van de volgende symptomen:
• koorts
• misselijkheid
• braken
• toenemende pijn
• toenemende roodheid van de huid

Zelfzorg

Wel doen

Als het abces klein is, is het aan te bevelen om vier keer per dag warme kompressen (bijvoorbeeld natte, warme washandjes) onder de oksel aan te brengen gedurende ongeveer 30 minuten om het abces te laten 'rijpen'. Zodra het abces openbreekt, zal het normaliter vanzelf genezen, hoewel dit enkele weken kan duren. Een absorberend verband vangt het pus op. Regelmatig wisselen en goed schoonhouden is belangrijk.

Niet doen

Probeer het abces niet te legen door erop te drukken. Dit kan het geïnfecteerde materiaal in de diepere weefsels duwen. Door op een abces te drukken beschadig je het beschermde laagje over de abces, met als gevolg dat bacteriën zich kunnen verspreiden en de situatie verergert. Prik geen naald of ander scherp instrument in het abces omdat dit een onderliggende bloedvat kan verwonden of de infectie kan verspreiden. Draag bij een abces onder de oksel geen topjes of andere kleding wat ertegenaan schuurt en de klachten verergert.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Bij vermoeden van een okselabces is het belangrijk om snel een diagnose te stellen. De arts zal eerst een lichamelijk onderzoek uitvoeren waarbij hij het abces inspecteert en palpeert (voelt) om de grootte, pijngevoeligheid en het stadium van het abces vast te stellen. Vaak is de diagnose al snel duidelijk op basis van de zichtbare symptomen, zoals roodheid, zwelling, en de aanwezigheid van pus onder de huid. De arts zal vragen stellen over de duur van de klachten, eerdere infecties, en mogelijke verwondingen of risicofactoren zoals scheren of andere huidirritaties in de oksel.

Aanvullend onderzoek

In sommige gevallen, vooral als er sprake is van herhaalde abcessen of een vermoeden van een diepere infectie, kan aanvullend onderzoek worden gedaan. Dit kan onder meer bestaan uit:

• Bloedonderzoek: om te controleren op tekenen van een systemische infectie, zoals een verhoogd aantal witte bloedcellen.
• Bacteriële kweek: om de exacte bacterie te identificeren die het abces veroorzaakt. Dit helpt bij het kiezen van de juiste antibiotica, vooral bij terugkerende of ernstige infecties.
• Beeldvormend onderzoek: zoals een echo, om te bepalen hoe diep het abces zit en of er omliggende weefsels of structuren bij betrokken zijn. Dit is zeldzaam en wordt alleen uitgevoerd in complexere gevallen.

Behandeling van een okselabces

Bij de behandeling van een okselabces is het belangrijkste doel om de infectie te beheersen en de pijn te verlichten. Afhankelijk van de grootte, diepte en de ernst van het abces kunnen verschillende behandelingsopties worden toegepast.

Drainage van het abces

Wanneer een abces groot genoeg is, moet het door een arts worden gedraineerd. Dit is een van de meest effectieve manieren om verlichting van de pijn en genezing te bevorderen. De arts zal een klein sneetje maken in het abces met behulp van een steriel instrument om het opgehoopte pus naar buiten te laten vloeien. Na de drainage kan de arts besluiten een drain te plaatsen om ervoor te zorgen dat het abces goed blijft leeglopen. Het gebied wordt daarna goed gereinigd en afgedekt met een steriel verband.

De ingreep kan tijdelijk pijnlijk zijn, maar na het afvoeren van het pus voelt men vaak al snel verlichting van de pijn. Soms wordt de huid verdoofd met een plaatselijke verdoving, maar bij kleinere abcessen wordt dit niet altijd gedaan.

Antibiotica

Als de infectie ernstig is of er risico bestaat dat de infectie zich verder verspreidt, kan de arts besluiten om een kuur met antibiotica voor te schrijven. Dit kan ook het geval zijn bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals mensen met diabetes, hiv of patiënten die immuunsuppressieve medicijnen gebruiken. Antibiotica helpen om de bacteriële infectie te bestrijden die het abces veroorzaakt. Het is echter belangrijk om te weten dat antibiotica alleen meestal niet voldoende zijn om een abces te behandelen.

Pijnbestrijding

Om de pijn te verlichten, kan de arts je adviseren om pijnstillers te nemen, zoals paracetamol of ibuprofen. Deze medicijnen helpen ook om de ontsteking te verminderen en maken het genezingsproces comfortabeler.

Zelfzorg en nazorg

Na de drainage van het abces zal de arts instructies geven voor de nazorg. Het is belangrijk om het gebied schoon en droog te houden en de wond regelmatig te verzorgen met schone verbanden. Het is ook verstandig om losse, ademende kleding te dragen om verdere irritatie te voorkomen. Je arts kan je ook aanraden om warme kompressen op het getroffen gebied aan te brengen, wat kan helpen om de genezing te versnellen.

Vermijd het zelf uitknijpen of openmaken van een abces, aangezien dit kan leiden tot verdere infectie of verspreiding van bacteriën naar andere delen van het lichaam. Laat de drainage altijd over aan een medisch professional.

Bij herhaalde abcessen of abcessen die niet goed genezen, kan verder onderzoek nodig zijn om de onderliggende oorzaak vast te stellen en te behandelen.

Preventie

Hoewel abcessen niet volledig te voorkomen zijn, zijn er enkele maatregelen die je kunt treffen om te voorkomen dat je erdoor getroffen wordt:

• Was regelmatig je handen grondig met zeep.
• Behandel eventuele snijwonden zorgvuldig, houd ze schoon en bedek ze en houd ze droog totdat ze volledig genezen zijn.
• Deel geen persoonlijke voorwerpen zoals scheermesjes, washandjes of handdoeken.
• Probeer jezelf niet te snijden tijdens het scheren van je oksels.

Lees verder

• Abces: oorzaken, symptomen en behandeling van abcessen
• Abces in lies: symptomen, oorzaken en behandeling liesabces
• Abces in huid of lichaam: met pus gevulde zwelling in holte
• Abcesdrainage: behandeling door drainage van een abces