Syndroom van Parinaud, Bartonella henselae bacterie

De Bartonella henselae bacterie is de veroorzaker van de kattenkrabziekte. Hierbij kan het (oculoglandulair) syndroom van Parinaud ontstaan. Het syndroom van Perinaud behelst een bepaalde vorm van lymfadenopathie (ziekte van de lymfklier). Bij verzwakte individuen kan Bartonella henselae het peliosis hepatis en' trench fever' veroorzaken. Andere Bartonellla soorten zijn Bartonella baciliformis (kan bartonellosis met Oroya koorts veroorzaken), Bartonella quintana, Bartonella clarridgeiae en Bartonellaelizabethae.

Bartonella bacterie

Bartonella bacteriën zijn aeroob (zuurstof behoevend), gram negatief, en hebben specifieke omstandigheden nodig om te kunnen groeien. Er zijn elf verschillende soorten Bartonella bacteriën, waarvan er vijf een ziekte bij de mens kunnen veroorzaken. Deze vijf zijn:

• Bartonella quintana
• Bartonella bacilliformis
• Bartonella clarridgeiae
• Bartonella elizabethae
• Bartonella henselae

Voor Bartonella quintana is er geen dierlijke gastheer bekend. Het wordt door luizen van mens tot mens verspreid. Het komt vooral voor in gebieden met slechte hygiëne. Oorspronkelijk was het de oorzaak van de vijf daagse koorts (trench fever), die veel voorkwam tijdens de eerste wereldoorlog. Een infectie met Bartonella quintana kan een ernstige ziekte veroorzaken, maar kan ook symptoomloos verlopen. Patiënten voelen zich zwak, hebben hoofdpijn, koorts, en pijn in de langere botten (vooral de langere botten zoals het scheenbeen, de tibia). De koorts kan na elke 5 dagen terugkeren. De ziekte is niet dodelijk, maar kan wel heel ernstig zijn.

De Bartonella bacilliformis wordt overgedragen door de zandvlieg (Phlebotomus) en komt voor in Ecuador, Colombia en Peru. Na de beet van een besmette zandvlieg vermenigvuldigen de bacteriën zich in de bloedbaan en nestelen zich in erytrocyten (rode bloedcellen). Het reticuloendotheliale systeem (signaleringssysteem van het lichaam m.b.t. rode bloedcellen) vernietigd de geïnfecteerde rode bloedcellen en er ontstaat een acute anemie (te weinig rode bloedcellen). Hoofdpijn, gewrichtspijn en spierpijn komen ook vaak voor. Als het humorale immuunsysteem, met gerichte antistoffen, op gang is gekomen wordt deze fase beëindigd. In de chronische fase zijn er zwellingen in de huid van 1-2 cm die zo'n 1-2 maanden blijven bestaan. Soms wel maanden of jaren. De acute ziekte met koorts en anemie (Oroya koorts), gevolgd door de chronische vorm met zwellingen van de huid (verruga) wordt bartonellosis genoemd.

Bartonella clarridgeiae en Bartonella elizabethae komen zelden voor. Beide kunnen endocarditis veroorzaken. Bartonella clarridgeiae kan (zelden) voorkomen bij de kattenkrabziekte.Deze kattenkrabziekte wordt veroorzaakt door Bartonella henselae. Deze bacterie wordt door veel huisdieren chronisch gedragen. Bij patiënten waarbij het immuunsysteem niet goed werkt kan de ontsteking zich ontwikkelen tot een groeiende tumor die sterk lijkt op het Karposi-sarcoom. Met een lymfklierbiopt en de Whartin-Starry-kleuring kan de bacterie worden onthult. Een bloedkweek levert vrijwel nooit iets op. Bij patiënten die chronisch geïnfecteerd zijn met Bartonella henselae kan het soms worden aangetoond door een kweek met een minimale incubatie van 3 weken (mocht een PCR niet mogelijk zijn). De aangewezen succesvolle en snelle methode is een PCR.

In algemene zin lijkt de kattenkrabziekte niet te reageren op antibiotica. Bij normale individuen duurt de ziekte enkele weken, waarna het vanzelf verdwijnt. Vijf daagse koorts (trench fever), bacteriële angiomatosis, peliosis hepatis (de huid, lymfklieren, milt en lever zijn aangedaan) en endocarditis kunnen behandeld worden met Gentamicine (antibioticum), of Gentamicine in combinatie met Erytromycine(antibioticum). Penicillinase resistente penicilllinen, eerste generatie Cephalosporinen, en Clindamycine blijken niet effectief in vitro. Door Bartonella henselae kan het syndroom van Perinaud ontstaan.

Het syndroom van Parinaud kent een internistische en een neurologische interpretatie.

Bij de internistische gaat het om oculoglandulair Parinaud syndroom. Het gaat om een vorm van lymfklieradenitis. De lymfklieren die voor de oren zitten zijn ontstoken en er is conjunctivitis, ofwel preauriculaire (voor de oren) lymfadenopathie en conjunctivitis (ontstoken oog). Het ontstaat nadat de concunctivale zak is besmet. Het syndroom van Parinaud komt voor bij de kattenkrabziekte. (bron 2). Bij de neurologische interpretatie van het syndroom van Parinaud gaat het om (een blikparese naar boven in combinatie met) afwijkingen van convergeren (instellen op een bepaalde afstand), pupilreacties, en accomoderen (scherp zien). (bron 3).

Lees verder

• Syndroom van (De Toni-)Fanconi
• Syndroom van Sheehan
• Syndroom van Young