Hoofdluis: wat kun je hier tegen doen?

Hoofdluizen zijn kleine beestjes die zoals de naam al zegt, leven ze op de hoofdhuid van een mens. Besmetting vindt plaats door rechtstreeks contact. Je hoort dat het vaak op scholen voorkomt, omdat de luizen door spelen of besmette kledingstukken op overvolle kapstokken worden verspreid. De meest voorkomende klacht die het geeft, is hevig jeuk. Wat kun je er zelf aan doen om van hoofdluizen af te komen en welke middelen zijn er verkrijgbaar?

De hoofdluis

Een hoofdluis is een klein insect dat leeft van bloed uit de hoofdhuid van een mens. Ze zijn maar klein, tussen de 2 tot 4 millimeter groot en grijsblauw van kleur. Als de luis zich net heeft volgezogen is hij roodbruin van kleur. Tijdens de nacht legt een volwassen vrouwtjesluis tussen de 5 tot 9 eitjes, die ook wel neten worden genoemd. Een neet is kleiner dan 1 millimeter en lijkt wat op een roosschilfer dat aan de haren vast kleeft. Na ongeveer 7 tot 10 dagen komt er een larve uit het eitje, dat in 7 tot 10 dagen uitgroeit tot een volwassen luis, waarvan de vrouwtjes weer eitjes leggen. Volwassen luizen kunnen met een snelheid van 30 centimeter per minuut door het haar kruipen.

Besmetting

Iedereen die haar op het hoofd heeft, kan besmet worden. Hoewel je het misschien niet verwacht houden luizen het meest van schoon gewassen haar. Het is dus een misvatting dat hoofdluis het gevolg is van een slechte hygiëne. Hoofdluizen kunnen in tegenstelling tot sommige andere parasieten niet springen. Besmetting vindt plaats via rechtstreeks contact. Bij kinderen komt het vaker voor, waarschijnlijk omdat zij intensiever contact hebben omdat ze met elkaar spelen en dat hun jassen tegen elkaar hangen aan de meestal overvolle kapstokken. Vaak raakt het hele gezin ermee besmet, door verspreiding via onder andere knuffelen, beddengoed, koptelefoon, haarborstels en stoelbekleding.

Klachten

Het hebben van hoofdluizen is geen ernstige kwaal, maar het kan wel erg hinderlijk zijn. Mensen vinden het vies om met hoofdluizen rond te lopen. De meest gehoorde klacht is dat er sprake is van hevige jeuk. Dit komt als gevolg van een reactie op het speeksel en de uitwerpselen van de luis op de huid. Meestal ontstaat de jeuk ongeveer 2 weken na de besmetting. De luis heeft zich inmiddels al verder kunnen verspreiden. Krabben verergert de jeuk alleen maar. Hierdoor kunnen er wondjes ontstaan op de hoofdhuid en daarin kunnen zich bacteriën nestelen. Daarom is het van belang te proberen om niet te krabben, hoe moeilijk dat ook kan zijn.

Wat je zelf kunt doen?

Een effectieve wijze om van luizen af te komen is het gebruik van een speciale luizen- of netenkam. Een netenkam heeft metalen tanden die zeer dicht op elkaar staan. Was het haar en smeer een willekeurige crèmespoeling op je hoofdhuid en in je haar. Kam het haar vervolgens lok voor lok en spoel de kam na elke lok goed af onder de kraan. Haal de kam eerst over de hoofdhuid heen en werk daarna naar het einde van de lok toe. Houd dit 14 dagen vol om luizenvrij te raken. Als je een luizenkam gebruikt, gebruik er dan ook een netenkam bij. Om te voor te zorgen dat neten gemakkelijker loslaten, kun je het haar voorbehandelen met een mengsel van één deel water en één deel huishoudazijn. Na het kammen kun je het haar gewoon wassen met shampoo. Als je kind nog heel klein is, kun je besluiten al het haar af te knippen. Dit is de meest praktische oplossing.

Voorkom verdere besmetting

Het is van groot belang na te gaan of ook andere gezinsleden besmet zijn. Als dat zo is, moeten ook zij behandeld worden. Waarschuw de ouders van vriendjes en vriendinnetjes en de leraar op school dat ze alle kinderen en hunzelf moeten controleren. Verder moet je alles wassen op een zo hoog mogelijke temperatuur, zoals: kleding, beddengoed, jassen, knuffels, sjaals en mutsen. Als je iets niet kunt uitwassen, stop dan de kleding zeven dagen lang bij kamertemperatuur in een afgesloten plastic zak. Als het buiten vriest, kun je het twee dagen buiten laten hangen zodat de luizen sterven. Ook haarkammen, haarborstels, stoelen, banken en autozittingen moeten grondig worden gereinigd.

De middelen

Kammen is niet altijd voldoende. Er hoeft maar een enkele luis of neet achter te blijven en er kan weer opnieuw een besmetting ontstaan. Het lukt ook niet altijd om met een kam alle luizen en neten te verwijderen. Als kammen niet afdoende is, kun je kiezen om een anti-luismiddel te gebruiken.

Malathion

De middelen tegen hoofdluis bevatten een van de volgende bestanddelen: malathion, permethrine, dimeticon of een combinatie van bioalletrine en piperonylbutoxide. De effectiviteit van deze middelen is vergelijkbaar. Ook bij gebruik van deze middelen is het belangrijk dat je gedurende veertien dagen het haar dagelijks kamt. De middelen zijn in shampoo, oplossing of spray verkrijgbaar. Malathion heeft de voorkeur als middel tegen luizen, omdat er mogelijk minder resistentie is. Dit middel is relatief goedkoper in gebruik. Het nadeel is dat het minder prettig ruikt. Het middel bevat alcohol, waardoor het kan prikken. Het middel verliest zijn werkzaamheid als het in contact komt met chloor. Op de dagen waarop je malathion hebt aangebracht, mag je niet zwemmen in een zwembad dat chloor bevat.

Permethrine

Permethrine is gemakkelijk in het gebruik, maar een duur middel in verhouding, omdat met een verpakking slechts één persoon met halflang haar kan worden behandeld.

Dimeticon

Dimeticon is een nieuw middel bij hoofdluis. Het is als lotion verkrijgbaar. Resistentie tegen dimeticon is niet mogelijk. Het is geen chemisch bestrijdingsmiddel is daarom is het geschikt bij zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.

Sprays

De combinatie van bioalletrine en piperonylbutoxide is als spray verkrijgbaar, waardoor het ook op jassen, knuffels en bekleding van de bank en auto kan worden gespoten.

Homeopathische middelen

Er bestaan verschillende middelen op basis van plantaardige oliën. Het meest werkzame plantaardige middel is neemzaadextract. Dit is het werkzame bestanddeel van Pickan. Oliën maken de haren glad, waardoor de luis minder houvast heeft. Ook zouden oliën de luis verstikken.

Bijwerkingen

Wanneer je middelen tegen hoofdluis zorgvuldig gebruikt, geven ze vrij weinig bijwerkingen. Een van de meest voorkomende bijwerking is een tijdelijke toename van roos. Soms kan er sprake zijn van een overgevoeligheidsreactie van de hoofdhuid. Hierdoor kan er jeuk ontstaan of een rode huid.

Wanneer naar de huisarts?

Hoofdluis is geen ernstige aandoening. Voor behandeling hoef je in principe niet naar de huisarts en kun je bovengenoemde middelen gebruiken. Alle middelen tegen hoofdluis zijn zonder recept verkrijgbaar. In het geval dat je vragen hebt, of er ontstaan geïnfecteerde wondjes door het krabben, kun je de huisarts raadplegen.

Lees verder

• Parasieten: hoofdluis, lichaamsluis en schaamluis
• Droge hoofdhuid: hoe kun je dit het beste behandelen