Lactose-intolerantie: een enzymzwakte

Een lactose-intolerantie is een enzymzwakte en geen melkallergie. Het heeft dan ook niets met melkeiwitten te maken, maar is een onverdraagzaamheid voor melksuiker. Door een tekort aan het enzym lactase kan men daarbij de tweevoudige suiker lactose met zijn bestanddelen van glucose en galactose niet afbreken. Lactase is het enzym dat in de wand van de dunne darm wordt aangemaakt en melksuikers (lactose) afbreekt. Overigens kan men veelal wel 250 ml melk verdeeld over de dag drinken zonder klachten.

• Algemeen
• Optredende symptomen van lactose intolerantie
• Medicatie
• Melkproducten zonder lactose

Algemeen

Patiënten met een lactose-intolerantie missen een enzym dat nodig is om melkeiwitten te maken en circa 28% van de mensen in Europa hebben er last van. Lactose is een natuurlijk bestanddeel van melk dat vanuit de dunne darm kan worden opgenomen. Blijft de opname in de dunne darm achterwege dan komt de melksuiker in de dikke darm terecht en wordt deswege eerst daar door de darmbacteriën afgebroken. Hierbij ontstaan zuren en darmgassen wat tot ernstige klachten, zoals koliekachtige pijn en hevige diarree, kan leiden. Niet alleen in melk en melkproducten komt lactose voor, maar ook in producten zoals sauzen, mayonaise, worst en pizza. Tevens komt het voor in medicijnen, in de vorm van vulstof. Een lactose-tekort kan ook veroorzaakt worden door salmonella en shigella, deze laatste bacterie komt voornamelijk voor bij een koemelkallergie. Gebruik niets uit blik, pak of fles, uitgezonderd melk.

Men onderscheidt twee soorten lactose-intolerantie:

• primaire vorm: hierbij is het tekort aangeboren ofwel ontstaan in de vroege kinderjaren
• secundaire vorm: dan ontstaat het veelal als gevolg van een ziekte van de maag- en darmwegen (coeliakie of Morbus-Crohn)

Problemen met verteren van grote eiwitmoleculen

Naast lactose intolerantie bestaat er ook nog een ander verteringsprobleem met melkproducten. Mensen kunnen moeite hebben met het verteren van de grote eiwitmoleculen, caseïne, wei en lactoglobulinen die in melk zitten. Dit kan onder andere komen door een tekort aan maagzuur en bijnieruitputting.

Optredende symptomen van lactose intolerantie

Deze hebben onder meer als kenmerk:

• uitputting, hoofdpijn, gewrichtspijn en slaapstoornissen
• diarree en misselijkheid

De oorzaak van de klachten in relatie met deze aandoening blijft in het algemeen lange tijd onbekend, omdat de directe samenhang tussen de symptomen en de voedingsopname in eerste instantie niet worden herkend. Ten einde een juiste diagnose te kunnen stellen dient een ademtest en een laboratoriumonderzoek van het bloed plaats te vinden. Iedereen heeft ook een andere tolerantiegrens, dit is afhankelijk van de hoeveelheid lactase die het lichaam zelf nog aanmaakt.

Medicatie

Tegen lactose-intolerantie is vrij weinig te doen:

• het vermijden van melk en melkproducten is een eerste vereiste
• suppletie met lactase preparaten

Lactase preparaten zijn onder andere Kerutabs. Maar dit product is vrij laag gedoseerd in lactase en werkt daarom niet voor iedereen. Bij onder andere het Kruidvat zijn ook lactase tabletten van eigen merk te koop, die hoger gedoseerd zijn. Ook Disolact is hoger gedoseerd. Lactase tabletten zijn vooral fijn voor als je eens uit eten gaat en je niet zeker weet of er ergens melk(producten) in zit bijvoorbeeld.

Melkproducten zonder lactose

Afhankelijk van de zwaartegraad kan volledige lactosevrije voeding aan te bevelen zijn. Maar ondanks een lactose-intolerantie kan het toch mogelijk zijn melkproducten te gebruiken. Onder andere harde kazen, Franse roomboter en melkkefir bevatten (bijna) geen lactose meer. Harde Goudse kazen bevatten geen melksuiker omdat die achter blijft met de wei, dus die zijn in principe veilig. Honderd procent zuivere Goudse kaas bijvoorbeeld is dan een goede keuze. Voor sommige mensen zal bijvoorbeeld yoghurt ook gaan, dit komt omdat yoghurt een gefermenteerd product is. Zelf yoghurt maken is een optie om er zeker van te zijn dat het product lang genoeg gefermenteerd is om lactosevrij te zijn. Iedereen heeft een andere tolerantiegrens, dit is afhankelijk van de hoeveelheid lactase die het lichaam zelf nog aanmaakt.

In de supermarkt worden diverse lactosevrije melkproducten verkocht, onder andere de merken Arla en Campina. Mensen reageren in het algemeen beter op de producten van Arla. Albert Heijn en ook de Aldi en de Lidl hebben ook eigen merk lactosevrije producten, ook lactosevrij brood bijvoorbeeld. Bij lactosevrij is de melksuiker (lactose) uit het product verwijderd, echter niet het melkeiwit. Bij zuivelvrij ontbreekt het melkvet, maar kan er nog altijd melkeiwit in het product zitten.

Lees verder

• Toch melk(producten) kunnen gebruiken ondanks intolerantie
• Zelf probiotica drank maken is simpel en gezond!
• Lekkende darm (leaky gut) genezen