Pseudotumor cerebri: een verhoogde druk in het hoofd

Pseudotumor cerebri: een verhoogde druk in het hoofd Een pseudotumor cerebri is een aandoening waarbij er een verhoogde druk in het hoofd aanwezig is. Het is geen tumor, maar het geeft wel dezelfde verschijnselen als een hersentumor. Het uit zich door hoofdpijn, misselijkheid, braken en dubbelzien. De verhoogde druk ontstaat door een teveel aan hersenvocht. Het kan zijn dat er teveel hersenvocht wordt aangemaakt of dat het hersenvocht onvoldoende afgevoerd kan worden. Door de druk kan de oogzenuw beschadigen en daarom is het belangrijk dat het wordt behandeld.

Wat het is

Vroeger dacht men dat er sprake was van een hersentumor omdat deze aandoening dezelfde verschijnselen vertoonde als een hersentumor. Omdat later bleek dat er geen sprake was van een tumor, werd de term pseudotumor geïntroduceerd, wat “schijnbaar” betekent. Tegenwoordig wordt het ook wel idiopathische intracraniële hypertensie (IHH) of benigne intracraniële hypertensie genoemd. Er is sprake van een verhoogde druk in het hoofd dat is ontstaan door teveel hersenvocht, ook wel liquor genoemd. Ook al is de pseudotumor goedaardig, toch kan het verloop hiervan gevaarlijk zijn. De oogzenuw kan bekneld raken, waardoor deze onherstelbaar beschadigd kan raken.

Symptomen

Door de verhoogde druk in het hoofd kunnen de volgende klachten ontstaan: hoofdpijn, misselijkheid en braken, dubbelzien en wazig zien. Het wazige zicht komt door zogenaamde stuwingspapillen. Een stuwingspapil is een vochtophoping (zwelling) op de plek waar de oogzenuw het oog binnenkomt. Dit wordt veroorzaakt door de verhoogde druk binnen de schedel dat zichtbaar wordt met een oogspiegel. Bij een oogspiegeling kijkt de arts met een lampje tegen het netvlies van het oog. Als er druk op de oogzenuw komt, dan vertoont het beeld bij de intrede van de oogzenuw in het oog een stuwing. Wat normaal te zien is als een hol schoteltje met scherpe randen is in dat geval te zien als een schoteltje met wazige randen en het holle schoteltje verandert in een heuveltje. Het is belangrijk in te grijpen omdat de oogzenuw anders onherstelbaar kan beschadigen.

Is het gevaarlijk?

Bij nader onderzoek blijken er geen tekenen te zijn die voorkomen bij een hersentumor zoals verlammingen, gevoelsstoornissen, spraakstoornissen, problemen met het geheugen of stoornissen met het bewustzijn. Er zijn geen tumoren of verplaatsingen van hersenstructuren aanwezig. Het enige gevaar dat de patiënt loopt met een pseudotumor cerebri, is het aantasten van de oogzenuw. In dat geval moet er snel gehandeld worden. Daarnaast kunnen de klachten hinderlijk zijn.

Het ontstaan

Het teveel aan liquor kan ontstaan door een afgenomen afvoer van het hersenvocht, waardoor er verstoppingen kunnen ontstaan. Het vocht dat geproduceerd wordt in de hersenkamers stroomt door een uitgang naar buiten om de hersenen, om vervolgens naar de zogenaamde subarachnoïdale ruimten te gaan. Dit bevindt zich bovenin het hoofd en daar wordt het vocht weer opgenomen in het bloed. Een verhoogde druk kan ook ontstaan als er teveel liquor wordt geproduceerd. Het teveel aan vocht in de hersenen heeft de medische benaming hydrocefalie. Omdat de druk overal in de hersenen verhoogd is, zijn de hersenkamers niet vergroot. Het is vaak zo dat door de zwelling de hersenkamers iets worden ingedrukt. Het hersenvocht sijpelt naar het omliggende hersenweefsel, waardoor het opzwelt. Het wordt ook wel hersenoedeem genoemd.

Oorzaken

De anticonceptiepil kan een verhoogde stollingsneiging van het bloed veroorzaken, waardoor er veneuze sinussen (holten) in de hersenen kunnen dichtslibben, waardoor het hersenvocht zich ophoopt. Het kan ook ontstaan als gevolg van bloedziekten waarbij er trombose optreedt. Vrouwen met overgewicht hebben een iets grotere kans dat er een verhoogde productie van hersenvocht is. Het kan ook te maken hebben met stoornissen in de schildklier, maar ook in de bijnieren of hypofyse. Soms kan er als gevolg van het gebruiken van bepaalde medicijnen ook een pseudotumor cerebri ontstaan, zoals bepaalde antibiotica, overdosis vitamine A of groeihormonen.

Behandeling

Mocht deze aandoening zijn ontstaan als gevolg van medicijnen, zal door te stoppen met het middel de pseudotumor cerebri ook verdwijnen. Er moet naar een plaatsvervangend medicijn worden gezocht. Indien de oorzaak ligt aan het overgewicht, kan afvallen leiden tot verbetering. Er bestaan ook medicijnen die de productie van het hersenvocht kunnen afremmen. Soms worden er middelen gebruikt die ontstekingsremmend werken waarbij het liquorvocht beter wordt afgevoerd. Ontstekingscellen kunnen verstoppingen in de afvoer van het liquor veroorzaken. Indien er een dreigend gevaar is voor het gezichtsvermogen en er moet snel gehandeld worden, wordt er soms via een ruggenprik het overtollige liquor afgetapt. Soms wordt er gekozen voor een operatieve oplossing, zoals een shunt. Dit is een verbinding tussen het hersenvocht naar buiten toe om het overtollige hersenvocht af te voeren.

Lees verder

© 2014 - 2024 Ymbakker, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Pseudotumor cerebri: Verhoogde druk in schedelPseudotumor cerebri: Verhoogde druk in schedelBij pseudotumor cerebri stijgt de druk binnen de schedel zonder dat er daadwerkelijk een tumor aanwezig is. Deze aandoen…
Een hersentumorEen hersentumorEen hersentumor kan goedaardig maar ook kwaadaardig zijn. De tumor kan groter worden waardoor het erg gevaarlijk wordt.…
Stuwingspapil: Zwelling oogzenuw door verhoogde hersendrukStuwingspapil: Zwelling oogzenuw door verhoogde hersendrukEen stuwingspapil is een aandoening waarbij de oogzenuw gezwollen is door een verhoogde druk in of rond de hersenen. Dez…
Orbitale pseudotumor: Oogkasaandoening met zwelling weefselsOrbitale pseudotumor: Oogkasaandoening met zwelling weefselsBij orbitale pseudotumor ervaart de patiënt een zwelling van het weefsel achter het oog. De oogkasaandoening komt om onb…

Euthanasie bij coma: hoe gaat dat in zijn werk?Euthanasie bij coma: hoe gaat dat in zijn werk?Indien men langdurig – soms jaren - in coma ligt, dan gaat het om een uitzichtloos bestaan. Ondanks dat men geen pijn he…
Coma na shock bij letsel of ziekte: wat zijn de gevolgen?Coma na shock bij letsel of ziekte: wat zijn de gevolgen?Zwaar letsel, hersenbeschadiging maar ook aandoeningen kunnen tot coma leiden. Het is het gevolg van een shocktoestand,…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)
  • www.nccn.nl/nccn/patienteninfo/schedel
Ymbakker (897 artikelen)
Laatste update: 04-05-2017
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.